انگور
انگور با انواع خاکها خود را تطبیق داده و عناصر غذایی مورد نیاز آن نسبت به سایر محصولات باغبانی کمتر است اما کمبود هر کدام از آنها حتی به مقدار کم نیز تاثیر زیادی بر کیفیت و کمیت محصول خواهد داشت .
تاثیر عناصر مختلف بر انگور و علایم کمبود آنها:
زت(N): باعث افزایش رشد شده و علائم کمبود آن تا زمانی که خیلی شدید نباشد به آسانی قابل تشخیص نیست . ولی در کمبودهای شدید برگها کم رنگ و مایل به زرد شده ورشد شاخه ها کاهش می یابد .
فسفر(P): در تبدیل قند به نشاسته نقش داشته ولی کمبود آن در تاکستان ها شایع نیست .علائم کمبود بستگی به واریته آن دارد(شکل1و4).
پتاسیم(K): باعث بهبود کیفیت انگور شده از نرم شدگی و لهیدگی و ریزش پیش از موعد حبه ها جلوگیری نموده و مانع رسیدگی ناهماهنگ آنها می گردد .علائم کمبود آن در قسمت میانی ساقه ها دیده می شود . حاشیه برگها کلروز شده حبه ها ریز می ماند و قسمت پایین خوشه متلاشی و خشک می گردد و حبه ها کشمش مانند می شوند .(شکل2)
روی(Zn):از ریزش حبه ها چلوگیری نموده و به ساخت هورمون اکسین کمک می کند در صورت کمبود. محل اتصال دمبرگ به پهنک توسعه نیافته و باریک می ماند. گیاه دچار کمبود اکسین شده و رشد آن مختل می گردد. حبه ها نا رس باقی مانده و شروع به ریزش می کنند.
منکنز(Mn): نقش آن مشارکت در سیستم های آنزیمی و تولید کلروفیل است. علائم کمبود معمولا تا سه هفته پس از گلدهی ظاهر شده و این علائم با زرد شدن بین رگبرگها آغاز می گردد و اغلب در برگهای جوان دیده می شود.(شکل3)
بر(B): این عناصر در فعالیتهای حیاتی گیاه نقش عمده ای داشته. باعث ساخت پکتین شده و مقاومت گیاه را نسبت به سرما و بیماریها افزایش میدهد و به رشد ریشه نیز کمک می کند. در صورت کمبود اختلالاتی در رشد و نمو دانه گرده به وجود می آید که میزان محصول را به شدت کاهش می دهد. علائم کمبود بر در انگور به آسانی قابل تشخیص است. به طوری که بوته های با کمبود شدید. میوه نداشته و برخی از خوشه ها سوخته و خشک می شوند و فقط ساقه خوشه همراه با چند حبه باقی می ماند.
کوجه فرنگی
مقدار عناصر مصرفی سبزیجات به طور متوسط بیش از اکثر محصولات دیگر است و 80 درصد آن در طی 2 تا 3 ماه در اختیار گیاه باید قرار بگیرد . گوجه فرنگی از محصولاتی است که ضمن نیاز به کودهای اصلی به کود میکرو نیز احتیاج دارد .
تاثیر عناصر مختلف بر گوجه فرنگی و علائم کمبود آنها :
ازت (N) : باعث افزایش رشد رویشی شده و در نهایت در تولید گل و میوه بیشتر موثر می باشد ، کمبود این عنصر در گوجه فرنگی باعث به تأخیر افتادن رشد ، تغییر رنگ طبیعی گیاه ، کوچک و نازک باقی ماندن برگها و تغییر رنگ آنها از سبز مایل به زرد به ارغوانی ، سفت و فیبری شدن شاخه ها ، زرد شدن جوانه های گل و ریختن آنها ، کوچک ماندن میوه و کاهش شدید محصول می شود .
فسفر (p) : نقش اصلی این عنصر در تنظیم زمان رسیدگی محصول می باشد همچنین باعث افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری ها شده و در بهبود کیفیت و ظاهر میوه نقش مهمی دارد . اولین علامت کمبود فسفر در گوجه فرنگی ایجاد رنگ ارغوانی در سطح زیرین برگها می باشد . بعد از آن شاخه ها باریک و فیبری شده ، دمبرگها کوچک و میوه دهی به تاخیر می افتد .
پتاسیم (k) : باعث افزایش مقامت گیاه در برابر تنش های مختلف محیطی شده و در بهبود کیفیت گوجه فرنگی مؤثر است . در صورت کمبود این عنصر ، گوجه فرنگی آهسته تر رشد می کندو رنگ آن سبز مایل به آبی تیره یم شود . برگهای جوان کاملا چروکیده و قسمتهایی که تحت تذثیر کمبود قرار گرفته اند گاهی به رنگ نارجی براق درآمده و اغلب شکننده و قهوه ای شده و بالاخره می میرند . شاخه ها سخت و چوبی شده ، ریشه ها خوب رشد نکرده و اغلب باریک باقی می مانند .
بر (B) :نقش عمده ای در فعالیتهای حیاتی گیاه داشته و تقسیم سلولی بافتهای مریستمی ، تشکیل جوانه های برگ و گل ، ترمیم بافتهای آوندی و در نقل و انتقال مواد محلول در بین سلولها نقش مهمی ایفا می کند . در صورت کمبود ، میوه ها لکه لکه شده و نقاط چوب پنبه ای روی میوه ظاهر شده وباعث رسیدگی بی موقع محصول می شود .
آهن (Fe) : این عنصر در ساختن سبزینه گیاه دخالت دارد و علائم کمبود آن در بوته گوجه فرنگی به صورت زرد شدن بین رگبرگی برگها است که البته خود رگبرگها سبز باقی می ماند . زرد شدن از قاعده برگچه ها شروع و به سمت نوک گسترش می یابد . و به طور کلی کمی خشک و سوخته می شوند .
منگنز (Mn) : این عنصر فعال کننده آنزیمهای مختلف است و باعث تسریع جوانه زنی و رسیدگی میوه می شود و در صورت کمبود ، برگها به تدریج زرد شده و حالت سوختگی به خود می گیرند . گیاه به شکل باریک و دراز رشد کرده و شکوفه ها کم می شوند . همچنین تغییر شکل و پیچیدگی برگچه ها از علائم دیگر آن است
یونجه
یونجه یکی از مهمترین محصولاتی است که به منظور تغذیه دام مورد استفاده قرار می گیرد ، لذا علاوه بر افزایش عملکرد باید با تامین عناصر میکرو ، کیفیت آن را بهبود بخشید .
تاثیر عناصر مختلف بر یونجه و علائم کمبود آنها :
ازت (N) : به طور کلی یونجه نیاز به ازت خود را از طریق رابطه همزیستی با باکتریهای تثبیت کننده ازت به دست یم آورد و استفاده بیش از حد کودهای ازته باعث کاهش عملکرد و افت کیفیت می گردد . در صورت کمبود این عنصر برگها کوچک و نازک و سبز روشن شده و ریشه ها نازک می شوند .
فسفر (P) : این عنصر باعث گسترش سیستم ریشه ای گیاه شده و عملکرد را افزایش می دهد . در اثر استفاده از کودهای فسفره مقاومت گیاه نستب به آفات و بیماریها بیشتر می گردد . در صورتیکه گیاه دچار کمبود فسفر شود برگها به رنگ سبز تیره و یا بنفسش درآمده و از نوک شروع به خشک شدن می کند . همچنین گره زایی متوقف شده و احتمال سرمازدگی در گیاه زیاد می شود .
پتاسیم (K) : حساس ترین عنصر برای یونجه محسوب می شود و باعث افزایش عملکرد می گردد . در صورت کمبود ، ابتدا لکه های سفیدرنگی در حاشیه برگ ظاهر می شود و در نهایت زمینه اصلی برگ زرد و سپس قهوه ای می گردد و حاشیه برگها به صورت شکسته و نامنظم در می آید .
مولیبدن (Mo) : این عنصر در ساختمان آنزیمهای گیاه نقش داشته و به گره زایی کمک می کند . کمبود آن به علت دخالت در واکنشهای احیاء نیترات باعث بروز کمبود ازت می شود . و از علائم دیگر کمبود این عنصر این است که برگها باریک و رنگ پریده شده و شکل برگها از حالت طبیعی حالت می شود . همچنین کم رشدی از سایر عواقب دیگر کمبود این عنصر است .
بر (B) : این عنصر در جوانه زدن گرده و در انتقال آب در گیاه نقش مهمی ایفاء می کند . در صورت کمبود ، میان گره ها کوتاه شدن و گیاه به صورت رزت در می آید . همچنین سیستم ریشه ای ضعیف شده و رشد متوقف می شود
ذرت
ذرت از محصولات مهمی است که به عنوان غذای انسان و دام مطرح است . لذا نه تنها کمیت بلکه کیفیت آن نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است .
تاثیر عناصر مختلف بر ذرت و علائم کمبود آنها .
ازت (N) : باعث افزایش مقدار پروتئین دانه ، رشد اندامهای هوایی ، و همچنین باعث افزایش عملکرد می شود . در صورت کمبود برگهای پیر از قسمت نوک شروع به زرد شدن کرده و در امتداد رگبرگ میانی به شکل V پیش می رود
فسفر (p) : به زود رسی ذرت کمک می کند . در نتیجه باعث می شود که گیاه از تنش رطوبتی و گرمایی ، که در مرحله گرده افشانی صورت می گیرد ، اسیب نبیند و اگر گیاه دچار کمبود شود برگها سبز تیره مایل به بنفش شده ، خوشه ها کوچک می شوند و دانه ها نامنظم می رسند .