آشنایی با سیستم دوربین ها
عکاسی به معنای عام آن برسه محور دوربین ، مواد حساس به نور (فیلم) و نوار استوار است که بدون هر یک از این عوامل عکاسی غیر ممکن خواهد بود .
دوربین : دوربین های عکاسی امروزه تنوع بسیار چشمگیری از لحاظ سیستم و شکل ظاهری دارند ، اما پایه و اساس تمامی آنها اتاقک تا ریک است . اتاقک تا ریک از زمانهای بسیار دور شناخته شده بود . در قرن یازدهم حسن بن هیثم دانشمند عرب اتاقک تاریک را برای رصد ستاره ها و مطالعه در خسوف و کسوف مورد استفاده قرار می داد .
بعد ها این وسیله طی جنگهای صلیبی به اروپا راه یافت و توسط لئوناردو داوینچی نابغه قرن شانزدهم کمراابسکیور Camera Obscura نام گرفت .
اتاقک تاریک عبارت بود از اتاقکی که فقط بر روی یکی از سطوح آن روزنه ریزی تعبیه شده بود ، نو ر از روزنه عبو رکرده وتصویر نسبتاٌ واضح و وارونه ای بر روی سطح مقابل روزنه تشکیل می داد . در واقع تصویر اتاقک تا ریک از نقاط بسیار ریز نوری تشکیل می شود .( نه خطوط و یا سطوح نوری) ، به همین دلیل در محاسبه و تعبیه قطر رو زنه دقت فراوانی می شود .
اگر قطر روزنه ریز تر از حد معمول باشد ، شعاعهای نوری در محل روزنه افتراق پیدا می کنند و با بزرگتر شدن روزنه ، نقاط نوری تداخل کرده و در نهایت وضوح تصویر از بین می رود . پس از اندک زمانی اتقک تاریک مورد استفاده عنقشان قرار گرفت ، بدین معنی که آنها صفحاتی را روی سطح مقابل روزنه می چسباندند و تصویری را که بر روی آن شکل می گرفت ، طراحی می کردند . تصویر بدست آمده به این روش ، از پرسپکتیو بسیار صحیحی بر خوردار بود ، اما برای این کار ، چون تصویر بسیار تاریک بود و نور کمی به داخل اتا قک می تابید لازم بود نقاشان مدت زیادی را در این اتاقک باقی بمانند تا چشمشان به تاریکی عادت کند و قادر به ددن تصویر شود .
بعدها در سال1550 ایتالیاییها روزنه اتاقک تاریک را به یک عدسی محدب مجهز کردند، با این کار روشنایی و وضوح تصویر بسیار بهبود یافت و زمینه برای تغییر تحولهای مهم
آشنایی با سیستم د وربین ها صفحه 2
این وسیله فراهم شد . در قرن هفدهم که به علت کم حجم شدن اتاقک تاریک قابل حمل شده بود ، آینه 45درجه ای به آن افزوده شد . آینه نور منعکس شده از موضوع را بر روی صفحه ای واقع در داخل اتاقک انتقال می داد و طراحان از تصویر بدست آمده استفاده می کردند . بعدها نوع کوچکتری از این اتاقکها به صورت تا شو ساخته شد که آن را بر روی میز یا محل تختی می گذاشتند وعدسی آن را رو به موضوع قرار می داد ند. نور با عبور از عدسی و شکسته شدن توسط آینه به صفحه شیشه ای مالتی واقع در سطح بالای جعبه می رسید و تصویر بر روی این صفحه تشکیل می شد . این وسیله به سرعت در مناطق عمومی و پارکها به کار گرفته شد و تاچندی پیش نیز برخی از عکاسان دوره گرد از آنها استفاده می کردند .
این پدیده افراد زیادی را به فکر ثبت تصویر تشکیل شده در آن انداخت و فعالیت های مختلفی شروع شد . سرانجام در سال 1822 ژوزف نیسفورنیپس افسر بازنشسته فرانسوی موفق که به ساخت داروی ثبوت شده بود ، اولین تصویر ثابت دنیا را بر روی کاغذ ثبت کرد . این اختراع به سرعت توسط افراد دیگر تکمیل شد ، اما به دلیل آنکه در آن ایام دستگاه آگراندیسوری وجود نداشت ، برای ثبت هر موضوعی اتاقکی مناسب با ابعاد آن می ساختند ، مثلاُ برای عکاسی از یک واگن قطار از دوربین بسیار بزرگ موسوم به ”ماموتکمرا” سود می جستند .
با گذشت سالیان متمادی ، اتقک تاریک تحولات بسیا ری یافت و به وسایل متعددی مجهز شده است تا سرانجام به شکل دوربین های امروزی درآمد . هر چند دوربین های عکا سی با طیف بسیار گسترده ای در مدل ، شکل ، اندازه و مارکهای مختلف عرضه می شوند ، اما در بسیار مشخصات اصولی مشترکندکه این وجه اشتراک امکان طبقه بندی آنها را از چند لحاظ فراهم می آورد .
عده ای دوربین ها را از لحاظ نوع و قطع فیلم مصرفی طبقه بندی کرده اند که به ترتیب عبارتند از :
آشنایی با سیستم د وربین ها صفحه 3
1 دوربین های قطع بزرگ 2 دوربین های قطع متوسط 3 دوربین های قطع کوچک 4 دوربین های مینوکسی یا کاراگاهی 5 دوربین های خاص
1 دوربین های قطع بزرگ : از این دوربین ها به دلیل دارا بودن حجم و وزن زیاد در آتیله بر روی سه پایه استفاده می شود و با فیلم های قطع بزرگ ( فلیم تخت ) تک صفحه ای کار می کنند . قطع فیلم های تخت در ابعاد 12*9 سانتی متر تا اندازه های حتی 40*30 سانتی متری ساخته می شوند . هر یک از فیلم های تخت در محفظه ای به نام شا سی قرار می گیرند و پس از تنظیم دوربین در محل شیشه تار گذاشته می شوند در واقع دوربین های ویوکمرا از این دسته اند .
2 دوربین های قطع متوسط : این د وربین ها از حجم کمتر ی برخور دارند و به همین دلیل آنها را علاوه بر ر وی د ست در فضاهای غیر آتلیه ای مورد استفاده قرار می دهند . قطع فیلم این دوربین ها 120 است . فیلم های 120، به عرض 5/61 میلی متر می باشند و طول آنها ثابت است ، اما بسته به اندازه کادر دوربین ها تعداد متفاوتی را با آن عکاسیم می کنند با این فیلم ها دوربین های کادر 9*6 سانتی متری ، 9کادرودوربین های 6*6 ، 12 کادر و دوربین های 6*5/4 ، 16کادرعکسبرداری می کنند .
3 دوربین های قطع کوچک : رایجترین دوربین هایی که در حال حاضر مورد استفاده حرفه ایها و غیر حرفه ایها قرار می گیرند دوربین هایی هستند که از قطع فیلم 135 و126 بر خوردارند . فیلم های 135 دارای عرض 35 میلی متری هستند و در مورد دروبین هایی که کادر 36*24 میلی متری را عکسبرداری می کنند فیلم های 20 ، 24 و 36 قطعه ای عر ضه می شود و دوربین هایی که کادر آنها 24*18 میلی متری است با فیلم 36 قطعه ای ، 72 قطعه را عکسبرداری می کنند .
4 دوربین های مینوکسی یا کاراگاهی : به آن دسته از دوربین ها اتلاق می شود که فیلم 110 مصرف می کنند .
5 دوربین های خاص : شامل دوربین های پو لاروید و برخی از دوربین هاست که کاربرد ویژه و تخصصی دارند . علاوه بر اندازه و قطع فیلم ها دوربین ها را از لحاظ نحوه تشکیل تصویردر ویزورنیز مقایسه کرده اند .
در دوربین های قطع بزرگ ، تصویر به صورت واژگون و چپ و راست دیده می شود . در ویزور دوربین های قطع متوسط تصویر چپ وراست دیده می شود و در دوربین های قطع کوچک تصویر هم جهت با موضوع است .
سرانجام آنکه دسته دیگر از طبقه بندی ها بر اساس سیستم ویزور و نحوه نورگیر آنهاست. در اکثر دوربین های قطع بزرگ ویزور خاصی وجود ندارد و نور پس از عبور از لنز به سطح شیشه ماتی که در محل قرار گرفتن فیلم واقع شده است بر خورد می کند .
ویزور انعکاسی ( رفلکس ) : در دو از نوع دوربین ها از ویزورها انعکاسی استفاده می شود .
1 سیستم تک لنز انعکاسی : در این دوربینها تصویری که در ویزور دیده می شود ، از لنز دوربین دریافت شده است . نور با عبور از لنز به آیینه 45 درجه ای بر خور می کند و به ویزور می رسد . آیینه به هنگام عکسبرداری مسیر نور را آزاد کرده و نور به فیلم می رسد . در واقع اختلاف میان تصویر ویزور و تصویر ثبت شده بر روی فیلم وجود نخواهد داشت سیستم دوربینهای تک لنز انعکاسی را (Single Lenz Rflex) SLR می نامند .
2 سیستم دو لنز انعکاسی : در این دوربین ها ، نور از یک لنز عبور کرده و پس از شکسته شدن توسط آیینه به ویزور می رسد و توسط لنز دوم مستقیماٌ به سطح فیلم هدایت می شود به تعبیر دیگر تصویری که توسط چشم دیده می شود ، با آنچه بر روی فیلم ثبت خواهد شد ، کمی فرق دارد و این اختلاف به دلیل فاصله اندک بین دو لنز است . البته این اختلاف در فواصل کمتر از 2 متر بر روی تصاویر محسوس تر می شود . در واقع اختلاف زاویه دید بین ویزور و لنز اصلی را خطای دید موازی یا اختلاف منظر ( Parallax ) می نامند .
سیستم دوربین های دو لنز انعکاسی را با (Twin Lens Reflex) TLR نشان می دهند که معمولاٌ کادر 6*6 سانتی متری را عکسبرداری می کند .
3 ویزورهای غیر انعکاسی: ویزور های که تصویر را به طور مستقیم و بدون واسطه ، دریافت می کنند و جدا از لنز دوربین قرار دارند ، ویزور های غیر انعکاسی می نامند که بیشتر در دوربین های قطع کوچک و مینوکسی بکار می رود طبیعی است که در این نوع دوربین نیز خطای دید موازی یا اخطلاف منظر وجود دارد .
اختلاف منظر ( Parallax) : در دوربین های که دریچه دید ویزور و لنز اصلی یکی نیستند ، در فواصل کمتر از 2 متر اختلاف منظر اجتناب نا پذیر است ، برای اصلاح این مشکل روشهای مختلفی پیش بینی شده است . در فواصل کمتر از 2 متر تصویر در ویزور صحیح و کامل دیده می شود ، اما تصویر ثبت شده بر روی فیلم ناقص است بر ای رفع این اشکال کافی است دوربین را به گونه ای در مقابل موضوع قرار داد که تصویر در لنز اصلی کامل دیده شود برای دوربین های TLR پایه رفع اختلاف منظر ساخته شده که ابتدا دوربین مستقر بر روی سه پایه ، در مقابل موضوع قرار داده می شود ، سپس هنگام عکسبرداری پایه رفع اختلاف منظر به دوربین نصب می شود .
در صورت عدم دسترسی به این پایه ها می توان به کمک دست و با در نظر گرفتن میزان اختلاف منظر ، اقدام به رفع آن کرد . در داخل ویزور اغلب دوربین های 135 و 110 خطوط راهنمایی وجود دارد که با رنگی خاص مشخص شده است و ان نشانگر این است که در فواصل کم اگر تصویر اصلی در این خطوط کادر بندی شود ، اختلاف منظر به حداقل می رسد . اگر ویزور فاقد خطوط راهنما بود کافی است پس از تنظیمهای اولیه دوربین را هم جهت با ویزور تغییر محل داد و عکاسی کرد . همانطوری که قبلاٌ نیز اشاره شد ، اساس ساختمان تمامی دوربین های عکاسی با هر سیستمی که با شند ، یکسان است . مهمترین قسمت های یک دوربین عبارتند از :
لنز ، وسایل تنظیم که به دو قسمت وسایل تنظیم فاصله و وسایل تنظیم نور تقسیم می شوند و وسایل تنظیم نور نیز شامل شاتر ، دیافراگم ، نور سنج است ، ویزور ، تعویض گر فیلم ، اتاقک تاریک و کنتور شارشگر فیلم .