دانلود مقاله شهرستان شیروان

-1 موقعیت جغرافیای شهرستان شهرستان شیروان در قسمت علیای دره اترک قرار گرفته ، در ناحیه شیروان طول آن60 کیلو متر و پهنای آن 10 تا 15 کیلومتر بوده که در پایین دشت توسط تپه ماهور های رضا آباد بسته می شود .

در شمال کوه های هزار مسجد و در جنوب ، کوه های بینالود از شمال غربی به طرف جنوب شرقی کشیده شده است .

شهرستان شیروان از شمال با جمهوری ترکمنستان ( حدوداً 65 کیلو متر ) مرز مشترک دارد .

از شرق با شهرستان فاروج از جنوب با شهرستان اسفراین و از غرب با شهرستان بجنورد همجوار بوده وبین 27 57 ºتا '18 º58 طول و'5º37 تا '54 º37 عرض جغرافیایی واقع شده است وسعت آن 3904 کیلومتر مربع معادل 1.2 درصد مساحت استان می باشد .

مرکز آن شهر شیروان در 56 º57 تا 24 º37 عرض جغرافیایی، در فاصله 60 کیلومتری قوچان، 195 کیلومتری غرب مشهد و 52 کیلومتری شرق بجنورد قرار دارد .

ارتفاع این شهر از سطح دریا 1095 متر است .

شهرستان شیروان از دو عارضه کوهستانی و دشت تشکیل ده است .

در شمال آن کوه های کیگول واقع شده اند که محل مناسب ییلاق دامداران منطقه است .

در دامنه های جنوبی این کوه های دشت حاصلخیز شیروان قرار دارد .

1-1-1- تقسیمات کشوری : شیروان در زمان حکومت صفویه مرکز حکومت ایلخانی شمال خراسان بوده که به مرور زمان موقعیت سیاسیخود را از دست داد ، بطوری که در دوران قاجاریه مرکز حکومت از این شهر به قوچان یا بجنورد که دارای حکام مقتدری بودند شد .

تا سال 1316 ولایت قوچان شامل بلوک سر ولایت ( مرکز آن قوچان )، میان ولایت و شیروان ( مرکز شیروان ) یکی از ولایات خراسان بود.

در این سال شیروان نیز بخشی از توابع شهرستان قوچان به حساب می آمد .در سال1339 از شهرستان قوچان منتزع و با مرکزیت شهر شیروان شامل سه بخش و هشت دهستان با نام های تکمران ، جیرستان ، حومه ، زورام ، زیارت ، سیوکانلو ، گیلان ، قوشخانه در سطح شهرستان ارتقاء یافت .

با اجرای قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری در محدوده شهرستان های شیروان و قوچان و همچنین انجام الحاق و انتزاع های به موجب مصویه شماره 40166 / ت 41 ک - 3/4/69 در این شهرستانهشت دهستان حومه ، زورام ، زیارت ، سیوکانلو، قوشخانه، گلیان تکمران ، جیرستان و ( جدول شماره 2 )و طبق توصیب نامه شماره 84902 /ت 125/ک – 1/ 69بخش های مرکزی و سرحد ( جدول شماره 1 ) ایجاد گردید .

این شهرستان در حال حاضر دارای یک نقطه شهری می باشد دهستان های تابع مرکز بخش بخش تکمران، جیرستان لوجلی سرحد حومه ، زوارم ، زیارت ، سیوکانلو، گلیان شیروان مرکزی قوشخانه بالا ، قوشخانه پایین ینگه قلعه علیا قوشخانه نام مرکز ، تعداد آبادی ها و وسعت دهستان های شهرستان شیروان ، 1374 بخش ها 1.

مرکزی 2.

سرحد به مرکزیت لوجلی 3.

قوشخانه برمرکزیت ینگه قلعه دهستان مرکز آبادی وسعت (کیلومتر ربع) تکمران توکور 25 582 جیرستان کوسه 17 468 حومه امیر آباد 19 507 زوارم زوارم 10 200 زیارت زیارت 17 538 سیوکانلو هنامه 30 451 گلیان گلیان 19 482 قوشخانه بالا ینگه قلع پایین 30 759 قوشخانه پایین تحلی محمد 15 452 -1- ویژگی های طبیعی: 2-1-1- وضعیت توپوگرافی : منطقه مورد مطالعه( شمال خراسان ) بوسیله دو رشته کوه کپه داغ شمال و بینالود در جنوب احاطه شده است .

این ارتفاعات از کوه های جوان کشور و استان هستند ، که حاصل آخرین مراحل کوهزایی در دوران سوم زمین شناسی می باشند .

وجود ارتفاعات فوق الذکر و اثریکه در وضع طبیعی این بخش از کشورمان دارند ، بااعث بوجود آمدن یک منطقه مشخص ترکمنستان در شمال متمایز می باشد .

بطور کلی وضعیت توپوگرافی منطقه به شرح زیر است : - ارتفاعات الف ) ارتفاعات کپه داغ : این رشته کوه در شمال منطق واقع شده است و جهت آن شمال غربی – جنوب شرقی می باشد، که از غرب منطقه به موازات مرز ایران و ترکمنستان شروع و تا نزدیکی مرز های شرقی استان ادامه می یابد .

این کوه ها به سه قسمت اصلی می شوند و به همین جهت نیز در هر بخش از منطقه با نام خاصی معروف هستند .

قسمت اول این رشته کوه شامل نواحی مرتفع شهرستان شمال بجنورد و شیروان است که بنام کوه های قره داغ معروف است .

بخش مرکزی آن بنام هزارمسجد و بخش شرقی آن نیز به نام کپه داغ معروف می باشد .

ب )ارتفاعات بینالود : این رشته کوه به موازات کوه های کپه داغ با جهت شما غربی – جنوب شرقی در جنوب این ارتفاعات قرا گرفته است ، و منطقه شمال خراسان را از مناطق استان و کشور جدا نموده است .

رشته کوه های بینالود از حد غربی استان شروع و با بریدگی های تا مرز افغانستان ادامه دارد .

با توجه به وجود بریدگی های شمالی – جنوبی عمود بر ارتفاعات این کوه های به 4 قسمت تقسیم می شوند و به همین جهت نیز هر قسمت به اسامی مختلفی معروف است .

غربی ترین بخش این رشته کوه ، کوه های کم ارتفاع جنوب شهرستان بجنورد بنام الاداغ معروف است .

حد فاصل بریدگی راه اسفراین – بجنورد تا بریدگی معروف می باشدوادامه آن تامرزافغانستان بنام کوه های سرجام نام گرفت است.

ج ) سایر ارتفاعات : سایر ارتفاعات مهم خراسان عبارتند از کوه های شتری ، ارتفاعات کوهسرخ ، آهگرانو ...

که نقش بسیار مهمی در استقرار جمعیت دارند .

1.

دشت ها: به تبعیت از وضعیت شمال خراسان ، دشت ها نیز عمدتاً با جهت شرقی – غربی در حد فاصل بین ارتفاعات منطقه بوجود آمده اند ، که مهمترین آنها عبارتست از : الف ) دشت قوچان - شیروان این دشت یکی از دشت های بزرگ و مهم شمال خراسان می باشد که در بخش مرکزی منطقه قرار گرفته است ، دشت شیروان- قوچان دارای وسعتی حدود 1300 کیلومتر مربع است، که از شمال به ارتفاعات هزار مسجد و از جنوب به کوه های شاه جهان ، از غرب به کوه های هزار جریب و از شرق به حوضه کشف رود محدود می باشد .

ماخذ : طرح جامع شهرستان شیروان - سازمان مسکن و شهر سازی خراسان رضوی 2.

وضعیت خاک : منطقه مورد مطالعه بدلیل برخورداری از وضعیت مناسب توپوگرافی ، اقلیم معتدلو ...

از شرایط مساعدی برای تشکیل خاک های مناسب برای فعالیت های کشاورزی برخوردار می باشد .

لیکن این منابع بدلیل کوهستانی بودن منطقه محدود است و عمدتاً در دشت ها مشهد، شیروان،قوچان، دشت بجنورد ، سملقان ، قره میدان ، درگز ، سرخس و دره های واقع در ارتفاعات و ...

واقع شده اند .

شیروان براساس گزارش مهندسان مشاور ستکوپ بشرح زیر است : خاک دشت قوچان - خاک های دشت قوچان - شیروان از بافت متوسط برخوردار هستند و فاقد شوری می باشند .

خاک های این ناحیه برای فعالیت های کشاورزی مساعد است و امروزه در این ناحیه یکی ازمتمرکز ترین فعالیت های کشاورزی استان انجام می شد که راندمان اغلب محصولات آن بیش از استان خراسان می باشد .

بطور کلی از نظر خاک و نوع آن بخصوص در دشت های شمال خراسان با محدودیتی مواجه نمی باشد و عمدتاً محدود کننده مواجه می باشند : 1.

فرسایش زیاد بخصوص در حواشی رود خانه و مسیل ها با توجه به شیب زیاد دره ها 2.

محدودیت آب که در صورت رفع این دو عامل کشاورزی منطقه بیش از پیش شکوفا خواهد شد .

3- آب وهوا : شهرستان شیروان در حوضه آبخیز رودخانه اترک در شمال استان خراسان قرار گرفته است .شناخت خصوصیات آب وهوایی در مطالعات روستایی به لحاظ ارتباط وسیعی که اقلیم با پوشش گیاهی ، نوع جنسیت ، توزیع و پراکندگی و تمرکز روستا، نوع مساکن روستایی و ...دارد از اهمیت ویژه ای برخورداراست .

براساس آمار موجود در طی دوره آماری 78- 1348 و از ایستگاه به روستایی منصوران می باشد .

متوسط درجه حرارت سالیانه 12.3 سانتیگراد معدل حداکثر دما در مرداد ماه با 23.7 درجه سانتی گراد بالاترین و معدل حداقل دما بهمن ماه با 8- درجه سانتیگراد پایین ترین میزان را به خود اختصاص داده اند میانگین بارندگی سالیانه ایستگاه سر یک آب شیروان 248.8 میلی متر استومیانگین رطوبت نسبی سالانه 59.4 درصد می باشد .

4- منابع آب : الف – منابع آب سطحی : مهمترین دشت حوضه آبریز رودخانه اترک ، دشت قوچان ، شیروان می باشد .

عمده ترین منابع آب سطحی در شهرستان شیروان از ارتفاعات شرچشمه گرفته و پس از وارد شدن به دشت شیروان به رودخانه اترک می پیوندد بهترین منابع آب سطحی شیروان عبارتند از : رودخانه اترک ، قلجق ، تنوان، زورام ، هنامه، اوغاز ، قوشخانه .

در این میان رودخانه قلجق به عنوان مهم ترین رودخانه شهرستان مطرح بوده که از ارتفاعات آغاص در شمال شیروان سرچشمه می گیرد وبه دشت شیروان می ریزد .

وسعت حوضه آبریز آن تا ایستگاه بارزو 496.67 کیلومتر مربع است و حجم برآورد سالیانه رودخانه در محل ایستاه بارزو در طی دوره آماری 21 ساله 41.95 میلیون متر مکعب گزارش شده است .

مهمترین دشت حوضه آبریز رودخانه اترک ، دشت قوچان ، شیروان می باشد .

ب - منابع آب زیر زمینی : علاوه بر منابع فوق الذکر دشت قوچان – شیروان از لحاظ منابع آب زیرزمینی بسیار غنی وبا اهمیت است .

براساس آمار های موجود در شهرستان 201 حلقه چاه عمیق و 50 حلقه چاه نیمه عمیق تخلیه سالیانه 253 متر مکعب موجود می باشد تعداد قنات های دایر شهرستان بالغ بر 169 رشته و تعداد چشمه های شهرستان نیز 289 دهنه می باشد که از تعداد چشمه ها 82.6درصد آن دائمی و 17.4 درصد فصلی می باشد .

که در مجکوع تخلیه سالیانه آب های زیر زمینی بالغ بر 253 میلیون متر مکعب از چاه عمیق ونیمه عمیق می باشد .

5.

پوشش گیاهی : پوشش گیاهی شهرستان را می توان به دو دسته جنگل و مرتع تقسیم بندی نمود .

که در اینجا به تقسیمات فرعی هر یک می پردازیم .

الف – پوشش جنگلی : بیشترین نوع آن درختی به نام سرو کوهی Gunperus باشد این درخت در نواحی کوهستانی شمال شهرستان شیروان به خصوص در کوه گلول و کوه های سرداب و سرانی به صورت جنگل های کم پشت و تنگ در آمده است .

علاوه بر سرو کوهی ( ارس )، گردو، بادم و انجیر نیز در منطقه مشاهده می شود پوشش جنگلی شهرستان در سال 1387 براساس آمار اداره کل منابع طبیعی استان خراسان پوشش جنگل تنگ 25 – 5 درصد در حدود 31957 هکتار برآورده شده است .

ب – پوشش درختچه ای : این پوشش گیاهی نسبت به پوشش جنگلی فراوان تر می باشد درختچه های این ناحیه بهتر از گونه های خاص مانند زرشک teonticو شمشاد Bunus Seperviruns می باشد .

این مراتع ، مراتع در جه یک ( خیل خوب ) محسوب می شود این مراتع 50 درصد بالغ بر 10475 هکتار می باشد که شامل گونه های دیگری از جمله کرکو ، زالزالک ، گلوم ، درضه و گیاهان بالشتی می شود که توان تولید 120 کیلو متر در هر هکتار را دارند .

مراتع درجه 2 شهرستان مراتع نیمه متراکم 50- 25 درصد 73460 هکتار می شود شامل گونه های فوق بوده و میزان تولید علوفه آندر حدود 100 کیلوگرم در هکتار می باشد مراتع درجه3 مراتع کم تراکم شهرستان 25- 5 درصد بالغ بر 94614 هکتار می شود و شامل گونه های در مندف گون و قیاق می باشد و مقدار تولید علوفه آن در هر هکتار 80 کیلو متر می باشد بیشه زار و درختچه زار 465 هکتار، زراعات آبی و باغات 36790هکتار زراعت دیم 29573 هکتار، سطوح آبی 16 هکتار و مناطق مسکونی 1586 هکتار می باشد .

کل مراتع شهرستان نیز بالغ بر 378936 هکتار می باشد .

وضعیت مراتع و جنگل های طبیعی : از مقدار حدود 290000 هکتار عرصه منابع های طبیعی تجدید شونده این شهرستان حدود 50000 هکتار شامل عرصه جنگل های طبیعی وبقیه مراتع مشجر و مابقی جزو مراتع غیر مشجر می باشد .

عهده مساحت جنگلی و مراتع مشجر شیروان در ارتفاعات گلول و سرانی ، تنبل ، آغاص ، کونجخور، سیاه ماسور ، ذکریا، آق کمر، پتلگاه و قردایاق قرار دارند که جزو مراتع خوب عشایری شهرستان محسوب می شوند .

مراتع دیگرباارزش شهرستان شیروان شامل : دامنه شمالی کوه شاه جهان ، ارتفاعات امام حاضر سنجربیک ، آرماتلی ، گومک ، زوارم ، آجان ، سوگتلی، چاهک، پلو خور ، قنبر علی ، خاتم خان ، ارتفاعات آلمه سار و مناطقی پایین و بالا می باشد .

گونه های مرتعی با ارزش شامل : گدز میان چند ساله مانند درمنه و انواع گون گونه های بالشتکی مانند کلاه میر ، حسن چوبک اسپرس ، خاردار- بادامک آلبالو وحشی، انواع گل، کنگر ماهور گل، گندم مریم ، گلی و ...

.

3-1- ویژگی های انسانی : براساس آخرین تقسیمات سیاسی، شهرستان شامل سه بخش ، هشت دهستان و 182 روستا و دو نقطه شهری می باشد وضعیت جمعیت شهرستان به شرح زیر مورد بررسی قرار می گیرد .

تعداد جمعیت: براساس آمار سال 1385 مرکز آمار ایران این شهرستان دارای 155769 نفر بوده است که که از این تعداد 76957 نفر (49.6 درصد ) را مردان 78812 نفر ( 50.6 درصد ) را زنان به خود اختصاص داده اند .

براساس نسبت جنسی شهرستان در سال 1385 معادل 97.6 نفر محاسبه شده است .

2.

توزیع جمعیت: براساس آمار سال 1385 از کل جمعیت شهرستان 84185 نفر ( 54 درصد ) در نقاط شهری و 71584 نفر ( 46 درصد ) در نفاط روستایی ساکن هستند لازم به ذکر است که در سال 1367 با تقسیمات جدید سیاسی روستاهایی از بخش باجگیران شهرستان قوچان و شهرستان بجنورد به شهرستان شیروان الحاق شد و میزان جمعیت روستایی را نسبت به جمعیت شهری در طی دهه 85-75 به طور ناگهانی کاهش داد، به طوری که میزان جمعیت رستایی از 72403 نفر در سال 1375 به 71584 نفر در سال 1385 کاهش یافته است .

3- تغییرات جمعیت : تعداد جمعیت این شهرستان از 45940 نفر در سال 1355 به 155769 نفر در سال 1385 افزایش یافته است .

بر این اساس متوسط نرخ رد طی طی 30 سال اخیر محاسبه شده است .

روند افزایش جمعیت در طی دوره های آماری متفاوت بوده به طوری که این ارقام برای سال های 65-55 و 75-65 ، 85-75 به ترتیب ، 4 و4.6درصد محاسبه شده است این روند نشان دهنده افزایش سریع جمعیت شهرستان می باشد که لازم است سیاست های کنترل جمعیت برای کاهش رشد جمعیت به طور جدی اجرا شود .

4- تراکم نسبی : با توجه به تعداد جمعیت و وسعت شهرستان شیروان در سال 1385 تراکم نسبی شهرستان در این سال 201 نفر در هر کیلو متر مربع گزارش شده است این رقم در سال های 55 و 65 به ترتیب به 277 و 42.2 نفر در هر کیلومتر مبع گزارش شده است .

تراکم نسبی شهرستان در سال 1375 برابر 35.8 نفر در هر کیلو متر مربع گزارش شده در سال 1385 برابر 29.6 نفر در هر کیلومتر مربع محاسبه شده آن نسبت سال 1375 تقسیمات جدید سیاسی سال 1377 و افزایش وسعت شیروان می باشد .

سواد : از مجموع 141.507 نفر جمعیت بالای 6 سال شهرستان در سال 1385، 114091 نفر را باسواد 27416 نفر را بیسوادان تشکیل داده اند .

با توجه با ارقام فوق ملاحظه می شود که 80.6 درصد جمعیت شهرستان را افراد باسواد تشکیل می دهند .

نوع معیشت، صعب العبور بودن مناطق کوهستانی ، پراکندگی روستا به ویژه در جنوب شهرستان را می توان از دلایل پایین بودن باسوادی شهرستان ذکر نمود .

درصد باسوادی بین 3جامعه شهر ی ، روستایی و غیر ساکن این شهرستان متفاوت است براساس آمار و اطلاعات موجود در سال 1385 درصد باسوادی برای جمعیت شهری ، روستایی و غیر ساکن شهرستان به ترتیب 80.6 و 71.1 و 22.5 درصد محاسبه شده است .

همان گونه که ملاحظه می شود درصد باسوادی جوامع روستایی نسبت به جوامع شهری 22.5 درصد و درصد باسوادی جوامع غیر ساکن نسبت به جوامع شهری 35.6 درصد پایین تر است .

4-1- ویژگی های اقتصادی : عمده ترین بخش فعالیت اقتصادی شهرستان شیروان را می توان به 3 دسته فعالیت های کشاورزی ، صنعتی و خدماتی طبقه بندی نمود .

وضعیت این رشته فعالیت ها در شهرستان شیروان به شرح زیر مرود بررسی قرار می گیرد .

کشاورزی کشاورزی فعالیت عامی است که شامل کلیه فعالیت های زراعی ، باغداری، دام و طیور و کرم ابریشم ، زنبور عسل و...

می شود بخش عمده فعایت شهرستان شیروان را زراعت و باداری و دامداری تشکیل می دهد که به بررسی وضعیت آن ها می پردازیم.

2- زراعت و باغداری کل سطح زیر کشت اراضی کشاورزی شهرستان شیروان در سال زراعی 87-86 معدل 56000 هکتار می باشد که 21000 هکتار آن ( 40.5 درصد ) آن اراضی 35000 هکتار ( 59.5 درصد ) را اراضی دیم تشکیل می دهد در مجموع 3.9 درصد کل اراضی کشاورزی استان در این شهرستان واقع شده است سطح زیر کشت محصولات زراعی این شهرستان 56000 هکتار می باشد که 21000 هکتار ( 31.5 درصد ) آبی و 35000 هکتار ( 68.5 درصد ) آن را اراضی زیر کشت محصولات زراعی دیم تشکیل می دهد سطح زیر کشت محصولات باغی شهرستان 5637 هکتار می باشد .

محصولات عمده زراعی شهرستان شیروان عبارتند از : - گندم آبی با سطح زیر کشت : 8200 هکتار و تولید سالانه 14760 تن - گندم دیم با سطح زیر کشت : 16500 هکتار تولید سالانه 9900 تن - جو آبی با سطح زیر کشت : 4200 هکتار و تولید سالانه 8820 تن - جو دیم با سطح زیر کشت : 6500 هکتار و تولید سالانه 4550 تن - محصولات جالیزی آبی با سطح زیر کشت خیار : 320 هکتار و تولید سالانه 3840 تن - یونجه آبی با سطح زیر کشت: 1400 هکتار و تولید سالانه 1500 تن - دانه های روغنی گلزا آبی با سطح زیر کشت : 180 هکتار و تولید سالانه 334 تن - گوجه فرنگی با سطح زیر کشت : 350 هکتار و تولید سالانه 1500 تن - سیب زمینی با سطح زیر کشت : 150 هکتار و تولید سالانه 3250 تن - چغندر قند با سطح زیر کشت : 180 هکتار تولید سالانه 5400 تن 3- دامداری : جمعیت دامی شهرستان شیروان در سال 1387 برابر 465871 واحد دامی می باشد .

ترکیب و بافت دامی شهرستان شامل 367950 گوسفندو بره 27345 راس بز وبزغاله 60936 راس گاو و 9640 تک سمی است .

تولیدات عمده دامی شهرستان در این مقایسه با کل استان به شرح زیر است : جدول شماره 3 تولیدات عمده دامی شهرستان 4 – صنایع : صنایع این شهرستان را در دو بخش صنایع دستی سنگین مورد بررسی قرار می دهیم .

الف - صنایع دستی – این صنایع که با استفاده از مواد اولیه محلی و اتکا به نیروی دست در نواحی روستایی شکل می گیرد در سطح شهرستان از اهمیت زیادی برخوردار است مهمترین صنایع دستی شهرستان شامل قالی بافی، قالیچه بافی ، جاجیم بافی و پلاس بافی می باشد که در قسمت های مختلف شهرستان تولید می شود .

ب – صنایع سنگین : دسته دوم صنایع بزرگ می باشند که مواد اولیه آن خارج از منطقه تامین شده ودر تولید آن ها انرژی جایگزین کارگر می شود مهم ترین صنایع شهرستان شامل صنایع غذایی ( کارخانه قند، ماکارونی، کنسانتره میوه، پنیر سازی ، کیک و کلوچه و قره قروت و لواشک ، فرآورده های گوشتی ) ، صنایع ساختمانی ( آجر ، موزائیک سازی ، تیرچه و بلوک )، که نقش مهمی در اشتغال زایی و ایجاد درآمد برای شهرستان ایفا می نماید .

شهرستان شیروان در پایان سال 87 دارای 16 واحد فعال بوده که در واحد های فوق تعداد 2300 نفر مشغول به کار بوده اند .

جدول شماره 4 : واحد های صنعتی تحت پوشش دستگاه های اجرایی استان 5- معدن : در شهرستان شیروان دو معدن با مشخصات : 1) اهک با اشتغال زایی 30 نفر، ذخیره 4700 هزار تن و تولید سالانه 30 هزار تن 2) یک معدن سنگ لاشه 6- خدمات : سومین بخش فعالیت های اقتصادی شهرستان شیروان بخش خدمات می باشد .

براساس نتایج به دست آمده از سرشماری عمومی و نفوس مسکن 85، جمعیت ده ساله و بیشتر شهرستان شیروان 155769 نفر بوده اند از این تعداد 55679 نفر شاغلین می باشند .

شاغلین بخش خدمات در شهرستان شیروان 10302 نفر کل شاغلان شمارش شده اند .

توزیع فعالیت های خدماتی در شهرستان شیروان نشان می دهد از مجموع 155769 نفر جمعیت ده ساله و بیشتر شهرستان تعداد 60513 نفر جمعیت فعال اقتصادی بوده اند که از این تعداد 55679 نفر شغل و 4832 نفر ( 123 درصد ) بیکار بوده اند .

بخش خدمات شامل گروه هایعمده فعالیت : 1.

عمده فروشی و خرده فروشی 2.

آموزشی 3.

تعمیر وسایل نقلیه موتوری و کالاهای شخصی و خانگی 4.

هتل و رستوران 5.

حمل ونقل و انبار داری و ارتباطات 6.

واسطه گری های مالی 7.

مستغلات 8 .

اجاره و فعالیت های کار و کسب 9.

گروه های عمومی و دفاع 10 .

بهداشت و مددکاری های اجتماعی 11.

خدمات عمومی 12.دفاتر و ادارات مرکزی و مستخدمان 13.

امور مالی شامل بیمه ها ، بانک ها 14.

امور فرهنگی ، تفریحی و …….

می باشند .

2- شناسایی حوزه نفوذ : 1-1- تعیین حوزه نفوذ روستا حوزه نفوذ یک سکونتگاه مرکزی عبارت است از محدوده داخلی منطقه نفوذ آن مرکز که جهت فراهم آوردن کالاها و خدمات تحت پوشش آن قرار می گیرند .

شکل و اندازه منطقه نوذ یک مرکز ، مستقیماً به جمعیت حوزه نفوذ کار کرد ، درجه تمرکز فعالیت های اداری ، اجتماعی و اقتصادی و سطح دسترسی وسایل حمل و نقل به مناطق اطراف آن، وابسته است بنابراین به دنبال الگوی سلسله مراتبی سکونتگاه ها، حوزه نفوذ مراکز کوچکتر در داخل حوزه نفوذ مراکز بزرگتر جای می گیرد .

نظریه حوزه نفوذ نظریه ای دینامیکی است چرا که در تحول زمان همراه با تغییرات فاصله در شبکه حمل و نقل و تکنولوژی ( سرعت سفر ، هزینه های نسبی) و تکامل سایر شیوه های ارتباطی تغییر می کند .

پدیده های رشد و انحطاط مراکز ، ایجاد ساختار های انحصاری و تجاری و مهاجرت نیروی کار و سرمایه ، ارتباط تنگاتنگی با پویایی توسعه حوزه نفوذ و میزان متغیر ارتباطات بین بازار ها و سکونت ها ( به عنوان مثال تغییرات تولید و درآمد سرانه ) دارد .

مطالعه حوزه نفوذ مستلزم درک ارتباطات و جریانات بین مراکز برای هر نوع خدمات و کالا است .

لازم است اطلاعاتی از طریق بررسی های میدانی درباره الگوها، زمان و هزینه های مسافرت جمعیت ، قدرت خرید ساکنین روستا ها تعداد موسسات هر یک از مراکز و غیره جمع آوری شود .

یکی از اهداف مهم برنامه های توسعه روستایی نیل به مساوات در دسترسی روستائیان به تسهیلات عمومی است .

تاسیسات سرخانه، مرکز توزیع کود وبذر ، بازار های منظم و واحد های آموزشی و بهداشتی نمونه ای از این تسهیلات عمومی هستند که ضروری است برای هر خانوار متوسط قابل دسترسی باشند .

این تسهیلات باید تا حد امکان در مکان موثر و کارا قرار گرفته از صرفه جویی های مقیاس و سطوح موجود و یا پیشنهاد شده عرضه سیستم حمل ونقل سودجویند .

روش های مکانیابی ، نگرش هایی جهت برنامه ریزی تعیین مکان خدمات است که معمولا مورد استفاده قرار می گیرند .

معیار ها امل به حداقل رساندن مجموع مسافت ( هزینه ، وقت )برای استفاده کنندگان از خدمات در منطقه به حداقل رساندن مسافت متوسطی که تابع حداکثر مسافت است، به حداقل رساندن هزینه های سفر که تابع یک حد ظرفیت متغیر است و بالاخره به حداقل رساندن هزینه توزیع که تابع جمعیت های منطقه ، خدماتی که به حد آستانه جمعیتی می رسند می باشد .

نظام سلسله مراتبی منعکس کننده نیروی سکونتگاه ها ب عنوان مرکز خدماتی و متفاوت از مکان فضایی است .

( شریعت مداری ، 1371، 53-50 ) مشاهده نشان می دهد که با افزایش اندازه جمعیت یک مراکز جمعیت و اندازه جمعیت آستانه ای که از این مرکز سرویس می گیرد ، درجه آن ر سیستم سلسله مراتب مراکز افزایش می یابد به عبارت دیگر تعداد سرویس های هر مرکز با درجه اهمیت آن در سیستم سلسله مراتبی متناسب بوده و با هم بالا می روند .( طلامینایی، 1353 ، 37 ) در تعیین حوزه نفوذ روستاهای مورد مطالعه با توجه به شرح خدمات بنیاد مسکن ابتدا به طرح های بالا دست که عمدتاً طرح های جامع شهرستان یا نظام خدمات رسانی در سازمان مدیریت و برنامه ریزی است، مراجعه شده است.

در این بررسی ، خدمات که دارای عملکرد نقطه ای بوده و به تعداد فراوان تر ی پخش شده اند از ارزش کمتر و خدماتی که به خدماتی که به تعداد کمتر در منطقه وجود دارند و دارای عملکرد فضایی باشند از ارزش بیشتر برخورد دارند .

(طلامینایی،55، 1353) با توجه به مطالب عنوان شده همراه با مطالعات میدانی موقعیت روستابررسی می گردد .

برای شناخت نقش و عملکرد روستای الله آباد در منطقه ، طرح جامع شهرستان شیروان مورد بررسی قرار گرفته است براساس اطلاعات موجود در این طرح ، سطح خدماتی پیش بینی شده برای الله آباد سطح پایه خدماتی است که به عنوان زیر مجموعه شهر شیروان خدمات مورد نیاز خود را از آن می گیرد .

الف – خدمات موجود در روستای الله آباد : این روستا در حال حاضر با برخورداری از 732 نفر جمعیت ، دارای : 1.

دبستان ابتدایی پسرانه و دخترانه 2.

مدرسه راهنمایی پسرنه 3.

حمام عمومی 4.

خانه بهداشت 5.

دفتر پست و تلفن 6.

فروشگاه تعاونی روستایی 7.

برق و سراسری 8.

لوله کشی آب 9.

پایگاه مقاومت بسیج 10 .

شورای اسلامی می باشد .

3- شناسایی روستا : 1-3 موقعیت جغرافیایی: روستای الله آباد در 15 کیلومتری غرب شهر شیروان در حاشیه جاده بین روستایی باغان واقع شده است این روستا در طول جغرافیایی 1و 58 درجه و عرض جغرافیایی 25 و 37 درجه واقع شده است .

ارتفاع روستا برابر با 1140 متر از سطح دریا می باشد .

روستای الله آباد مطابق با آخرین تقسیمات سیاسی در محدوده سیاسی دهستان حومه از بخش مرکزی قرار دارد .

روستای الله آباد در کنار جاده ارتباطی بین روستایی قرار دارد .

این روستا در مین تپه ماهور های کم ارتفاع واقع شده است .

نقشه شماره 5 موقعیت روستا را در دهستان نشان می دهند .

2- 3 تعیین محدوده اراضی کشاورزی و منابع طبیعی : به طور کلی علل کوچکی و بزرگی واحد های روستایی گوناگون است شرایط مناسب یا نامناسب زیست محیطی ویژگی های مربوط به شیوه تولید اقتصادی ، طول مدت و چگونگی تکامل و توسعه اجتماعی، ساختار های فرهنگی و نیز جنبه دفاعی، نظامی و حتی بنیاد های حقوقی از جمله مقررات مربوط به ارث می توانند در این میان نقشی بر عهده داشته باشند به این ترتیب وسعت روستا ها تا حد زیادی بیانگر ویژگی های محیط طبیعی و شرایط اجتماعی و اقتصادی آنهااست .

محدوده عرفی روستا از سمت شمال به اراضی روستای باغان منتهی از سمنت غرب به اراضی روستا امیر آباد منتهی می شود .

این روستا از سمت جنوب تا به اراض کشاورزی روستای الله آباد بالا هم مرز می باشد .

از سمت شرق تا محدوده محور آسفالته شیروان ، قوچان امتداد دارد زمین های زراعی روستا به صورت شخصی ادراه می شوند .

مالکیت اراضی داخل بافت کالبدی روستا شخصی است .

وسعت اراضی کشاورزی اعم از ایش و تحت کشت در این روستا 1000- 900 هکتار می باشد .

در این دشت میزان مالکیت اراضی منابع طبیعی به نسبت اراضی کشاورزی زیاد است .

بررسی منابع آب آشامیدنی و کشاورزی روستا : معنی لغوی روستا در برخی از منابع ، محل رویش گیاه یا دستگاه گیاه ذکر شدهکه حاکی از نقشی است که روستا با وجود آب و زمین مناسب در رشد گیاهان زراعی و شکل گیری اقتصاد کشاورزی دارد .

یکی از مهم ترین عوامل متروک کشیدن بسیاری از روستا ها در نواحی خشک ایران ، از میان رفتن منابع آب آنهاست .

در سال زراعی اخیر ، چاه های پر آب بوده و مکل آبیاری از میان رفته و کشاورزی رونق یافته است براساس برداشت مشاور ودر سال آخیر روستا دارای 5 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق و همچنین 4 رشته قنات است که به آنها کمتر از 10 لیتر بر ثانیه است .

آب آشامیدنی روستا توسط یک رشته قنات تامین می شود .

آب روستا به صورت لوله کشی منتقل شده و سپس در روستا ممنشعب گردیده و به خانه ها می رسد .

1-2-2- وضعیت اقلیم : شناخت اقلیم هر منطقه از جهات، توجه به موقعیت، پستی و بلندی ، دوری و نزدیکی به دریا و اثر مستقیم هر یک از این عوامل در تغییرات اقلیمی نقش اساسی دارند .

بدون شک موقعیت جهانی هر ناحیه ای در نتیجه نفوذ توده هایی هوایی مختلف در فصول سال متفاوت است زیرا تغییرات جابجایی سیستم های کم فشار و پر فشار در سطح جهانی و دوره های مختلف سال با توجه به گردش انتقالی زمین و از طرف دیگر با توجه به موقع و عرض جغرافیایی ، اثرات متفاوت را نشان م دهد بنابراین با وجود اهمیت عرض جغرافیایی موقع و مکان پراکندگی و جهت ناهمواری ها ، اثرات عوامل محلی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است .

لازم به توضیح است که برای بررسی اقلیم منطقه مورد مطالعه از داده های اقلیمی ایستگاه سه یک آب شیروان دوره آماری 55 تا 85 ( دوره 30 ساله) استفاده است .

1- در جه حرارت : ناخت و بررسی میزان دما یکی از مهمترین مسائل اقلیمی به شمار می رود در ناحیه مورد مطالعه از اطلاعات ایستگاه شیروان استفاده شده است .

2- میانگین درجه حرارت سالانه : براساس آمار های موجود متوسط درجه حرارت سالانه 12.3درجه سانتیگراد است بیشترین درجه حرارت مربوط به ژونیه ( تیر ماه ) با 24.4 درجه سانتی گراد و کمترین میزان مربوط مربوط به فوریه ( بهمن ماه ) با 1.5 – الی 24.4 درجه سانتیگراد متغیر است .

این وضع دماهای پایین در زمستان خیز قابل ملاحظه آن در تابستان را نشان می دهد .

به طوری که از جدول شماره 3 مشاهده می شود و حالت کاملا مشخص خیز و افت دما قابل تشخیص است و در حقیقت می توان گفت گه از اسفند ماه تا تیر ماه یک حالت خیز مداوم از مرداد تا بهمن یک حالت افت مداوم وجوددارد بدین ترتیب آهنگ خیز دما در ایستگاه سریع بوده ودر نتیج دو دوره کالا مشخص گرم و نسبتاً سرد چهره خود را نشان می دهد .