در سال 1344 آقای نگارنده فارغ التحصیل دوره لیساس در رشته تربیت بدنی و ورزش پس از مراجعت خود از کشور فرانسه به ایران ، گفتگوها و اقدامات اولیهای را در جهت تاسیس فدراسیون هندبال ایران از طریق کمیته ملی المپیک شروع نمود مدارک لازم نیز از فدراسیون بین المللی هندبال گرفته شد تا از این طریق مقدمات تشکیل هندبال 7 نفره در ایران فراهم شود اما پیشنهاد تشکیل این فدراسیون به تصویب گنگره روسای تربیت بدنی و مدیران فنی استانها و فرمانداری کل ایران که در سال 1345 در شیراز برگزار شده بود نرسید .
در سال 1347 اداره کل تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش کشور، بازی هندبال را به عنوان یکی از ورزشهای رسمی آموزشگاههای کشور تصویب کرد در بهمن ماه 1347 به همت اداره کل تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش در تهران سیمنار بررسی مسایل و مشکلات تربیت بدنی و ورزش آموزشگاههای کشور با شرکت روسای اداره های تربیت بدنی و مدیران فنی استانها و فرمانداریهای کل برگزار شد که در نهایت تصویب پیشنهاد مطرح شده در این سمینار منجر به تشکیل فدراسیون هندبال آموزشگاههای کشور شد و ریاست فدراسیون به آقای جعفر گلبابایی و مشاوره فنی آن به آقای نگارنده واگذار شد .
فدراسیون هندبال به منظور آشنایی معلمان و مربیان ورزش کشور با ورزش هندبال 7 نفره کلاسهای فشرده آموزش مربی و داوری هندبال تشکیل داده و نیز مقررات کامل ورزش هندبال را که از فدراسیون بینالمللی هندبال تهیه شده بود با نام (فدراسیون هندبال آموزشگاههای کشور) تکثیر و در همین کلاسها در اختیار شرکت کنندگان قرار داد.
همچنین به پیشنهاد آقای نگارنده مبنی بر دعوت یک مربی خارجی ، آقای میشل پایولینی مربی تیم قهرمان هندبال فرانسه و عضو کمیته فنی فدراسیون هندبال فرانسه بطور رسمی جهت تدریس در کلاس هندبال به ایران دعوت شد . در سال 1349 نیز کلاس دیگری جهت تشریح آخرین تحولات هندبال تا آن زمان تشکیل شد .
در مسابقات آموزشگاهی سال 1349 برای اولین بار تیمهای دختران دانش آموز نیز در مسابقات هندبال شرکت کردند .
در سال 1352 با توجه به پشتوانهای که از نظر تعداد بازیکن و مربی هندبال در کشور ایجاد شده بود سازمان تربیت بدنی وقت، به این ورزش توجه پیدا کرد و سرانجام در سال 1354 فدراسیون هندبال کشور تاسیس شد.
اطلاعات عمومی:
هندبال یک بازی تیمی است که اساس آن با اقتباس از بازی فوتبال پایه ریزی گردیده و نحوه ترکیب تیم و حتی تعیین فصلهای مناسب برای مسابقات بر مبنای بازی فوتبال تنظیم شده است . در این بازی هر تیم سعی میکند توپ را با دست به دروازه تیم مقابل پرتاب کند و در عین حال از دروازه خود در مقابل حملات تیم مقابل دفاع نماید . هر تیم دارای 10 بازیکن و دو دروازه بان است که در داخل زمین فقط 6 بازیکن و یک دروازه بان بازی میکنند . بازیکنان از تکنیکهای مختلف در جهت پاس دادن توپ به یکدیگر و شوت کردن آن و یا انجام انواع حمله و ضد حمله استفاده میکنند و با سد نمودن راه بازیکنان تیم مقابل ، مانع موفقیت آن تیم میگردند. بازی هندبال در فضای باز توسط دو تیم که هر تیم از 11 بازیکن تشکیل شده است ، انجام میگیرد .
با توجه به استقبال جوانان از این رشته ورزشی ، پیش بینی حداقل 1000 نفر تماشاچی در سالنهای هندبال توصیه میشود . تماشاچیان در این سالنها در دو سمت طولی سالن استقرار مییابند و حداقل فاصله آنها از خطوط اطراف زمین باید 2 متر در نظر گرفته شود .
تجهیزات مورد نیاز :
- توپ : توپ هندبال کرهای شکل و یک رنگ بوده و از جنس چرم طبیعی و یا مصنوعی است . سطح توپ نباید برق و لیز باشد . محیط توپ برای مردان 58 الی 60 سانتیمتر و وزن آن 425 الی 475 گرم میباشد . در بازیهای زنان محیط توپ 54 الی 56 سانتیمتر و وزن آن 325 الی 400 گرم است .
قانون (1) زمین بازی
قانون (2) وقت بازی، علامت پایانی و تایم اوت
قانون (3) توپ
قانون (4) بازیکنان، ذخیره ها، تجهیزات و وسایل
قانون (5) دروازه بان
قانون (6) محوطه دروازه
قانون (7) بازی با توپ، بازی غیرفعال
قانون (8) خطاها و رفتار خارج از روحیه ورزشی
قانون 9 امتیاز گل
قانون 10 پرتاب شروع
قانون 11 پرتاب اوت
قانون 12 پرتاب دروازه بان
قانون (13) پرتاب آزاد
قانون (14) پرتاب 7 متر
قانون (15) دستورالعملهای عمومی برای اجرای پرتابها
قانون (16) جرائم
قانون (17) داوران
قانون (18) وقت نگهدار / منشی
قانون (1) زمین بازی
(1:1) زمین بازی، محوطه ای است به شکل مستطیل که طول آن 40 و عرض آن 20 متر می باشد. این زمین دارای دو محوطه دروازه (قانون 1:4 و قانون 6) و یک محوطه بازی است. دو خط بلند طولی را خطوط کناری و خطوط کوتاه انتهایی را خط دروازه (بین دو پایه دروازه) یا خط بیرونی دروازه (دو طرف دروازه) می نامند.
زمین بازی حداقل باید در طول خطوط کناری، یک متر و در پشت خط بیرونی دروازه، دو متر حریم داشته باشد. وضعیت زمین بازی نباید به صورتی تغییر یابد که باعث کسب آوانتاژ یکی از تیمها شود.
(1:2) در وسط هر خط دروازه، یک دروازه قرار می گیرد. دروازه ها باید به خوبی در زمین یا دیوار پشت آن نصب شده باشند. ابعاد داخلی هر دروازه 2 متر ارتفاع و 3 متر طول دارد. هر دروازه دارای دو پایه است که به وسیله یک تیر افقی به یکدیگر متصل می شوند. لبه پشتی پایه ها با لبه بیرونی خط دروازه منطبق است. پایه ها و قطعه افقی بالای آنها باید مقطعی به ابعاد 8 سانتیمتر داشته باشند. بخش دروازه که از داخل زمین، نمایان است باید سطوح آن با دو رنگ متفاوت که ضمناً با زمینه پشت دروازه اختلاف واضح داشته باشد، رنگ آمیزی شود. دروازه ها باید مجهز به تور باشند به نحوی که توپ پرتاب شده به دروازه، به سرعت از آن خارج نشود.
(1:3) کلیه خطوط زمین، جزء قسمتی از منطقه ای است که آن را محدود می کند. خط دروازه ها مابین دو پایه دروازه 8 سانتیمتر و مابقی خطوط 5 سانتیمتر پهنا دارد. خطوط بین دو منطقه مجاور را می توان به وسیله رنگی متفاوت از کفپوش مجاور آن منطقه، جایگزین نمود.
(1:4) در مقابل هر دروازه، یک محوطه دروازه قرار دارد (قانون 6). محوطه دروازه به وسیله خط محوطه دروازه محدود و معین می شود (خط 6 متر) که به شرح زیر رسم می گردد:
یک خط به طول 3 متر و به فاصله 6 متر موازی و قرینه با خط دورازه در داخل زمین کشیده می شود (از لبه عقبی خط دروازه تا لبه جلویی خط محوطه دروازه) و این خط از هر طرف با یک ربع دایره به شعاع 6 متر (به مرکز زاویه عقب داخلی پایه های دروازه به خط بیرونی دروازه متصل می شود).
(1:5) خط پرتاب آزاد (9 متر) یک خط مقطّع است که طول هر قطعه و فاصله بین قطعات، 15 سانتیمتر است. این خط به فاصله 3 متر و موازی با خط منطقه دروازه رسم می شود.
(1:6) خط 7 متر یک متر طول دارد و موازی با خط دورازه رسم می شود. فاصله این خط با لبه پشتی خط دروازه 7 متر است و دقیقاً در مرکز و مقابل دروازه کشیده می شود.
(1:7) خط محدودیت دروازه بان (4 متر) به طول 15 سانتیمتر و موازی با خط دروازه کشیده می شود و فاصله این خط با لبه پشتی خط دروازه 4 متر و دقیقاً در مرکز و مقابل دروازه قرار دارد.
(1:8) خط وسط زمین نقاط مرکزی دو خط کناری را به یکدیگر متصل می نماید.
(1:9) خط منطقه تعویض (بخشی از خط کناری) برای هر تیم به فاصله 5/4 متر از خط وسط تعیین شده است. نقطه انتهایی خط منطقه تعویض به وسیله خط موازی با خط وسط و به طول 15 سانتیمتر به سمت داخل خط کناری و 15 سانتیمتر به سمت خارج خط کناری مشخص می گردد.
قانون (2) وقت بازی، علامت پایانی و تایم اوت
وقت بازی
(2:1) وقت عادی بازی برای تمامی تیمهایی که 16 سال به بالا دارند در دو نیمه و هر نیمه به مدت 30 دقیقه است که در بین آن 10 دقیقه استراحت داده می شود. وقت عادی بازی برای تیمهای جوانان، دو زمان 25 دقیقه ای برای گروه سنی 12 تا 16 سال و دو وقت 20 دقیقه ای برای گروه سنی 8 تا 12 سال می باشد. در هر دوی این موارد، زمان استراحت 10 دقیقه می باشد.
(2:2) چنانچه مسابقاتی که برنده آن باید معلوم شود، در پایان وقت عادی، مساوی تمام شود، پس از 5 دقیقه استراحت، بازی در وقت اضافی ادامه خواهد یافت. وقت اضافی شامل دو نیمه 5 دقیقه ای همراه با یک دقیقه استراحت در بین دو نیمه خواهد بود. چنانچه مسابقه پس از وقت اضافی اول مجدداً مساوی شود، پس از 5 دقیقه استراحت، وقت اضافی دوم انجام خواهد شد. این وقت اضافی نیز شامل دو نیمه 5 دقیقه ای همراه با یک دقیقه استراحت بین دو نیمه خواهد بود. در صورتی که مسابقه همچنان مساوی باشد، برنده به وسیله مقررات خاص همان مسابقات، تعیین خواهد شد.
علامت پایانی
(2:3) وقت بازی با سوت داور برای اجرای پرتاب شروع، آغاز می شود. بازی به وسیله علامت پایانی ساعت عمومی یا وقت نگهدار خاتمه می یابد. اگر هیچ نوع علامتی داده نشد، داور برای اعلام پایان وقت، سوت خواهد زد (17:10).
توضیح: در صورتی که ساعت عمومی مجهز به علامت اتوماتیک پایانی در دسترس نباشد، وقت نگهدار از یک ساعت رومیزی با یک کورنومتر استفاده کرده و خاتمه مسابقه را با علامتی که می دهد اعلام خواهد کرد. چنانچه از ساعت اتوماتیک استفاده می شود در صورت امکان باید ترتیبی داده شود تا ساعت از صفر به سمت 30 دقیقه وقت را نشان دهد.
(2:4) خطاها و رفتار خلاف روحیه ورزشی که قبل یا همزمان با اعلام پایان وقت، به وقوع می پیوندد، باید جریمه شود (برای وقت استراحت بین دو نیمه یا پایان مسابقه) حتی اگر به علت همزمانی اعلام پایان وقت و وقوع خطا، نتوان همان موقع خطا را اعلام نمود. داوران فقط پس از آنکه ضرورتاً پرتاب آزاد (به استثنای پرتاب آزاد) یا پرتاب 7 متر اجرا شده و نتیجه بلاواسطه آن به دست آمده باشد مسابقه را پایان خواهند داد.
(2:5) در حالی که پرتاب آزاد یا پرتاب 7 متر در حال اجرا بوده یا قبلاً اجرا شده و توپ در فضا می باشد، اگر علامت پایانی وقت، به صدا درآید (برای وقت استراحت بین دو نیمه یا پایان مسابقه) پرتاب باید تکرار شود. قبل از آنکه داوران، پایان مسابقه را اعلام نمایند باید نتیجه بلاواسطه پرتاب تکرار شده مشخص شود.
(2:6) در هنگام اجرای پرتاب آزاد یا پرتاب 7 متر با شرایط ذکر شده در قانونهای 52:4 در صورتی که بازیکنان یا مسؤولین تیم، مرتکب تخلف یا رفتار خارج از روحیه ورزشی گردند با جریمه شخصی روبه رو می شوند. به هر حال تخلف، در خلال اجرای چنین پرتابی نمی تواند منجر به یک پرتاب آزاد در جهت مخالف شود.
(2:7) چنانچه داوران، متوجه شوند که وقت نگهدار، زودتر از موعد، پایان مسابقه را اعلام کرده است (برای استراحت بین و نیمه و پایان مسابقه) آنها باید بازیکنان را برای ادامه بازی در زمان باقیمانده در زمین نگهدارند. تیمی که در لحظه وقوع زود هنگام بازی، توپ را در اختیار داشته است، در شروع مجدد بازی نیز صاحب توپ خواهد بود. اگر توپ، قبلاً از جریان بازی خارج شده باشد بازی با پرتابی متناسب با آن، با موفقیت ادامه خواهد یافت. اگر توپ در جریان بازی باشد، بازی با یک پرتاب آزاد متناسب با قانون 13:4 الف، ب ادامه خواهد یافت. اگر نیمه اول (یا وقت اضافی) دیرتر از زمان مقرر به پایان برسد، نیمه دوم باید به همان میزان، کاهش یابد. اگر نیمه دوم (یا وقت اضافی) دیرتر از زمان مقرر به پایان برسد، داوران نمی توانند در این وضعیت، تغییری ایجاد نمایند.
تایم اوت
(2:8) داوران تصمیم می گیرند که وقت بازی چه موقع و برای چه مدت متوقف شود (تایم اوت).
در موارد زیر اعلام تایم اوت الزامی است:
الف) هنگام اعلام دو دقیقه تعلیق، دیسکالیفه یا اکسکلود؛
ب) هنگام اعلام پرتاب 7 متر؛
ج) هنگام اعلام تایم اوت تیمی؛
د) هنگام خطای تعویض با ورود بازیکن اضافی به زمین؛
ه) هنگامی که از سوی وقت نگهدار یا سرپرست فنی سوت زده شود؛
و) هنگام ضرورت مشورت بین داوران، طبق قانون 17:8؛
در وضعیتهای مسلم دیگر و متناسب با موقعیت، می توان به صورت عادی نیز تایم اوت اعلام نمود (توضیحات پیرامون قوانین شماره 2). تخلفات در حال تایم اوت، نتیجه ای مشابه تخلفات در خلال وقت بازی را خواهد داشت (پاراگراف اول 16:3).
(2:9) در ارتباط با تایم اوت، داوران به وسیله علامتی به وقت نگهدار اعلام خواهند کرد چه زمانی وقت بازی متوقف و چه زمانی مجدداً شروع شود. توقف وقت بازی به وسیله 3 سوت کوتاه و علامت (شماره 16) به وقت نگهدار اطلاع داده خواهد شد. پس از تایم اوت همواره باید شروع مجدد بازی به وسیله سوت اعلام شود.
(2:10) هر تیم، مجاز به استفاده از یک دقیقه تایم اوت تیمی در هر نیمه از وقت معمول بازی می باشد (توضیحات پیرامون قوانین شماره 3).
قانون (3) توپ
(3:1) توپ، به شکل کروی و جنس آن از چرم و یا مواد مصنوعی است. سطح توپ نباید براق و لغزنده باشد (317).
(3:2) اندازه توپ شامل محیط و وزن، در رده های مختلف تیمی به صورت متفاوت به شرح زیر است:
* محیط 6058 سانتیمتر و وزن 475425 گرم (اندازه 3 فدراسیون جهانی هندبال) برای مردان و نوجوانان (بالای 16سال)؛
* محیط 5654 سانتیمتر و وزن 375325 گرم (اندازه 25 فدراسیون جهانی هندبال) برای زنان و دختران جوان (بالای 14 سال) و پسران جوان (1612 سال)؛
*محیط 5250 سانتیمتر و وزن 330290 گرم (اندازه 1 فدراسیون جهانی هندبال) برای دختران جوان (148 سال) و پسران جوان (12 8 سال).
توضیح: شرایط فنی لازم برای توپهای مورد استفاده در کلیه مسابقات بین المللی رسمی در مقررات توپ فدراسیون جهانی هندبال آمده است. اندازه و وزن توپهای مورد استفاده در مینی هندبال، در این قوانین گنجانده نشده است.
(2:3) در هر بازی، حداقل باید دو توپ در اختیار باشد. در جریان بازی، توپهای ذخیره باید در نزدیکترین محل به میز وقت نگهدار باشد. این توپها باید شرایط مشروحه در قانون 23:1 را داشته باشند.
(3:4) داوران تصمیم می گیرند چه زمانی از توپ ذخیره استفاده شود. در چنین موقعیتی به منظور حداقل توقف اجتناب از اعلام تایم اوت، داوران باید سریعاً توپ ذخیره را وارد بازی نمایند.
قانون (4) بازیکنان، ذخیره ها، تجهیزات و وسایل
بازیکنان
(4:1) یک تیم، شامل 12 بازیکن می باشد. بیش از 7 بازیکن نمی توانند همزمان در داخل زمین باشند، مابقی بازیکنان، ذخیره می باشند. در خلال بازی، همواره تیم باید یک بازیکن داخل زمین خود را به عنوان دروازه بان معین کرده باشد. بازیکنی که به عنوان دروازه بان تعیین شده است می تواند در هر لحظه از بازی به عنوان بازیکن زمین فعالیت نماید؛ همچنین بازیکنان زمین نیز می توانند در هر لحظه از بازی به عنوان دروازه بان فعالیت نمایند (قانون 7:4،4:4). یک تیم در آغاز مسابقه حداقل باید 5 بازیکن در زمین بازی داشته باشد، تعداد اعضا و تیم می تواند در هر لحظه از بازی و همچنین وقت اضافی به 12 نفر برسد. (در مسابقات فدراسیون جهانی هندبال و قاره ای متناسب با مقررات خاص آن مسابقات عمل می شود).
چنانچه در طول مسابقه تعداد بازیکنان یک تیم در زمین از 5 نفر کمتر شود، بازی می تواند ادامه پیدا کند. این بر عهده داوران است که اعلام نمایند تحت چه شرایطی و چه زمانی بازی به صورت قطعی خاتمه یابد (1317).
(4:2) در جریان بازی، یک تیم اجازه دارد حداکثر از چهار نفر مسؤول استفاده نماید. این مسؤولین نمی توانند در جریان یک دور مسابقه، تعویض شوند و یکی از این نفرات باید به عنوان (سرپرست مسؤول تیم) تعیین شود. فقط این مسؤول مجاز خواهد بود با وقت نگهدار، منشی و در صورت امکان داوران صحبت نماید (توضیحات پیرامون قوانین شماره 3).
در جریان بازی، مسؤولین تیم به صورت معمول اجازه ورود به زمین را ندارند؛ تخلف از این قانون به عنوان رفتار خارج از روحیه ورزشی جریمه می گردد. (قوانین 8:4، 16:1د، 16:3د، 16:6 ب شود). مجدداً بازی به وسیله پرتاب آزاد برای تیم مقابل خواهد بود (13:1 الف ب همچنین توضیحات پیرامون قوانین شماره 9).
(4:3) بازیکن یا مسؤول تیم در صورتی واجد شرایط بازی است که در آغاز مسابقه حاضر بوده و نام او نیز در برگ مسابقه ثبت شده باشد. بازیکنان و مسؤولین تیم که پس از آغاز بازی حضور می یابند، باید برای شرکت در بازی از وقت نگهدار/ منشی اجازه گرفته و نام آنها در برگ مسابقه ثبت شود. اصولاً بازیکن واجد شرایط بازی، در هر لحظه می تواند از طریق منطقه تعویض تیم خودی وارد زمین شود (قانونهای 4:4 ، 4:6). بازیکنی که واجد شرایط بازی نیست در صورت ورود به زمین بازی باید دیکالیجه شود (16:6). در این شرایط، بازی به وسیله پرتاب آزاد برای تیم مقابل ادامه خواهد یافت (13:1 الف، ب همچنین توضیحات پیرامون قوانین شماره 9)