بر اساس برآورد سال 1383 شهرستان نیشابور دارای جمعیت 441194 نفرمی باشد که از این تعداد 194134نفر در مناطق شهری و 247060 نفر در مناطق روستایی ساکنند. مساحت این شهرستان 9308 کیلومتر مربع و در مدارهای جغرافیایی 58 درجه و 48 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 16 دقیقه عرض شمالی واقع شده است. ارتفاع تربت حیدریه از سطح دریا 1520 مترمی باشد. نیشابوراز شهرستانهای کهن ایران است. شاپور اول فرزند ارشسر در محل کنونی نیشابور شهر نپوه شاهپور(کار نیک شاپور) را بنا نهاد. امام هشتم (ع) چون به نیشابور رسیدند مورد استقبال بی نظیری قرار گرفتند. در عصر سامانیان پایتخت از نیشابور به بخارا انتقال یافت.
مهمترین ابنیه تاریخی این شهرستان : بارگاه امام زاده محمد محروق, آرامگاه حکیم عمر خیام, آرامگاه عطار , مسجد جامع نیشابور . آرامگاه کمال الملک نقاش می باشد.
شهرستان نیشابور از شش بخش مرکزی، تحت جلگه ، طاغنکوه ، زبرخان ، سرولایت و میان جلگه تشکیل شده است.
به طور کلی کشاورزی و دامداری از گذشته های دور در این شهرستان رونق داشته است و شغل عمده مردم این ناحیه را تشکیل می دهد.
مجموع کل زمینهای کشاورزی این شهرستان 252192 هکتار می باشد و محصولاتی چون : غلات، پنبه، باقالا و حبوبات و انواع میوه و صیفی جات , فراورده های دامی و معادن نمک , فیروزه و کارخانجات قند و پنبه پاک کنی دارای اهمیت می باشد.
مهمترین منابع آبهای سطحی این شهرستان عموما فصلی و کم آب می باشند و دو دسته می باشند: رودهایی که از دامنه جنوبی بینالود سرچشمه می گیرند و دیگر رودهایی که از ارتفاعات جنوبی به خصوص کوه سرخ می باشد که معروفترین این رودها کال شور است.
آب و هوای این شهرستان در دامنه ها نسبتا معتدل و در نواحی پست به تدریج بر میزان گرما و خشکی هوا افزوده می شود.
مهمترین ارتفاعات منطقه نیز رشته کوه بینالود می باشد.
تغییرات ماهیانه دما در شهرستان نیشابور
اطلاعات مربوط به تغییرات پارامتر های دمای هوا در طول ماههای مختلف سال در نیشابور طی دوره آماری بلندمدت 1384-1370 بررسی شده است . این آمار شامل میانگین دمای حداقل–میانگین حداکثر دما – میانگین ماهیانه دما – حداقل و حداکثر مطلق دما می باشد.
میانگین دمای حداقل
مطالعه میانگین حداقل دمای هوا در ماههای مختلف سال نشان می دهد که کمترین مقدار این پارامتر به میزا ن 5/2- درجه سانتیگراد در دی ماه بوده که به عنوان سردترین ماه سال در نیشابور می باشد. .میانگین حداقل دما در بهمن ماه 3/2- درجه سانتیگراد و در اسفند 6/0 در جه سانتیگراد می باشد. بیشترین مقدار دمای حداقل در تیر ماه بوده که 17 درجه سانتیگراد محاسبه گردیده است.
میانگین سالانه حداقل دمای هوای نیشابور7/6 درجه سانتیگراد است.
میانگین دمای حداکثر
بررسی میانگین حداکثرهای دمای هوای نیشابور نشان می دهد که کمترین مقدار این متغیر6/8 درجه سانتیگراد است که در ماههای دی وبهمن بوده و بیشترین مقدار در تیر ماه 4/34 درجه سانتیگراد می باشد.
میانگین سالانه حداکثرهای دمای هوای نیشابور 8/21درجه سانتیگراد می باشد.
میانگین ماهیانه دما
میانگین ماهیانه دما در حقیقت وضعیت کلی دمای هوای ماهانه هر نقطه را نشان می دهد. میانگین ماهیانه دمای هوای نیشابور درماه دی 3 درجه سانتیگراداست که حداقل این مقدار در طول سال می باشد ودر ماههای بهمن واسفند 1/3 و9/6 درجه سانتیگراداست .
میانگین سالانه دمای هوای نیشابور برابر 3/14 درجه سانتیگراد می باشد مقادیر متوسط دمای هوا ی نیشابوردر جدول 1 درج گردیده است .
.(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)
شکل 4 . نمودار تغبیرات دمای حداکثر و حداقل مطلق دمای نیشابور طی دوره آماری
تغییرات فصلی دمای هوای نیشابور
اطلاعات مربوط به دمای فصل های مختلف استان خراسان رضوی ونیشابور در جدول مندرج گردیده است. بررسی این جدول نشان می دهدکه میانگین دمای هوای نیشابور در بهار 5/17 درجه سانتیگراد و مقدار این پارامتر در فصل تابستان 2/24 و پاییز9/10 به ترتیب درجه سانتیگراد می باشد و میانگین دمای هوا در سردترین فصل سال یعنی زمستان 3/4 درجه سانتیگراد بوده است .
(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)
مجموع واحد های حرارتی ماهانه (درجه روز Growing Degree Day )
مجموع واحدهای حراتی فعال (GDD>0)
مجموع واحدهای حرارتی فعال( مجموع درجه روزهای بیشتر از صفر درجه سانتیگراد) نیشابور طی دوره
آماری 84-1370 محاسبه شده است. بیشترین وکمترین مقدار آن به ترتیب متعلق به تیر ماه به میزان 1/801 درجه ودی ماه به میزان1/106 درجه می باشد. مجموع واحدهای حرارتی فعال و موثر ماهانه نیشابور در جدول 1 درج گردیده است .
مجموع واحدهای حرارتی فعال سالانه نیشابور 2/5296 درجه سانتیگراداست.
(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)
مجموع واحدهای حرار تی موثر (5GDD> )
مجموع واحد های حرارتی موثر( مجموع درجه روزهای بیشتر از پنج درجه سانتیگراد ) نیشابور طی ماههای سال محاسبه گردیده است .بیشترین مقدار این پارامتر به تیر ماه به میزان 1/646 درجه وکمترین مقدار آن به دی ماه به مقدار 6/20 درجه متعلق می باشد .
تعداد روزهای توام با یخبندان
بررسی آمار مربوط به روز های یخبندان نیشابور نشان می دهد که فراوانی یخبندانها در دی ماه با 7/22 روز بیشترین مقدار در طول سال می باشد وپس از آن بهمن ماه با 5/22 روز و آذر با9/17 روز می باشند. مقدار این پارامتر در اسفند ماه 14 روز و در آبان 9/5 , فروردین4/3روزو درمهر 5/1 روز بوده است. تعداد روزهای یخبندان در کل سال در نیشابور 1/88 روز می باشد
الف- یخبندان زودرس پائیزه
بررسی آمار وقوع اولین یخبندان پائیزه در شهرستان نیشابور در طول 14 سالی که ایستگاه هواشناسی در آن شهر مشغول به کار بوده است نشان می دهد که زودترین تاریخ وقوع یخبندان در آن شهر روز 12 مهر سال 1375 و دیرترین تاریخ وقوع یخبندان مربوط به روز27 آبان سال 1381 می باشد. بهترین توزیع آماری که بر داده های یخبندان این شهر برازش یافته توزیع لگ نرمال می باشد. براساس این توزیع و نیز با توجه به جدول تجزیه آماری و محاسبه احتمال تجربی مشخص می گردد که روز 18 مهر تاریخی است که با ریسک 25/0 اولین یخبندان پائیزه در این شهر به وقوع می پیوندد. بنابراین توصیه می شود که کشاورزان منطقه می بایست فعالیتهای زراعی خویش را به نحوی تنظیم نمایند که حداکثر تا روز 18 مهر محصولات جالیزی و سایر محصولاتی که در خطر سرمابری هستند از مزرعه جمع آوری و در فضای بسته انبار گردد.
(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)