یزد در حاشیه جنوبی دشت کویر واقع شده و کوههای متعددی اطراف آن را فرا گرفته اند. آب و هوای آن خشک و باران سالیانه اش اندک است. شاید یکی از علل رواج قالیبافی در آن منطقه، شرایط خاص آب و هوایی باشد. از قدیم الایام مردم ساکن در آن ناحیه، علاقمندی خود را به صنایع دستی و بویژه قالیبافی نشان داده اند
جوزافاباربارو جهانگرد ونیزی که در عهد اوزون حسن به ایران سفر کرده درباره یزد چنین می نوسید
... مردم همه به نساجی و بافتن پارچه های گوناگون ابریشمین مشغول اند و ... یزدیان با کار و کوشش خود مقدار زیادی از این پارچه ها را به هند، ایران، جغتای، چین و ماچین، بخشی از ختا، روسیه و ترکستان صادر می کنند... پارچه بافی که نوع دستی آن را شعربافی می نامند از دیر باز در این منطقه و بین بیشتر خانواده ها رواج داشته و بافتن قالی نیز طی یک قرن گذشته به صورت همگانی متداول گردیده است. به گونه ای که ذکر گردید صنایع دستی بویژه پارچه بافی و قالیبافی از اشتغالات عمده اهالی یزد است
از قدیم الایام مردم ساکن دراین ناحیه، علاقمندی خود را به صنایع دستی و بویژه قالیبافی نشان داده اند.
"جوزافاباربارو" جهانگرد ونیزی که در عهد "اوزون حسن" به ایران سفر کرده درباره یزد چنین گفته است که "مردم همه به نساجی و بافتن پارچه های گوناگون ابریشمیی مشغول اند و محصولات خود را به هند، ایران، جغتای، چین و ماچین، روسیه و ترکستان صادر می کنند.
بافتن قالی نیز طی یک قرن گذشته به صورت همگانی در یزد متداول شده است بطوری که قالیبافی از اشتغالات عمده اهالی یزد است و به گفته مسوولان سازمان بازرگانی این استان حداقل 20 درصد از اشتغال استان را به خود اختصاص داده است.
ساختار قالی یزد که عموماً با دار عمودی و گره نامتقارن فارسی و دو پوده تولید می شود.
در گذشته فرش یزد با طرح و نقش هراتی و چهار خانه بافته می شد اما پس از ورود طرح های فرش کرمان، تنوع بیشتری یافت و اینک طرح ها از اصفهان و کرمان و کاشان اقتباس می شود ، تأثیر پذیری قالی یزد از قالی های کرمان بخصوص از زمانی که از نقشه استفاده می شود بیشتر احساس می شود با همه اینها در قالی یزد، نقش گل ها با تزئینات هندسی و نیز نقش ترنج و طرح های باغی متداول تر است ومسوولان حوزه فرش معتقدند که به دلیل قیمت مناسب و ضخامت بیشتر نسبت به سایر فرش های دستباف ایرانی ، بیشترین طرفدار را در میان ایرانیان دارد.
اگر چه قالی یزد عموماً از رنگ بندی تیره تری برخوردار است با اینحال با ایجاد کارگاه های متمرکز در این استان در چند سال اخیر شاهد تغییر رنگ بندی و طرح در فرش های یزدی هستیم و بنظر می رسد تولید کنندگان این استان بیش ازگذشته به فکر سلیقه یابی و بازاریابی در بازارهای جهانی هستند.
به گزارش خبرنگار اعزامی "شابا" به استان یزد، رییس اداره بازرگانی استان یزد معتقداست هم اکنون صادرات فرش در استان یزد رشد چشم گیری داشته است.
"مهراب اسکندری" در این باره گفت: صادارت فرش از این استان به سایر نقاط جهان در سه سال و نیم گذشته رونق بیشتری گرفته است.
اسکندری اظهار داشت: بطوری که بالغ بر سه میلیون دلار صادرات به کشورهای آلمان، عربستان، پاناما، اتریش، کویت وهند از طریق گمرک استان یزد ثبت شده است.
رییس اداره بازرگانی استان یزد قیمت متوسط فرش استان یزد را در حال حاضر به ازای هر مترمربع دو میلیون ریال اعلام کرد.
وی در ادامه به اقدامات سازمان بازرگانی استان درجهت ارتقاء جایگاه فرش اشاره کرد و گفت: آموزش ، هماهنگی و نظارت بر تولید ، ارتقای رفاه و منزلت شاغلان در صنعت فرش و حمایت از حقوق آنان ، اجرای بیمه بافندگان قالی در قالب تفاهم نامه با سازمان تامین اجتماعی ، بیمه درمانی کارگاه های متمرکز ، تجلیل از عوامل موثر در تولید فرش در غالب برگزاری جشنواره از جمله اقدامات این سازمان به شمار می رود.
اسکندری افزود: بسترسازی و تشویق به منظور ایجاد و توسعه کارگاه های قالیبافی، نظم بخشی به فعالان حوزه فرش با تشکیل اتحادیه فروشندگان ، تشکیل اتحادیه بافندگان ، اصلاح ساختار تعاونی تولید کنندگان، صدور کارت شناسایی قالیبافان از جمله اقدامات اداره بازرگانی استان یزد بوده است.
وی تبلیغات و بازاریابی ، برگزاری نمایشگاه های فرش و مشارکت دادن فعالان در این رابطه در نمایشگاه های داخلی و خارجی ، شناسایی سلیقه مشتریان و نیاز سنجی بازارهای جهانی ، اطلاع رسانی به منظور رسیدن به اهداف مذکور از طرق مختلف را از دیگر برنامه های این سازمان عنوان کرد.
رییس اداره بازرگانی استان یزد با بیان اینکه هم اکنون 70 هزار بافنده بالقوه در این استان وجود دارد، اظهار داشت: 42 هزار بافنده بالفعل در حال حاضر مشغول به کار هستند و 20 هزار بافنده روستایی در قالب 13 تعاونی روستایی در عرصه فرش فعالیت می کنند.
وی در تشریح اقدامات سازمان بازرگانی استان یزد در جهت بسط و توسعه تولید فرش نیز گفت: صدور 23 مورد مجوز طراحی فرش با ظرفیت اسمی 14 هزار و450 ورق ، صدور معرفی نامه جهت دریافت دو میلیارد و 270میلیون ریال تسهیلات جهت ایجاد کارگاه طراحی ، صدور 31 مورد مجوز تاسیس کارگاه تولید فرش با ظرفیت اسمی 10 هزار و 650 مترمربع و دریافت سه میلیارد و 750 میلیون ریال ، صدور 32 مورد مجوز مجتمع متمرکز با ظرفیت اسمی 26 هزار و 316 مترمربع و دریافت تسهیلات شش میلیارد و 750 میلیون ریال را از دیگر اقدامات صورت گرفته در این بخش برشمرد. اسکندری صدور 19 مورد مجوز تاسیس کارگاه غیر متمرکز با ظرفیت اسمی 19 هزار و 650 متر مربع و دریافت تسهیلات یک میلیارد و 910 میلیون ریالی، صدور پنج فقره پروانه بهره بردای با ظرفیت دو هزار و 500 مترمربع، صدور 24 هزار و 730 فقره کارت شناسایی جهت بافندگان خانگی ، معرفی چهار هزار و 48 بافنده جهت بهره مندی از خدمات بازنشستگی و از کارافتادگی و تشکیل 9 اتحادیه صنف فرش دستباف در استان را از دیگر اقدامات وزارت بازرگانی در این استان اعلام کرد.
وی همچنین به برگزاری 137 دوره آموزشی معادل 228 هزار و 672 نفرساعت آموزش فرش در سطح بندی های مختلف اشاره کرد و تشکیل جلسات میز فرش استان را از دیگر تلاش های سازمان بازرگانی استان یزد عنوان کرد.
به گفته اسکندری،تاکنون هشت هزار و 347 بافنده خانگی نیز جهت دریافت تسهیلات به بانک ها معرفی شده و 9 میلیون و 382 هزار و 400 ریال تسهیلات دریافت کردند.
"محمد حسن میرجلیلی" مدیرعامل اتحادیه تعاونی های فرش دستباف استان یزد نیز با بیان اینکه در حال حاضر 10 شرکت تعاونی فرش دستباف از 10 شهرستان استان یزد تحت پوشش این اتحادیه هستند ، اظهار داشت: هم اکنون تعداد سهامدارانی که عضو اتحادیه هستند حدود 15 هزار نفر است واین اتحادیه 20 هزار بافنده را تحت پوشش قرار می دهد.
میرجلیلی تولیدات تعاونی های خود را بطور متوسط بالغ بر 40 هزار متر مربع در سال عنوان کرد و گفت: میزان تولیدات امسال نیز به مانند سال گذشته بوده است