دانلود تحقیق چاپ کلاقه ای

مقدمه : یکی از صنایع دستی کاربردی، چاپ کلاقه ای (باتیک) نام دارد.

در واقع باتیک یا چاپ کلاقه ای هنری است که به وسیله موم و رنگ های مختلف، پارچه های ساده یا سفید مخصوصا ابریشم را رنگ آمیزی یا نقش دار می کنند.

چاپ باتیک در بدو ورود به کشورمان به رنگ سفید در زمینه مشکی انجام می شد و پس از مدتی رنگ قرمز را با رنگ سفید به کار بردند و به تدریج رنگ های دیگر اضافه شد.ابزار کار هنر باتیک در نوع معمول آن، وسیله ای است به نام تیان، قلم مو، مهر و کارگاه چوبی که برای مهار کردن پارچه به کار می رود.روش کار باتیک بر چند نوع است: چاپ مستقیم، چاپ برداشت، چاپ با شابلون، نقاشی باتیک روی پارچه ابریشمی، قلم مویی، پیچشی و تار عنکبوتی.

در روش معمولی آن موم یا صمغ را ذوب نموده، درون تیان ریخته و با حرکت تیان بر روی پارچه، نقش مورد نظر را طراحی می کنند.

سپس پارچه را در محلول رنگ فرو می برند.

بنابراین قسمت هایی که موم دارد، رنگ نشده باقی می ماند.

سپس پارچه را موم گیری می کنند.

روش دیگر آن است که به جای استفاده از تیان، مهر را در موم مذاب فرو برده و روی پارچه می زنند.

سپس بقیه مراحل آن مانند روش قبلی انجام می شود.

در رنگرزی باتیک از ۳ نوع رنگ گیاهی، شیمیایی و ری اکتیو استفاده می شود.

موارد کاربرد چاپ باتیک یا کلاقه ای بسیار است و شامل انواع پرده ها، تابلوها، دیوارکوب ها، لباس های محلی و هنری، شال و روسری و ...

می باشد.کارگاه چاپ باتیک خانه ملک وابسته به میراث فرهنگی خراسان رضوی، از سال ۸۵ در این زمینه فعال است چگونگی چاپ باتیک: چاپ کلاقه ای ( باتیک): باتیک عبارتند از هنری دستی است که در جنوب شرقی هندوستان ، اروپا وقسمتی از آفریقا تهیه می‌شود ونوعی از آن که به کلاقه ای معروف است بیشتر در روستا های اطراف وبه ویژه در مناطق روستایی اسکو کهنمو اسکندان ، دیزج، وبا ویل روادارد.

باتیک و است جاوه ( یکی از جزایر کشور اندونزی ) که در فرهنگ نفیسی حصار وضریح معنا شده و عوام آن را کلاغی .کلاقی وکلاقه ای می‌خوانند ومی‌نویسند ودر پاره ای از نقاط نیز ( قنوز) که معادل اذری ابریشم اشت تلفظ می‌شود و وجه آن است که چون در گذشته های دور معمولا قسمتهایی از پارچه را که قرار بود رنگ آمیزی شود به اشکال خاصی گره زده یا می‌دوختند وسپس مبادرت به رنگرزی می‌کردند .

طبیعتا چون رنگ نمی‌توانست در قسمتهای گره خورده یا دوخته شده نفوذ کند‌ ، پس از پایان عملیات رنگرزی وباز شدن گره ها ونقاط دوخته شده قسمتهایی که رنگ را جذب نکرده بود حالتی نگاتیو در متن رنگی به خود می‌گرفت وبازار آنجا که معمولا فقط از یک رنگ وبیشتر رنگ سیاه استفاده می‌شود این نقوش تصادفی حالت پر کلاغ را به ذهن تداعی می‌کرد وبه همین جهت نیز برای متمایز ومشخص شدن از سایر منسوجات رنگرزی شده کلانی خوانده می‌شود.

باتیک که بیشتر به پارچه های با چاپ مقاوم در برابر نور.

حرارت ، رطوبت ، وسایر عوامل جوی اطلاق می‌شود اصالتا هنری چینی است وبیش از 2000 سال از عمر آن می‌گذرد ودر حال حاضر علاوه بر ایران به صورت هنری ملی در بخشی از کشورهای جنوب و شرق اسیا رواج دارد ومعمولا صنعتگران از ابزار وادواتی بسیار ساده وابتدایی استفاده می‌کنند.

یافته های باستان شناسی موجود در موزه های ایران و سایر کشورهای جهان گواه تولید پارچه هایی با چاپ باتیک را مشخص کرد.

این نگفته قطعی به نظر می‌رسد که تزئین پارچه به وسیله هنر صنعت باتیک از سالهای بسیار دور وحتی قبل از کشف سایر شیوه های رنگرزی رواج داشته وکسانی بوده اند که با کمک وسایل ساده ای مهنند مهرها وقالبهای چوبی ، البسه وسایر پارچه های مورد مصرف عامه را با رنگ های متنوع گیاهی می‌کرده اند.

این شیوه های چاپ تدریجا به وسیله اقوام ابتدایی کشور اندونزی تکامل یافته وبا کشف گیاهانی که عصاره آنها مانع نفوذ رنگ در پارچه می‌شود تحول جدیدی در این هنر صنعت پدید آمده به این طریق صنعتگران برگ موز را در محلول سود سوز حل کرده ومایع چسباندگی را که بدست می‌آمده با ماسه نرم یا خاک رس مخلوط نموده و‌آنگاه به وسیله قلمهای مخصوص یا ابزار دیگری از این ماده مقاوم به عنوان جوهر استفاده ونقوش دلخواه را بر روی ابریشم خام نقاشی می‌کرده اند واز آنجا که پس از رنگ آمیزی وشستشوی پارچه نقاطی که قبلا به وسیله ماده مقاوم پوشانده شده بود سفید باقی می‌ماند .

چنانچه صنعتگران قصد رنگ آمیزی قسمت های سفید یا چند رنگ کردن پارچه را داشت مجددا قسمتهای رنگ آمیزی شده را با ماده مقاوم پوشانده ومبادرت به رنگ آمیزی دوباره یا چند باره آن می‌کرد و با تکرار این عمل پارچه نقش های رنگین متنوعی به خود می‌گرفت .

نظر استاد حسین کلاقیچی گنجینه راجع به واژه باتیک " باتیک "، واژه ای جاوه‌ای است و می‌دانیم که جاوه یکی از مهم‌ترین جزایر کشور‌اندونزی – کشوری با بیش از 16000جزیره – است.

باتیک به معنای " چاپ مقاوم " است.

شیوه ابتدائی تولید نحوه ابتدایی تولید قلمکار بدین شکل بود که با قام روی پارچه پنبه ای و احتمالأ ابریشمی طرحهای مورد نظر را نقاشی نموده و سپس با مواد شیمیایی ویژه ای نسبت به تثبیت رنگها اقدام می کرده اند .

لیکن به دلیل فقدان هماهنگی لازم بین نقوش و نیز از انجا که این کار مستلزم صرف وقت فراوانی بود ، تکامل تدریجی قلمکاری باعث شد تا برای دسترسی به تولید بیشتر ونیز ایجاد یکنواختی و هماهنگی نقوش ، استفاده از مهرهای چوبی جایگزین استفاده از قلم مو شود و جهت فراهم اوردن امکان استفاده عموم از پارچه قلمکار ، تهیه قلمکارهایی بر روی کتان ، چلوار ، کرباس ، وسایر انواع پارچه نیز رواج یابد و تحقیقأ می توان فاصله اوایل قرن دهم هجری (1502 میلادی ) تا اواسط قرن دوازدهم هجری قمری (1722 میلادی ) را اوج قلمکار سازی و روزگار اعتلای این هنر بحساب اورد .

چه انکه طی سالهای یاد شده اکثر مردم کشور مصرف کننده پارچه قلمکار بودند و ضمن استفاده از این پارچه بعنوان پارچه لباس بصورت پرده ، سفره ، مجمعه پوش ، سجاده ، رویه لحاف ، بقچه ، سوزنی ، قطیفه ، دستمال و کتیبه هایی برای تزئین مجالس سوگواری شهدای کربلا نیز از ان بهره می گرفتند .

" باتیک از ابتدا تا امروز " قلمکار سازی که نوعی از چاپهای سنتی بر روی پارچه است گذشته پر فراز و فرودی داشته و تحقیقأ نمی توان گفت طی سالهایی که از عمرش می گذرد دچار چه تغییرات و تحولاتی شده است .

عبدالحسین احسانی در کتابی که با عنوان مجموعه قلمکار ایران در سال 1350 انتشار یافته مجموعأ 12 طرح مربوط به قبل از سال 907 هجری قمری _ 79 طرح مربوط به سالهای 709 تا 1148 قمری _ 28 طرح مربوط به سالهای 1148 تا 1214 هجری قمری _ 55 طرح مربوط به سالهای 1214 تا 1345 هجری قمری و تعداد بسیار محدودی از طرحهای مربوط به شستسال اخیر را اورده و کوشیده است تا طی ان تحولات قلمکار سازی را در روزگاران پیشین بکمک نقوش رایج در ان به نمایش بگذارد ، در حالیکه علی چیست ساز ، یکی از قلمکارسازان ایرانی ، در تحقیقی که با عنوان صنعت قلمکار ایران ، از سوی سازمان صنایع دستی ایران انتشار یافته ضمن اشاره به 334 قالبی که در حال حاضر قلمکارسازان ایرانی از انها استفاده می کنند ، به نقوش فراوانی که توسط حاج محمد رضا و حاج تقی اخوان چیت ساز و استاد رحیم بیدادی از روی ضریح ها ، کاشیها و قرائن قلمکار تهیه شده نیز اشاره کرده است که ارزیابی دقیق این قالبها و نقوش بخوبی می تواند سیر تحولی و اوج و حضیض های هنر قلمکار سازی در ایران را نشان دهد و مددرسان محققان در دسترسی به واقعیات باشد .

چرا که متأسفانه در زمینه قلمکارسازی تا پیش از سال 907 هجری قمری جز انچه بطور پراکنده در گوشه و کنار کتب و رسالات امده ، اطلاعات قابل توجه دیگری در دست نیست .

علی چیت ساز عقیده دارد : در زمان صفویه این صنعت رونق به سزا یافت و بیشتر لباسهای مردانه و زنانه از پارچه قلمکار تهیه می گردید و پارچه های ایران شهرت فراوان داشت و بیشتر لباسهای طبقه اعیان از نوع مخصوص قلمکار به نام قلمکار زر یا اکلیلی تهیه می شد که در نوع خود بی نظیر وبسیار جالب بود و فعلأ نمونه انرا کمتر می توان یافت .

در همین زمینه "پیترو دلاواله " سیاح معروف ایتالیایی که در سال 1025 هجری قمریبه ایران سفر کرده ضمن تشریح لباسهای مردم کاشان که اکثرأ قلمکار و از جنس کتان ، چلوار و کرباس بوده نوشته است :این لباس را شاه فعلی ( شاه عباس صفوی ) مرسوم کرده و به نظر من علت ان است که او می خواهد ابریشم در مملکت زیاد مصرف نشود و این متاع که پول فراوانی عاید خزانه می کند تا حد امکان بیشتر صادر گردد .میرزا حسین تحویلدار ، نویسنده کتاب جغرافیای اصفهان نیز متذکر شده است : در قرن دهم هجری قمری بازار قیصریه اصفهان که بعد از حمله مغولها از بین رفته بود مرمت و باز سازی گردید و بصورت مرکز تجمع قلمکارسازان درامد وکارگاههای تولیدی از سردر قیصریه تا انتهای بازار ادامه داشت و کارگاه و بازارهای فرعی ، کاروانسراهای متعدد ، و تیمچه های زیادی در اختیار هنرمندان وابسته به این حرفه بود .

قلمکار سازی که نوعی از چاپهای سنتی بر روی پارچه است گذشته پر فراز و فرودی داشته و تحقیقأ نمی توان گفت طی سالهایی که از عمرش می گذرد دچار چه تغییرات و تحولاتی شده است .

در فاصله سالهای 1148 تا 1214 هجری قمری هنر قلمکارسازی ایران سیری قهقرانی را پیمود و طی سالهای بعدتر کاملأ سقوط کرد و از میان انبوه قلمکارسازان جزء معدودی انگشت شمار باقی نماند .

زیرا ضعف و سستی شاهان قاجار از یک سو و طمع بیش از حد کشورهایی نظیر انگلیس ، روسیه، هند و هلند از سویی دیگر ، بازار ایران را به صورت انباری از انواع و اقسام کالاهای وارداتی از کشورهای پیش گفته در اورد و در نتیجه صنعتگران بیشماری به یکبار ماندند و تدریجأ هر یک از گوشه ای فرا رفتند .تا اینکه بعد از سقوط قاجارریه و قطع نسبی مناسبات تجاری گذشته به پشتوانه علاقمندی و همت جمعی از دست اندرکاران صنایع دستی ، نظیر مرحوم شیخ حریری ، مشهدی عبدالخالق ، حاج محمدرضا اخوان ، محمدتقی اخوان ، امینی ، برادران بیرجندی ، شیخ بهایی و چند خارجی بنامهای مارتین و براسل شرکتهای تولید قلمکار و صنایع دیگر تشکیل گردید و بر اثر کوشش انان بار دیگر این صنعت رونق گرفت و اگر چه با شعله ور شدن اتش جنگ جهانگیر دوم ، بار دیگر اطماتی متوجه صنعت قلمکارسازی شد ، اما این ضربه ها چندان کاری نبود که بتواند باعث وقفه یا رکدی در فعالیتهای بعدی دست اندرکاران شود .

" شیوه های فعلی تولید " برای شروع به چاپ باتیک لازم است تا عملیاتی به نامهای صمغ گیری ، سفید گیری و وزن دادن انجام شود .

چرا که معمولأ حدود 25% از وزن ابریشم خام را ماده پروتئینی بنام صمغ ابریشم تشکیل می دهد و حذف ان نقش بسیار موثر و محسوس در یکنواختی رنگرزی ، درخشندگی و نرمی پارچه بعد از اتمام عملیات رنگرزی دارد .

در اسکو که یکی از بزرگترین مراکز تولید پارچه های کلافه ای است ، صمغ گیری روی پارچه ابریشمین بافته شده انجام می شود و با کمک دو سود و مقداری صابون در جوش شیرین صمغ ابریشم جدا می شود .

مدت صمغ گیری به نسبت غلظت کربنات دو سود مصرفی و نیز نوع صابونی که مورد استفاده قرار می گیرد متغیر است .

ولی معمولأ از نیم ساعت تجاوز نمی کند .

بعد از این مرحله ، چنانچه تهیه پارچه ای با نقوش سفید مورد نظر هنرمند باشد سفیدگری انجام می شود و هنرمندان با کمک تخم خربزه و روشنک (دانه ای به اندازه باقلا با طعم تلخ و رنگ سرخ یا سیاه ) به انجام این کار می پردازد .

تخم خربزه علاوه بر انکه ابریشم را سفید می کند در نرم کردن ان نیز موثر است .

منظور اصلی از وزن دادن ابریشم ، جایگزین کردن وزنی است که توسط صمغ گیری از ابریشم کاسته می شود .

بعلاوه ، وزن دادن سبب ازدیاد درخشندگی پارچه ابریشمی ، بالا رفتن خاصیت افتادگی یا افت پارچه و همچنین بهتر شدن زیر دست ان می گردد .

بعد از انجام این اعمال کار چاپ و انتقال نقوش بوسیله قالبهای چوبی یا فلزی انجام میشود و شیوه کار چنین است که هنرمند " واکس را به صورت جذاب در اورده و سپس مهر چوبی را در داخل ان فرو می برد تا قدی از واکس را بخود جذب نماید .

انگاه با دقت انرا بروی پارچه که بر سطح همواری گسترده و حداکثر چروکش گرفته شده می زند و این عمل را تا پر شدن قواره یا طاقه پارچه از نقش مورد نظر ادامه می دهد .

در پایان این مرحله ، پارچه سفید دارای نقوشی از واکس است که چنانچه رنگ امیزی شود قسمتهای خالی مانده ان قادر به جذب رنگ خواهد بود ، در حالیکه قسمتهای پوشیده شده از واکس سفید باقی می ماند .

در مرحله بعد ( پس از رنگرزی اول ، و خشکاندن پارچه ) هنرمند بدون برداشتن واکس ، قسمتهای دیگری از کلیه نقوش و رنگهای مورد نظر ادامه می دهد .

در پایان کار و برداشتن واکس از روی پارچه که اصطلاحأ موم زدایی نامیده می شود طاقه یا قواره پارچه رنگین ومنقوشی بدست می اید که بر ان محل واکس خورده اول به رنگ اصلی ، محلهای پوشیده شده در مرحله دوم برنگ نخستین رنگرزی ، محلهای پوشیده شده در مرحله سوم برنگ دومین رنگ امیزی و...

است و متن اصلی پارچه ، رنگ اخرین رنگرزی را دارد .

موم زدایی از پارچه های کلاقه ای معمولأ بوسیله اطو و کاغذ کاهی انجام می شود هنرمندان بعد از اتمام عملیات چاپ و رنگرزی ، پارچه اماده شده را بر روی سطح همواری گسترده و بر روی ان یک صفحه کاغذ کاهی یا روزنامه قرار داده و اطوئی داغ را بر سطح پارچه می کشند تا در اثر حرارت موم ذوب و جذب کاغذ گردد .

گاه برای اطمینان بیشتر موم زدایی دوباره انجام می شود تا احتمالأ موم اضافی بر روی پارچه باقی نماند و رنگی که زیر ان قرار داشته کامأ شفاف جلوه نماید .

گنجینه احیا گر چاپ کلاقه ای در ایران استاد گنجینه را باید پدر چاپ کلاقه ای در ایران دانست؛ هنرمندی که با آموزش هنر خود به مشتاقان این هنر در دوره های مختلف هنری و دانشگاه ها باعث احیای آن گردید.

چاپ کلاقه ای جزو رشته هایی از هنرهای سنتی است که هم جنبه های کاربردی دارد و هم وجه هنری آن اهمیت می یابد؛ هنرهایی که به مرور زمان کاربردهای اولیه خود را از دست داده و با شرایط اجتماعی و اقتصادی کمتر مورد استفاده قرار گرفته و بیشتر جنبه های تزیینی آن اهمیت یافته است.

از آن هنگام که انسان نیاز به پوشش را احساس کرد و به علت میل به تنوع، پوشش های خود را با رنگ های طبیعی و با وسایل ساده نقش دار کرد، چاپ پارچه آغاز شد.

با نگاه به مستندات باستان شناسی باید گفت که نقش دار کردن پوشش ها قبل از پیدایش رنگرزی به وجود آمد.

چاپ به وسیله باسمه یا قالب را نیز باید به هزاره چهارم پیش از میلاد نسبت داد.

مهر در پیشرفت تمدن دنیای کهن سهم بسزایی داشت.

کهن ترین مهرها دارای نقوش هندسی ساده و مارپیچی و گاه مهرها روایتگر داستان ها و یا نقوش انسانی بوده است.

چاپ کلاقه ای که در شرق آسیا و جاوه به باتیک معروف است، در مراحل اولیه، نوعی مقاوم سازی توسط گره زدن نقاطی از پارچه بود که از نفوذ رنگ به داخل آن جلوگیری می کرد و امروزه این شیوه را پیچمان یا باندانا می گویند.

قدمت این هنر را در جزایر اندونزی به 2000 سال قبل رسانده اند.

اما استفاده از موم به عنوان یک ماده مقاوم، سال ها قبل از آن در مصر رایج بود و مصریان تصاویر خود را با استفاده از موم های مذاب رنگی بر روی تابوت نقاشی می کردند تا در اثر مرور زمان آسیب نبیند.

استفاده از ترکیب صمغ، موم و سقز اولین بار توسط ایرانیان انجام گرفت و شیوه های قبلی منسوخ شد.

در این روش ابتدا تمام پارچه را با موم و صمغ های گیاهی می پوشاندند و سپس قسمت هایی از موم را می تراشیدند و آن را رنگ می زدند.

با تکرار این عمل چندین رنگ روی پارچه به وجود می آمد، که این روش را به نام ترک یا تار عنکبوتی می شناسیم.

پارچه ابریشم اولین پارچه ای بود که برای چاپ کلاقه ای یا باتیک مورد استفاده قرار گرفت و چون ایران در مسیر جاده ابریشم قرار داشت، یکی از مهم ترین خریداران و فروشندگان ابریشم خام از چین به کشورهای مغرب زمین محسوب می شد.

در دوره ساسانیان چاپ روی پارچه در ایران تکامل یافت و روش های نوینی در تزیین پارچه های پشمی و کتانی و ابریشمی ابداع گردید و استفاده از قالب های چوبی سرعت عمل چاپ را افزایش داد.

اما تنها یک نمونه از کلاقه ای در دوره صفویه مرسوم بوده است.

« فدک » به نام استفاده از قالب برای دو نوع چاپ کلاقه ای و قلم کار مرسوم شد.

در چاپ قلم کار رنگ به صورت مستقیم بر روی پارچه نخی (کتان) منتقل، اما در چاپ کلاقه ای نقش توسط یک ماده مقاوم روی پارچه منتقل می شود و سپس پارچه را رنگ می کنند.

وجه اشتراک بین این دو شیوه استفاده از قالب و تکرار شونده بودن نقش و وجه تمایز آن نیز در نوع ساخت قالب های آن است.

قالب ها در چاپ قلم کار از چوب هایی نظیر گلابی و با شیوه منبت و در چاپ کلاقه ای از تخته سه لا و به شیوه معرق ساخته می شود.

اما باید گفت قبل از اینکه شیوه معرق برای ساخت قالب استفاده شود، از قالب های قلم کار برای چاپ استفاده می کردند.

برای سرعت بخشیدن در ساخت قالب و ایجاد تنوع، شیوه معرق در ساخت قالب به کار گرفته شد.

باید گفت در هر دو روش قلم کار و کلاقه ای چاپ و نقاشی وجود دارد که نقاشی کلاقه ای به باتیک هم مشهور است.

در نقاشی باتیک نیز تکنیک کار، استفاده از همان ماده مقاوم است.

تفاوت در بین چاپ قالب های یکسان و رنگرزی یکی از ویژگی هایی است که در صنایع دستی مطرح می شود و کار را از حالت ماشینی تکرار شونده خارج می کند.

استفاده از تقارن و قرینه سازی در کارها به عنوان یکی از ویژگی های کارهای استاد گنجینه دیده می شود.

قرینه سازی در بسیاری از هنرها مثل معماری، قلم زنی و به نوعی دیگر در سفالگری به صورت گسترده مطرح می شود؛ خصوصاً آثاری که به صورت قطعه مثل روسری و کارهای تک می بینیم.

از دیگر ویژگی های کارهای ایشان نظم در آثار و گاه بی نظمی در نظم است.

تراکم و پراکندگی نقش ها نیز در آثار، خلوت و جلوتی را به وجود می آورد که در آثار سنتی ما حائز اهمیت است.

این خصوصیت بر زیبایی کارها می افزاید.

از دیگر جنبه های کارهای ایشان، استفاده از نقش ها و بن مایه های کاملاً سنتی است.

یکی از نقش های بسیار مطرح در آثار استاد گنجینه نقش بوته ها (سروی ها) است.

از بوته تعاریف بسیار شده است.

بوته را گاه به عنوان سرو، گاه به عنوان شعله، آتش و نور دانسته اند و نمونه هایی از این تعابیر را در نماد شناسی هایمان داریم.

در آثار استاد گنجینه انواع بوته مانند بوته خرقه، بوته جقه و...

و نقش هایی که کاملاً شبیه سرو است مشاهده می شود.

این نقش ها را در کنار نقوش دیگر مثل دایره ها و گل ها می بینیم.

در کنار آنها انواع تکنیک برای زمینه سازی در کارهای ایشان دیده می شود.

رنگ های به کار رفته در آثار استاد گنجینه 2 تا 3 رنگ حاکم است، مثل سبز، قرمز و گاه زرد، اما ایشان از رنگ های متنوع دیگر نیز استفاده کرده اند.

تنوع رنگ های استاد در ترکیبات رنگی از ویژگی های کارهای ایشان است.

نکته دیگری که ایشان در کارهایشان رعایت کرده اند استفاده از ابزارهای بسیار ساده برای چاپ یا زمینه سازی است.

همانند زمان هایی که از یک تکه ابر یا یک تکه چوب استفاده کرده اند، و گاهی استفاده از در نوشابه و لوله پولیکا را می توان در کارهای ایشان دید.

باید گفت ایشان با استفاده از ابزارهای بسیار ساده و ابتدایی، نقش های بسیار زیبا آفریده اند که در نگاه اول قابل تشخیص نیست.

استفاده از قالب، شیوه ترک (تارعنکبوتی)، شیوه باندانا (پیچمان)، شیوه افشان، چاپ مستقیم و چاپ سیلک از دیگر بارزه های آثار ایشان محسوب می شود.

در زمینه شیوه افشان باید گفت این شیوه را در بسیاری از هنرهای سنتی مان داریم، به خصوص در کتاب آرایی که برای تزیین حاشیه ها استفاده می شد.

در آن جا آن قدر این شیوه پیشرفت کرد و ظریف شد که به آن افشان مویی، افشان پر پشه ای و...

نیز اطلاق شد.

از همین روش افشان گری در زمینه سازی به صورت پاشیدن واکس در مراحل مختلف بافت آثار بسیار زیبایی به دست آمده است.

در بسیاری از کارهای استاد گنجینه استفاده از شیوه قلم کار یعنی چاپ مستقیم وجود دارد که در چاپ کلاقه ای معمول نیست، اما ایشان با تلفیق این دو شیوه آثار بسیار زیبایی آفریده اند.

ایشان گاهی از شیوه سیلک و تلفیق آن با کلاقه ای در کارهای خود استفاده کرده اند که این تلفیق ها باعث ایجاد تنوع و پدید آمدن کارهای بس بدیع گردیده است.

در کارهای نقاشی و پارچه های متری و قواره ای ایشان نیز ترکیب تکنیک ها دیده می شود.

باید گفت با اینکه ممکن است استاد از یک قالب در کارهای مختلف استفاده کرده باشند، اما به هیچ عنوان کارهای تکراری در آثارشان دیده نمی شود و هر کدام از آنها در رنگ، ترکیب و فضاسازی خصوصیات خود را دارند.

همان گونه که گفته شد، پارچه ابریشم برای چاپ کلاقه ای استفاده می شد که در ابتدا به علت ظرافت ابریشم و چسبندگی واکس وقتی پارچه ابریشم را از میز چاپ بلند می کردند، پارچه مقداری کج می شد.

استاد گنجینه حتی راه حلی نیز برای این مشکل پیدا کردند: با دوختن یک پارچه توری در زیرکار، ضخامت و ایستادگی پارچه ابریشم افزوده می شد و در نهایت از کج شدن نقوش جلوگیری به عمل می آمد.

باید گفت هنر چاپ کلاقه ای در ایران مرهون زحمات استاد گنجینه است.