دانلود مقاله موسیقی و تاثیرات آن بر موجودات

پیش گفتار

به نام آن که گل را رنگ و بو داد                                   ز شبنم لاله ها را آبرو داد

به گل بخشید حسن و دل ستانی                                    به بلبل داد عشق و نغمه خوانی

موسیقی نوازشگر گوش، رهنمون و مهیج دل و تلطیف کننده و صفادهتده روح است و خلق موسیقی عبارت از نظامی صوتی است که اجزاء گوناگون یک اثر موسیقایی را با انسجامی وصف ناپذیر به یکدیگر پیوند می دهد. موسیقی ساده ترین و خالص ترین هنرهاست که توصیف کننده هیجانات و محرک ذوق هنری و حس زیبا پرستی و ترجمان احساسات به دور از سود جویی است."شوپنهاور" موسیقی را عالی ترین هنرها می داند چون بیش از سایر آنها از قید هدف های غیر هنری آزاد است.مهمترین عاملی که به معنای اعم،پایه و اساس جدی در آموزش موسیقی به کار می رود، سلفژ است که از دو قسمت عمده تشکیل می شود:      1 -قسمت عملی                           2- قسمت نظری(عملی)

قسمت عملی شامل خواندن و تلفظ نت ها به شکل آوازی و به شکل وزن خوانی و قسمت نظری شامل کلیه علامت ها و قواعدی است که در طی قرون متمادی  به منظور اجرای هر چه دقیق تر موسیقی به تدریج ابداع شده و تکامل یافته اند تا بتوان شناخت هنری را که واقعیتی درونی است و بیشتر جنبه عاطفی دارد با این علامت ها و قواعد به شناخت علمی تبدیل نمود.این پروژه  در پاییز سال 1386  با موضوع ((موسیقی و تاثیرات آن بر موجودات )) با توجه به درس "شیوه ارائه گفتاری و نوشتاری" وبا  هدف ایجاد علاقه به موسیقی در خوانندگان ،و با همراهی استاد  موسیقی عزیزم، سرکار خانم مونا ضرابی،ودوست نازنینم مونا پرویزی احمدی واینجانب مریم ساجدی پیربازاری ، در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج (سما) جهت مطالعه علاقمندان ارائه کردیده است ،امید است مورد پسند واقع گردد. انشاالله

1پیدایش موسیقی:

انسان در میان اصوات ونواهای طبیعت به دنیا آمده است و مبانی موسیقی را از طبیعت آموخته.در مسیر تمدن خویش،انسان به اصوات تازه ای پی برد و به ترتیب متوجه شد صداهای منظم میتوانند بر فعالیت او تاثیر مثبت داشته باشند. در واقع هنر با درک  زیبایی از طبیعت و با تقلید آهنگهای طبیعی و انعکاس این آثار به وجود آمده است . انسان برای پرستش خدایان و غلبه بر ترس،آوازهایی  میخواند که به تدریج به شکل سرودهای مذهبی و دسته جمعی برای عبادت در آمد.رقص و شعر و موسیقی با بشر به وجود آمد و انسان را که از بدو حضور در این جهان دارای احساسات وعواطف بود و حالاتی نظیر بیم و غم و شادی و نفرت و سایر کیفیات درونی را تجربه میکرد،این عواظف و احساسات که همیشه با بشر همراه بوده اند ، می بایست به گونه ای جلوه گر شوند ، بنابراین به وسیله صدا،حرکات و کلمات آشکار شدند که نمودار آن آواز و رقص و شعر بوده است.

             (1/1)                          (1/2)

از وقتی که بشر توانست حالات درونی خود را بوسیله صدا نمایش دهد و با کمک صداهای منظم طبیعت وزن را بدست آورد،موسیقی به وجود آمد. جهان پر از اصوات مختلف است و بر پایه توازن و نظم استوار است.هر ملتی داستان پیدایش موسیقی را به نحو خاصی و ضمن افسانه ها و داستانها بیان کرده است و این داستانها سینه به سینه و نقل شده اند و به نسل های بعدی رسیده اند .انسانهای اولیه موسیقی را عطیه خدایان می دانستند، مثلا در ژاپن روزی [1]الهه خورشید قهر کرد و مردم هر چه فکر کردند جز این چیزی به خاطرشان نرسید که با آواز خواندن او را بیرون آورند. این رسم امروزه نیز در ژاپن به هنگام کسوف انجام می شود. از مجموع این داستانها به این نتیجه می رسیم که موسیقی همزاد بشر است و وطن خاکی ندارد ،به همین ترتیب همه ملل و اقوام قدیم،تاریخ پیدایش موسیقی را با افسانه و قصد در هم آمیخته اند ،از آنجا که هر چیز موزون مورد پسند طبع بشر بوده است و آواز و رقص وشعر نیز موزون هستند ،از همان دوران قدیم به شکل آداب و رسوم زندگی ملل مختلف قرار گرفته است. ابتدا این آداب و رسوم شکل جادویی داشت، سپس با تشریفات مذهبی همراه شد و به تدریج از آن جدا گردیدند و استقلال یافتند و با تاثیر عوامل طبیعی ،جغرافیایی  ،مذهب ،زبان،شیوه زندگی ، عادات و ....... با یکدیگر اختلاف پیدا کردند."کرل اشتومف" استاد فلسفه دانشگاه برلین تاریخ موسیقی را از زمانی می داند که مردم برای ارتباط با هم متوسل به اصوات شدند.با وسعت دایره تمدن ،رقص و شعر و آواز نیز دستخوش تغییر و تحول شد و تحت شرایط و قوانین درآمد و به تدریج از سادگی و روحانیت آن کاسته شد . آنها از یکدیگر تفکیک شدند و تابع قوانین و شرایط شده و هر یک تبدیل به رشته وفنی جداگانه گشتند، از نظر علمی،یونان پایه و اساس موسیقی غربی و ایران پایه و اساس موسیقی شرقی را بنا نهاد.به هر حال هنوز تاریخ دقیق پیدایش موسیقی به طور دقیق و قطعی معلوم نیست. با تمام فرضیات و تئوری های موجود در این مورد ،دقیقا مشخص نیست که کدامیک دارای قطعیت می باشند .

1-1موسیقی سازی: 

این گروه آثار برای یک یا چند ساز یا برای ارکستر کوچک( مجلسی) یا برای ارکستر بزرگ تصنیف می شوند. یکی از انواع این آثار که برای یک ساز تنها یا دو ساز تصنیف می شود، سونات می باشد. دوئت اثری برای دو ساز، تریو اثری برای سه ساز، کورتت اثری برای چهار ساز، کوئینتت اثری برای پنج ساز، سکستت اثری برای شش ساز، سپتت اثری برای هفت ساز، اکتت اثری برای هشت ساز می باشد. موسیقی مجلسی اثری است برای ارکستری کوچک حد اکثر با ده- دوازده نوازنده که معمولاً سازهای زهی در آن نقش مهم تری دارند. سمفونی اثری است برای ارکستر بزرگ که معمولاً به فرم سونات و دارای چهار بخش  یا بیشتر  است که در توصیف افکار و احساسات و ایده ها و عاطفه های عمیق تصنیف می شود و یکی از عالی ترین و کامل ترین شکل های موسیقی کلاسیک است. کنسرتو اثری است برای یک ساز در برابر ارکستر. معمولاً این ساز سلو ویولن یا پیانو و گاهی نیز گیتار یا هارپ و فلوت و دیگر سازهاست و در این گونه آثار ساز در برابر ارکستر نقش اصلی و ارکستر نقش همراهی کننده را بر عهده دارد و بین آن ها مکالمه ای همراه با پرسش و پاسخ یا همنوایی برقرار است. کنسرتو ها اغلب دارای سه قسمت تند و کند متناوب می باشند. پوئم سنفونی اثری است برای ارکستربر روی یک داستان یا یک ایده ذهنی یا بر مبنای یک توصیف مشخص، مانند توصیف یک پدیده طبیعی یا خود طبیعت، یا توصیف یک شخصیت و مانند این ها. فانتزی و کاپریچیو قطعاتی با فرم آزاد هستند و دارای مضمونی عاشقانه و غنایی( لیریک) و لحنی رمانتیک و احساساتی می باشند. از دیگر آثار سازی می توان به بالاد، پاساکاگلیا، شاکن، پرلود، روندو، سوئیت، فوگ، کانن، واریاسیون اشاره کرد.

1-2موسیقی آوازی:

این گونه از موسیقی برای صدای انسانی و بیشتر بر روی کلام و گاهی به صورت زمزمه بدون کلام ( نجوا [2]) سروده می شود. آواز ممکن است فردی(سولو) یا جمعی( کُر) باشد. از مهم ترین انواع این آثار می توان به این ها اشاره کرد:لید: اثری برای یک صدا و یک ساز- کانتات: فرمی ست آوازی متعلق به دوره باروک- اوراتوریو: اثری ست آوازی و چند بخشی به همراهی ارکستر و کُر بر روی متنی طولانی که معمولاً دینی آیینی یا توصیفی است.  مس: آوازی ست کلیسایی برای یادبود حوادث شام آخر عیسای مسیح. رکوییم: مرثیه ای ست که در سوگ مرگ عزیزی سروده می شود- مادریگال: آوازی ست غیر مذهبی و دارای کلامی ساده و دلنشین- پاسیون: ذکر مصیبت به زبان موسیقی بر روی یکی از متون قدیمی کلیسا در بیان درد و رنج های عیسای مسیح یا حواریونش- سمفونی آوازی: سمفونی دارای بخش های آوازی با صدای تکخوان یا گروه خوانی.

1-3موسیقی صحنه ای:

موزیکی ست که همراه نمایش است و باید بر روی صحنه نمایش و به کمک بازیگران و رقصندگان اجرا شود. مانند اپرا اپرت بالت- موسیقی صحنه ای- و انواع رقص های تک نفره، چند نفره و گروهی مانند والس، پلونز، تانگو، بلرو، فاندانگو، روندو، رومبا، و …....

1-4موسیقی نظری (تئوریک) :       

-قواعد و علائم نت نویسی و نت خوانی   

-علم فیزیک صدا و صوت شناسی و آکوستیک

-علم هماهنگی هارمونی و ترکیب اصوات مختلف استوار است که اصطلاح ایتالیایی آن accordu می باشد و بر پایه تلفیق و  اجرای همزمان اصوات مختلف استوار است.  

-علم ساز شناسی که خود شامل دو بخش :الف:شناخت ساختمان – ساختار و چگونگی کارآیی ساز ب:نحوه بکارگیری و استفاده از هر ساز می باشد.علوم متفرقه دیگری هستند که اهم آنها عبارتند از آهنگسازی - ارکستراسیون و رهبری ارکستر و همین طور تاریخ نگاری موسیقی آواشناسی  شناخت موسیقی محلی و فولکوریک و سایر علوم جدید مرتبط مانند : پارتیسیون - کامپوزیشن – فلسفه و ادبیات موسیقایی .

2-تقسیم بندی های موجود انواع موسیقی :

2-1موسیقی محلی:

این نوع موسیقی در بر گیرنده قطعات - آهنگها - آوارها و ترانه هایی است که مربوط به مردم یک منطقه و محل خاص در نزد ملل می باشد که بیشتر در مناطق دور از شهر روستاها  و حتی تئسط کوچ نشینان وجود دارد مانند مئسیقی محلی لری گیلکی کردی و یا موسیقی جنوب که در آنها از یکی دو ساز محدود استفاده مسشود و معمولا تک خوانی یا گروه خوانی روستائیان همراه بوده و اغلب با حرکات نمایشی گروهی همراهی میشود.نغمه های دل انگیز - ملودی های طبیعی و دلنشین و نواهایی بدوی و ساده این نوع موسیقی اغلب ملل جهان امروز  از اهمیت و جایگاه ویژه ای بر خوردار شده است و اغلب موسیقی دان ها این ملودی ها و مایه های موسیقی محلی را دستمایه ساختن آهنگهای موفق و زیبا نموده اند .

2-2موسیقی ضربی - ضرب دار:     

این موسیقی دارای تک مایه های ضربی و پر تحرک است و دارای وزن و ضرب معین است و انواع رقصها - مارشهای نظامی وموزیک های پرضرب و مهیج در این گروه قرار می گیرند.این موسیقی قابلیت تحرک و تهییج زیادی داشته به نحوی که در مواقع اجرا هر شنونده ای را بر می انگیزد.ریتم شاد و سرزنده و فرح بخش این موسیقی قادر به ایجاد احساسات قوی و پر شکوه و با وقار می باشد.نوع موسیقی ضربی به دلیل خصلتبسیار شاداب و غو زدای خود در ایجاد حس شادی و سرزندگی موثر است . موسیقی سنتی ما بدون ضرب محزون بوده و بر خلاف موسیقی ضربی که برای ایجاد شادی و هیجان و دور شدن از غم و اندوه نواخته میشود  دارای ریتم بکنواخت و غم افزایی بوده . بهترین نمونه موسیقی بدون ضرب انواع ردیف ها و دستگاه های موسیقی آوازی ایران است که این نوع موسیقی به دلیل ماهیت عارفانه و شاعرانه خود (غالب بودن مضمون شعری بر نوع موسیقی ) تفکر بر انگیز و محزون کننده است.

2-3موسیقی کلیسایی یا روحانی:

این نوع قطعات موسیقی بیشتر به منظور ایجاد حس دوستی و شفقت و همینطور حس نوعدوستی خداجویی و حالات روحانی و معنوی ساخته و اجرا میشود. که در کلیساهای کوچک به صورت تک نوازی ارگ یا پیانو می باشد . در این هماهنگی اغلب تک سرایی یا گروه کر نیز با موسیقی همراه میشوند.نوع اصوات کشیده شده و ممتد - زیر و بم های اصوات موسیقی و گروه کر و همین طور وقار و شخصیت نهفته در صداها همگی در خدمت ایجاد حس روحانی و مهر جویی و مهربانی شنوندگان می باشد .

2-4موسیقی مذهبی ایرانی:

2-4-1به طور کلی این نوع موسیقی به سه بخش عمده تقسیم میشود :

1-انواع موسیقی و سرود های مذهبی که امروزه باب شده و الهام گرفته از روحیات و خصوصیات مذهبی مردم سازها شروع به اجرا می کنند و گاها خوانندگانی با اشعار و مضامین مذهبی و یا اشعار شعرا و ادیبان مشهور ایرانی موسیقی را همراهی می کنند. 

2-5موسیقی دراماتیک:

انواع موسیقی داستانی و یا نمایشی که بر پایه یک درام تاریخی و غیره و نمایان تر نمودن خط اصلی داستان و درام و ماجراهای نمایشی درست میشود.این نوع موسیقی می تواند از انواع موسیقی سازی - آوازی - ترکیبی - رقصی - سمفونیک و مجلسی باشد که مقدمه یا اراتوریو .موسیقی زمینه و موسیقی متن و موسیقی نهایی ترکیب شود .

2-6موسیقی سنتی: 

این نوع موسیقی ریشه در سنت قومی ملتها و تمدنها با فرهنگهای متغیر شده و یا پیشرفته شده دارد. در محور این موسیقی نکاتی چند مانند تداوم اجرای آن برای شنونده همراه با ایجاد جو و فضای تاثیر کننده و حاکم بر شنونده در محدوده قوانین و قواعد تئوریک مدرن و ارائه توسط موسیقی دانان و اساتید حرفه ای که سعی در ارئه تسلط خود به همراه بیان سنن گذشته دارد - مشاهده میشود .تسلط بر مراحل شناخت و اجرای موسیقی سنتی ملل و اقوام مستلزم سالها شناخت - و جمع آوری و بررسی اصول گذشته این هنر است مثل موسیقی سنتی ایران که در مجموعه ای از ردیفها - قوانین اجرایی و تئوریک در قالب آوازی ،سازی و درک مفاهیم ابعاد و حرکت ملودی ها و از طریق آواز دستگاها و ردیفها و گوشه ها صورت می پذیرد .

2-7موسیقی کلاسیک:

نوعی موسیقی که در آن عامل زیبایی و تناسب حرف اول را در مقابل بیان احساس می زند و در این مفهوم این موسیقی در مقابل موسیقی رومانتیک قرار می گیرد . در دوره شناسی موسیقی غربی به اسامی مانند موسیقی باستانی قرون وسطی - کلاسیک - رومانتیک –امپرسیونیسم -اکسپرسیونیسم -نئوکلاسیسم و غیره … بر خوردار می کنیم که مانند ادبیات هر کدام سبک  روش و طریقه خاص اجرا و بیان آثار موسیقیایس غربی است .

2-8موسیقی باستانی :

از بخشهای موسیقی ادواری و تاریخی بخشی شامل موسیقی باستانی ملل میشود که به بررسی موسیقی ملل و اقوام کهن باستانی و فرهنگهای باستانی مانند ایران - روم - هند - مصر - عربی - یونانی تا فواصل قبل از سالهای میلادی و شروع دوره تمدن جدید می پردازد.

2-9موسیقی الکترواکوستیک :    

این فرم موسیقی از 1950 میلادی در غرب مرسوم شد. اولین اثرش توسط اشتکهاوزن به اجرا درآمد. موسیقی فوق ذکر را می توان همان موسیقی دانست که در استودیوهای مجهز با دستگاهای خاص صدابرداری و تخفیف - تبدیل یا تغییر و اکوی صدا را ذکر کرد که به طریقه حضور در فضای با اکوستیک صورت می گیرد .

2-10موسیقی الکترونیک :

به وجود آمدن این نوع جدید از موسیقی مرهون ظهور دستگاهای مدرن فوق مدرن صوتی و ضبط اصوات و ژنراتورهای صوتی و سازهایی برقی و سیستم راه اندازی الکترونیک سازها می باشد. در موسیقی الکترونیک آهنگساز - اصواتی را به کمک دستگاهای مورد نظر که تعبیه نموده و در تیزرها- ارگها و گیتارهای الکترونیکی صورت گرفته است.

3-موسیقی درمانی

3-1موسیقی درمانی چیست؟

قدمت درمان با استفاده از موسیقی تقریباً به قدمت تمدن بشری است. فیلسوفهای یونان باستان همانند سرخپوستان آمریکای شمالی عقیده داشتند که موسیقی قادر به تسریع روند بهبود بیماریهاست. در ایالات متحده آمریکا در طی سالهای جنگ جهانی دوم برای نخستین بار از موسیقی درمانی به عنوان یک درمان رسمی در بیمارستانهای نظامی این کشور استفاده شد تا به سربازانی که در جریان این جنگ دچار نقص عضو و ناتوانی شده بودند کمک شود.برای نخستین بار طی دهه ۴۰ میلادی به موسیقی درمانگر‌ها مدارک رسمی اعطا شد و در طی دهه ۵۰ نیز انجمن موسیقی درمانی آمریکا[3] -البته تحت نام دیگری- تأسیس و بنیانگذاری شد .     

3-3 موسیقی درمانی چگونه اثر می کند؟

اغلب مردم هنگام شنیدن یک موسیقی، نوعی واکنش اتونومیک[4] را تجربه می‌نمایند. مثلاً هنگام شنیدن یک موسیقی پر تپش ، احساس پر  انرژی بودن می‌نمایند و هنگام شنیدن یک قطعه آرام و کلاسیک، احساس آرامش و سبکی دارند. موسیقی درمانی ارتباط متعادلی میان موسیقی و خلق و خو برقرار می‌نماید. مطالعات علمی نیز نشان داده‌اند که موسیقی بر عملکردهای فیزیولوژیک نظیر تنفس و ضربان قلب و فشارخون تأثیر دارد. برای مثال همانطور که میزان هورمون کورتیزول هنگام بروز استرس بالا می رود ، میزان آزادسازی اندورفینها نیز توسط موسیقی افزایش می‌یابد (اندورفینها هورمونهای طبیعی هستند که در بدن انسان موجب نشاط و سرخوشی و کاهش درد می‌گردند). موسیقی درمانگرها معمولاً از موسیقی برای ایجاد ارتباط استفاده می‌کنند. بدلیل اینکه موسیقی دارای گوشه‌ها، ضربه‌ها و ملودی است، می‌توان آنرا نوعی زبان دانست و از آن برای برقراری ارتباط استفاده نمود. بنابراین می‌توان برای بیمارانی که دارای اختلالات ذهنی وجسمی هستند، از موسیقی درمانی استفاده کرد تا بتوانند احساسات خود را بیان کنند.موسیقی درمانی قادر است به افراد درون‌گرا کمک کند تا به شخصیتی برون‌گرا تبدیل شوند و به بیماران اوتیستیک(درخود مانده) و اسکیزوفرن ( دچارجنون جوانی) هم برای کاهش گوشه‌گیری کمک می‌نماید. موسیقی درمانی برای بیماران مبتلا به سکته مغزی و اختلالات نورولوژیک دیگر نیز می‌تواند موثر واقع گردد. وقتی اینگونه بیماران به موسیقی‌‌های ریتمیک گوش می دهند، بطورهمزمان حرکات عضلات آنها بیشتر و بهتر می‌گردد. هر چه این حرکات هماهنگ‌تر و موزون‌تر شوند، مهارتهای حرکتی آنها نیز به نوبه خود بهبود خواهد یافت و اگر موسیقی دارای ریتم آرام و دارای کیفیت آرامش بخش باشد، پاسخ آنها نیز رسیدن به آرامش روحی و جسمی خواهد بود.موسیقی درمانی قادر است افکار و احساسات و تجارب منفی را از بیماران دور نماید.به عنوان مثال درد ناشی از اعمال جراحی دندانپزشکی و ... با موسیقی درمانی کاهش می‌یابد.

چون موسیقی درمانی برای موارد مختلف قابل استفاده بوده و تعداد زیادی از بیماران را در بر‌می‌گیرد، برنامه‌های درمانی و دوره‌های آن برای موارد مختلف، با یکدیگر متفاوت است. اگر شما در مورد یک بیماری یا وضعیت خاصی با یک موسیقی درمانگر مشورت نمایید، وی ابتدا در مورد علائم بیماری و نیازهایتان صحبت خواهد نمود و در عین حال میزان سلامت جسمی، عاطفی و اجتماعی شما مانند توانایی‌های ارتباطی و مهارتهای ذهنی شما را مورد ارزیابی قرار خواهد داد. هم خود فرد و هم درمانگر در انتخاب نوع موسیقی برای درمان موردنظر، با توجه به نیازها و سلیقه‌فرد، موثر خواهند بود. شما می‌توانید موسیقی مورد علاقه‌تان را از موسیقی کلاسیک گرفته تا جاز و ... انتخاب نمایید. برای انجام موسیقی درمانی، نیازی به تجربه قبلی یا توانایی موسیقیایی خاص وجود ندارد. گاهی موسیقی درمانی‌ بصورت گروهی انجام می‌گیرد، بدین ترتیب که از شما خواسته می‌شود تا در یک گروه با بیمارانی که بیماری مشابه شما را دارند، به اجرای موسیقی بپردازید یا بعنوان عضوی از این گروه، به موسیقی گوش داده و آرامش را تجربه کنید.