دانلود تحقیق افزایش سلامتی جسمانی و روانی دانش آموزان

کلید واژه ها : پیشرفت تحصیلی، رغبت، هدایت تحصیلی ، سلامت جسمانی , سلامت روانی , دانش آموز مقدمه : یکی از برنامه های راهنمایی و مشاوره در مدرسه، هدایت تحصیلی است.

هدایت تحصیلی یک جریان منظم است، که هدف خاصی را دنبال می کند و ابتدا و انتهای مشخصی ندارد.

از طریق هدایت تحصیلی به فرد کمک می شود تا خود را بشناسد، با خصوصیات رشته های مختلف و نیازهای جامعه آشنا گردد، رشته مناسبی را انتخاب کند و بطور موفقیت آمیزی در آن رشته تحصیل کند.

هدایت تحصیلی از دوره ابتدایی می تواند پی ریزی گردد، در دوره راهنمایی و دبیرستان استعدادهای دانش آموز کشف و رشته های مختلف تحصیلی شناخته شود تا در نهایت دانش آموز، رشته متناسب با علاقه و استعداد خود را انتخاب کند.

راهنمایی شغلی هم هر چند از دوره ابتدایی پی ریزی می گردد، اما رسماً در پی هدایت تحصیلی ادامه پیدا می کند.

بیان مسئله : پژوهش حاضر قصد بررسی برنامه هدایت تحصیلی را دارد.

ارزشیابی و بررسی هر برنامه ای یکی از ارکان لازم برای رشد آن برنامه است.

مسئله کلی این است که آیا برنامه هدایت تحصیلی موفق بوده است یا نه؟

و آیا به هدف نهایی خود که همان کمک به دانش آموز برای انتخاب بهینه رشته تحصیلی است، رسیده است یا نه؟

اهداف : هدف اصلی تحقیق حاضرمشخص کردن رابطه پیشرفت تحصیلی با هدایت تحصیلی است.

از جمله اهداف فرعی تحقیق ، بررسی هدایت تحصیلی و تبیین اثر بخشی فعالیتهای مشاوره ، تجزیه هدایت تحصیلی به بخشهای مختلف و تعیین متغیرهای مختلف می باشد فرضیه های تحقیق: هدایت تحصیلی با پیشرفت تحصیلی رابطه دارد بین نمرات راهنمایی مرتبط با رشته انتخابی و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد بین نمرات دبیرستان مرتبط با رشته انتخابی و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد بین امتیاز نمرات در رشته انتخابی و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد بین امتیاز مشاوره ای در رشته انتخابی و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد.

جامعه و نمونه : جامعه مورد مطالعه در این پژوهش عبارتست از دانش آموزان دختر و پسر سال دوم دبیرستان در سطح اداره کل آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران .

از این تعداد 500 نفر آزمودنی با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شده اند.

ابزار گرد آوری داده ها : فرم شماره یک هدایت تحصیلی به اضافه کارنامه تحصیلی ترم سوم دانش آموزان، ابزار اصلی تحقیق حاضر بوده اند.

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای توصیفی، فراوانی، درصد، میانگین و واریانس نمرات مختلف و در بخش استنباطی از روش رگرسیون و تحلیل واریانس بهره گرفته شده است.

قریب بر 51% از جمعیت ایران زیر 19 سال هستند ، در دبستان تا دبیرستان تحصیل می‌کنند و مهارت‌های آنها کامل نشده است.

در نتیجه در شرایط سنی آسیب پذیر در معرض ابتلا به بیماری‌های عفونی خطرناک ، حوادث ، سوانح و خشونت قرار دارند.

بنابراین نیاز به توجه خاص و تامین بهداشت و سلامت عمومی در این قشر عظیم از جمعیت پویا و آینده ساز کشور امری ضروری است که در ارتقا سطح بهداشت جامعه و مملکت نقش اساسی خواهد داشت.

وظیفه اصلی حفظ سلامت کودکان و نوجوانان بر عهده والدین است ولی همگام با آن مسئولین خدمات بهداشتی ودرمانی به خصوص متولیان بهداشت مدارس در این وظیفه مهم سهیم می باشند و به عهده ایشان است تا بتوانند با تشخیص سریع، نقایص جسمی و روانی دانش آموزان را برای درمان شناسایی کنند.

هم اکنون واحد سلامت نوجوانان ، جوانان و مدارس در معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل شده است و مسئولین که برنامه‌هایی جامع برای ارزیابی وضعیت بهداشت مدارس و سلامت دانش آموزان تدوین کرده است.

واحد بهداشت مدارس نیز در وزارت آموزش و پرورش طرح‌ها و برنامه‌هایی هماهنگ با وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی ارایه کرده است.

برنامه‌های ملی و همگانی زمانی بهترین تاثیر را خواهند داشت که اولین و کوچکترین واحدهای جامعه یعنی خانواده و مدرسه که کودکان و نوجوانان را در بیست و چهار ساعت روز نگهداری می‌کنند و پرورش می‌دهند ، همگام و در ابعاد کوچکتر سعی بر ارتقا سلامت و بهداشت محیط در مدارس داشته باشند.

مناطق آموزش و پرورش و مدارس تحت نظارت آنها به نوبه خود با برنامه‌های مشارکتی بین والدین و اولیای مدارس می‌توانند در سطح مناطق به ارتقا سلامت و بهداشت دانش آموزان کمک کنند .

ازجمله اقداماتی که مسئولین مدارس می‌توانند برای ارتقا بهداشت و حفظ سلامت کارکنان و دانش آموزان در مدرسه‌ها انجام دهند : - تهیه پوسترهای آموزشی درباره مباحث بهداشت فردی ، بهداشت محیط و بهداشت حرفه ایست که با تکرار مطالب و استفاده از تصاویر متنوع آگاهی دانش آموزان را درباره بهداشت و سلامت بالا می‌برد.

این پوسترها می توانند با همکاری دانش آموزان و مربیان بهداشت ، معلمین علوم و و دبیران زیست‌شناسی تهیه و یا خریداری شوند.

- هر مدرسه و محیط آموزشی و جمعی از نطر ساختمان و شرایط محیط داخلی و خارجی بر بهداشت عمومی محیط و سلامت ساکنان و کارکنان دائمی آن تاثیرگذار است .

تهیه گزارش جامع از شرایط فیزیکی ساختمان ، وضعیت سرویس‌های بهداشتی ، نظافت کلاس‌ها ، لوله‌کشی آب ، سیم کشی برق ، سیستم فاضلاب و دفع زباله با همکاری مسئولین مدرسه ، آموزگاران و دانش آموزان قدمی اساسی برای شناسایی عواملی است که می‌توانند بر سلامت دانش آموزان و اولیا مدرسه اثرات منفی یا مثبت داشته باشند.

- در جلسات دوره‌ای با مشارکت مدیران و اولیا مدارس ، والدین دانش آموزان ، نمایندگان دانش آموزان و مربیان بهداشت اشکالات محیطی و فیزیکی و امکاناتی که برای ارتقا سلامت ، ایمن سازی و سالم سازی مدرسه ضروری هستند ، شناسایی و اولویت بندی شوند.

اهداف دراز مدت و کوتاه مدت برای رفع اشکالات و ایجاد امکانات و امکانات موجود چه از نظر انسانی و چه از نظر مالی ارزیابی شوند تا برخی از اولویت‌ها که بدون نیاز به بودجه بالا قابل دستیابی هستند برای اقدام انتخاب شوند.

سپس برنامه‌های مقطعی با راه‌ حل‌های مقدور ارایه و در اسرع وقت نسبت به رفع مشکلات و یا اضافه کردن امکانات اقدام شود.

برخی از مشکلات بهداشتی مدارس با استفاده از راه‌هایی ساده مثل اضافه کرن سطل زباله، نوشتن شعارهای بهداشتی آموزشی ، اضافه کردن مواد شوینده و صابون ، تعمیر شیرهای آب و سرویس های بهداشتی ، نظافت و غبارزدایی از کلاس ها و سرویس‌های بهداشتی حل می‌شوند.

- انتخاب یک مبصر بهداشت از میان دانش آموزان هر کلاس که موظف باشد نظافت کلاس‌ها را بازرسی کند و نکات ساده بهداشتی مثل نریختن زباله در حیاط مدرسه را ضمن زنگ تفریح به هم‌کلاسی‌های خود یادآوری کند.

روسای مناطق آموزش و پرورش نیز مستقل می‌توانند با تشویق و همکاری با مسئولین مدارس به ارتقاء سطح بهداشت و سلامت در واحدهای آموزشی تحت نظارت خود کمک کنند.

- درخواست گزارش از مدارس هر 6 ماه یکبار تا وضعیت سلامت دانش آموزان از نظر بیماری‌های واگیردار ، مشکلات روحی و میزان رشد جسمی بررسی شود.

- تقاضای تکمیل پرونده بهداشتی ، سلامتی و ارزیابی وضعیت موجود پس از گذشت هر 6 ماه - تشکیل پرونده های بهداشتی برای کارکنان مدارس از جمله آموزگاران - تقاضای استخدام مربی بهداشت برای مدارسی که هنوز مربی بهداشت در آنها حضور ندارند.

- تهیه آمار مقایسه‌ای از تعداد سوانح در هر مدرسه ، تعداد دانش آموزان غایب به دلیل بیماری های واگیردارو غیر واگیردار ، بررسی موفقیت یک مدرسه در پیشگیری از بیماری‌های واگیردار، موفقیت اولیای مدرسه در تغییر عادت غذایی و موفقیت اولیا مدرسه در حفظ بهداشت محیط مدرسه .

- معرفی مدرسه نمونه از نظر سلامت و بهداشت در هر سال و تشویق سایر مدارس به پیروی از برنامه‌های بهداشتی که نتیجه مثبت داشته‌اند.

- توجه به نیازهای مالی اولیای مدارس برای رفع مشکلات ایمنی و بهداشتی اصلی و اساسی که وجود آنها مستقیم به سلامت دانش آموزان لطمه‌ می‌زنند و زندگی آن‌ها را به خطر می‌اندازند.

- هماهنگی با تمام طرح‌ها و برنامه‌های مشترک و پیشنهادی وزارت بهداشت و درمان و وزارت آموزش و پرورش که برای گسترش سلامت در جامعه و مدارس طرح ریزی شده اند.

- تدوین استانداردهای منطقه ای به عنوان الگو تا مدارس با توجه به آنها برای ارتقا سلامت و بهداشت تلاش کنند.

آموزش و پرورش نقشی منحصر به فرد در ارتقا کیفی سلامت و آموزش کودکان دارد، پس سرمایه گذاری اولیا مدارس و روسای مناطق آموزش و پرورش در امر سلامت و آموزش بهداشت به دانش آموزان امری زیربنایی محسوب می‌شود.

آیا به راستی این مهم می تواند در شکوفایی و رشد استعداد های دانش آموزان به اندازه زیادی مؤثر باشد؟

آیا منظور از محیط آموزشی، صرفا فضای آموزشی است یا گزینه هایی دیگر هم در آن اثر می گذارد؟

ویگوتسکی یکی از معروف ترین نظریه پردازان رشد شناختی معتقد است: «کنش متقابل میان یادگیرنده و محیط اجتماعی او اهمیت بسزایی دارد.» او بر این باور بود که رشد ذهنی کودکان، عموما به مردمی که در دنیای، اطراف آنها زندگی می کنند، وابسته است و افراد بسیاری از اندیشه ها، نگرشها و ارزشهای خود را در تعامل و رابطه متقابل با دیگران ارتقا می دهند.(۱) بنابراین، چنین به نظر می رسد که اگر مطالب درسی در یک محیط فرهنگی و اجتماعی آموزش داده شود، رشد ذهنی یادگیرندگان قطعی خواهد بود.

به این روی، مشارکت اجتماعی یکی از شرایط مهم یادگیری است(۲)هر چند که داشتن فضای آموزشی وسیع یک شرط لازم در امر تعلیم است، اما به تنهایی کافی نیست، محیط آموزشی هدفمند محیطی است که فرصت های متنوعی را برای تعامل با افکار و آراء گوناگون به وجود می آورد.جیمز مک دونالد که اندیشه هایش ریشه در نظریات روان شناسان انسان گرا دارد، در دهه ۱۹۸۰ شرایط و کیفیت محیط آموزشی مناسب را چنین شرح می دهد: «یادگیری باید در محیطی صورت گیرد که ارائه کننده فرصت های تازه و جدید برای هر دانش آموز باشد، چنین محیطی باعث می شود تا یادگیرنده خود و محیط اطرافش را با روش خود کشف کند، مسلما چنین شرایطی می تواند برای معلمان نیز فرصت هایی را بیافریند تا راههای مختلف برخورد با دانش آموزان را بیابند.»(۳) پیش از مک دونالد نیز، انسان گرایانی چون راجرز، بر تأثیر نقش سازنده معلم در یادگیری تأکید داشتند به نظر راجرز معلمان به عنوان حمایت کننده و راهنمایی کننده، می توانند باعث تسهیل روند یادگیری شوند.

در یک محیط آموزشی سازنده معلم با شاگرد همکاری و مشارکت پی گیر داشته و گام به گام با دانش آموز پیشرفت می کند، او با ایجاد حس اعتماد و پذیرش دوجانبه و عاری از سلطه و برتری جویی، انگیزه بیشتری را برای رشد و ارتقای درسی در یادگیرندگان فراهم می آورد.

در این شرایط، دانش آموز احساس می کند که موجودی شایسته و قابل احترام بوده و می تواند خود به کاوش، بررسی و پژوهش بپردازد و لذا در مسیر تعالی و پیشرفت قرار می گیرد.(۴) از نگاه راجرز، موردم و سایر روان شناسان انسان گرا، در یک محیط از نگاه راجرز، موردم و سایر روان شناسان انسان گرا، در یک محیط آموزشی فعال و پویا معلمان به جای طرح درس و استفاده از روش های سنتی، می توانند با تدارک منابع تجربی، عملا دانش آموزان را به جست وجو و کشف پاسخها هدایت کنند، به این ترتیب یادگیرندگان در عمل، تلخی و شیرینی پژوهش و یافتن را تجربه می کنند.

در این شرایط شاگردان می آموزند که چگونه بیاموزند.

دریسکول یکی از پیروان اصلی روش شاگرد محوری در سال ۱۹۹۹ معتقد است که آموزگاران می توانند از راه درگیر کردن یادگیرندگان با تکالیف چالش انگیز و نزدیک به موقعیت های واقعی شاگردان را متحول سازند و این بهترین و مناسب ترین فرصت برای آموزگاران است تا نقش سازنده خود را به نحو احسن اجرا کرده و دانش آموزان را در یافتن منابع مورد نیاز یاری دهند.(۵) به طور مسلم از طریق ارتقای کیفیت محیط آموزشی و یا به وجود آوردن نگرش مثبت نسبت به موضوعات درسی و مدرسه می توان انتظار جامعه ای فعال، سالم و پویا را داشت.

در این میان برخورد با دانش آموزان به عنوان اشخاصی لایق و محترم نیز بسیار مهم است.

اگر با یادگیرندگان به عنوان موجوداتی شبیه به ربات و آدم آهنی که قرار است بازیچه دست آموزگاران خود باشند، برخورد شود بیم آن می رود که تمام عواطف و علایق و نگرش آنها نسبت به آموزش، مدرسه و یا هر نوع محیط آموزشی منفی شده و این امر شرایط انحطاط و رکود فکری آنها و نهایتا جامعه را فراهم آورد و یادگیری به معنای واقعی صورت نگیرد.

در همین راستا جالب است بدانیم طی پژوهشی که در مورد وضعیت و نگرش جوانان ایران توسط سازمان ملی جوانان در سال ۱۳۸۰ صورت گرفته، نتایجی به دست آمده که حاکی از نگرش منفی جوانان نسبت به محیط مدرسه در برنامه ها و عملکردهای آن است.

در این نظر سنجی بیش از نیمی از دانش آموزان از عملکرد مدارس خود احساس نارضایتی کرده و حدود ۶۲ درصد از آنان محیط آموزشی خود را اضطراب زا توصیف کرده اند(۶) ذکر این نکات حایز اهمیت فراوانی است، زیرا کلید سازندگی و ارتقای هر جامعه ای در دست پرتوان جوانان آن جامعه است.

اگر قرار باشد بهترین و پیشرفته ترین قشر جامعه یعنی دانش آموزان جوان ما محیط آموزشی خود را دلچسب ندانند، موضوعات درسی را مفید نشمارند و نوع روابط مدیر و مربیان مدرسه را دلپذیر ندانند، باید منتظر بود تا بلایی سخت بر روح و جان تعلیم و تربیت فرود آید و روح کاوش گر و کمال طلب دانش آموزان تخریب شود و آیا در آن صورت باز هم باید امیدوار باشیم که جوانان فارغ التحصیل مدارس در ادامه تحصیلات خود در مراکز آموزش عالی افرادی محقق و متخصص باشند؟

جوانانی که بتوانند پاسخگوی نیازهای روزافزون علمی، صنعتی، فرهنگی و اجتماعی کشور بوده و جامعه را بسازند؟

و در آن صورت آیا باز هم می توان امیدوار بود که جامعه ای پویا و فعال با جوانانی کمال جو و استقلال طلب داشته باشیم؟

تأمین امنیت روانی و اهمیت و جایگاه آن، از جمله ضروریات اجتماعی است که این روزها گاهی با پرداختن رسانه ها به این موضوع، از زیر انبوه مسائل و مشکلات فرام وش شده اجتماع سر بیرون می آورد.

همه انسانها به طور طبیعی هنگام روبرو شدن با مشکلات و عوامل استرس زا، مجبور به تحمل فشارهای روحی و تنشهایی می شوند که به طور طبیعی نیرو ی آنها را تحلیل می برد.

البته در بسیاری از موارد، آموزش مهارتهای زندگی و قرارگرفتن د ر محیطی که کمتر در شرایط تنش باشد، از جمله عوامل مهمی است که می تواند به بهداشت روانی فرد کمک کرده و از بروز بسیاری از بیماریهای جسمی که ناشی از عدم تأمین بهداشت روانی است، جلوگیری کند.

اما در این بین، شاید تأمین بهداشت روانی برخی از اقشار اجتماع که مستقیماً با افراد د یگری در ارتباط هستند و مشاغل آنها جزو مشاغل خدماتی محسوب می شود، به دلیل امکان انت قال تنشها در این ارتباطها مهمتر و کلیدی تر از دیگر افراد اجتماع باشد.

این موضوع ه نگامی اهمیت بیشتری می یابد که از تأمین بهداشت روانی کسانی سخن به میان آید که صبح به ص بح فرزندانمان را در حساس ترین سنین زندگی به دست آنها می سپاریم و انتظار داریم بزرگ ترین سرمایه های کشور را برای نسل بعد از خودمان به بهترین شکل تربیت کنند.

این مسأله هنگامی نمود بیشتری می یابد که معلم در فرهنگ چندهزار ساله ما، به عنوان نماد امنیت، آرامش و احترام معرفی شده و دارای مرتبه و جایگاه بسیار بالایی باشد.

اما مسأله ای که در این میان به دست فراموشی سپرده می شود، این است که به معلم امروز که باید به جنگ واقعیت زندگی برود، چقدر آرامش تزریق کرده ایم که او نیز بتواند همین آرامش را به س رمایه های اصلی این کشور تزریق کند.

آموزش و پرورش، مصرف کننده نیست.

دکتر ریاحی، رئیس انجمن صنفی معلمان در استان خراسان رضوی با تأکید بر لزوم فراهم شدن آسایش و آرامش معلمان، به خبرنگار ما می گوید:در حالیکه در تمام دنیا تأمین امنیت ر وانی معلمان به عنوان یک اصل مسلم مطرح می شود، در ایران این مسأله جدی گرفته نشده و کمتر کسی به فکر ارتقای بهداشت روانی معلمانی است که مسؤولیت سنگین تربیت مهمترین سرمای ه های ملی کشور را بر عهده دارند.

وی با بیان این مطلب که به طور طبیعی معلمی که دغ دغه مسائل معیشتی و منزلتی خود را داشته باشد، نمی تواند به خوبی تدریس کند، اظهار می د ارد:با وجود کمبودهایی که معلمان ما در زندگی خود دارند، شاهد درخشش نوجوانان و دا نش آموزان ایرانی در دنیا هستیم که این مهم، جز با ایثار و فداکاری معلمانی که با کمتر ین چشمداشت به امر تعلیم وتربیت می پردازند، به دست نمی آید.

ریاحی، با انتقاد از نگ اه غیر منصفانه مسوولان نسبت به آموزش و پرورش، می افزاید:در کشور ما آموزش و پرورش به عنوان وزارتخانه مصرفی در دیدگاه برنامه ریزان کلان جا گرفته است، در حالی که این م وضوع با واقعیت فاصله ای فاحش دارد، زیرا سرمایه گذاری در جهت تربیت نیروی انسانی آی نده، بازخوردهای غیر قابل مقایسه ای با دیگر بازده ها و بازیافتهای صنعتی و به اصطلاح غیر انسانی داشته و از سوی دیگر، هرچه سرمایه گذاری برای نیروی انسانی کشور بیشتر باش د، از آن سو نتیجه غیر قابل مقایسه ای با بخش صنعت در افزایش پیشرفت کشور عاید خواهد شد.

وی ادامه می دهد:تلاش برای تأمین امنیت روانی معلمان، در حقیقت نوعی سرمایه گذا ری مطمئن در امر آموزش و پرورش است، زیرا معلمی که روان آرام و بانشاطی داشته باشد، می تواندهمان آرامش و نشاط را به دانش آموز انتقال دهد.

امنیت روانی، هدیه معلم به شاگرد عباس حاجی آقالو، رئیس هیأت مدیره یکی از مؤسسات پژوهشی، مشاوره ای آموزش و پرورش، در این باره به خبرنگار ما می گوید:بهداشت روانی معلمان از بهداشت روانی کل جامعه جدا ن یست، ولی نکته ضروری این است که بهداشت روانی معلم؛ با بهداشت روانی آینده سازان این مملک ت گره خورده است.

وی اظهار می دارد:تأمین بهداشت روانی برای معلمی که از نظر اجتماعی و اقتصادی در فشار باشد یا امنیت شغلی نداشته باشد، موضوعی دست نیافتنی محسوب می شود .

حاجی آقالو تصریح می کند:به جز مسائلی که در به خطر انداختن بهداشت روانی معلمان و بقیه اقشار جامعه مشترک و مؤثر است، مسائلی نیز وجود دارد که مخصوص خود معلمان است.

و ی ادامه می دهد:یکی از مسائلی که به نظر می رسد در به خطر انداختن سلامت روانی معلمان نقش مهمی را ایفا می کند، سیل دستورالعملهایی است که از رده های بالا به معلمان ابلا غ می شود.

وی می افزاید:در امر تدریس و پرورش، همیشه متغیرهای بسیاری وجود دارد که شرایط را م تفاوت می کند و ملزم کردن معلم به اجرای این دستورالعملها او را مرتب در شرایط انتخ اب و تعارض قرار می دهد که این امر، لطمه بزرگی به سلامت روانی و احساس اعتماد به نفس وی می زند و تفویض اختیار به معلمان، می تواند گام مهمی در جهت امنیت روانی آنها باش د.

حاجی آقالو، ارتقای سطح دانش معلمان را از دیگر موارد مؤثر در بهداشت روانی آنان م ی داند و عنوان می کند:امروزه به لحاظ گسترش وسایل ارتباط جمعی مثل اینترنت، تلویزیون و...

دانش آموزان به طور مداوم در معرض اطلاعات و دانش جدید هستند و معلمی که سر کلاس ها نتواند با دانش آموزش همراه شود و از او در این اطلاعات پیشی گیرد، علاوه بر اینکه ارتباط بین معلم و شاگرد قطع می شود در کلاس اقتدار و جایگاهی نخواهد داشت و به همین د لیل آموزش و پرورش باید برای گردش سریع اطلاعات بین معلمان و افزایش ظرفیت حرفه ای آ نها، تلاش کند.

وی اضافه می کند:مدیران و نحوه مدیریت و رهبری آنها در مدارس نیز از جمله عواملی است ک ه در زمینه ارتقا یا نزول بهداشت روانی معلمان مدارس، مؤثر است.

وی ادامه می دهد:مدی ری که به تنوع اندیشه در مدارس معتقد باشد و بتواند ارتباط خوبی با مجموعه خود برقرار کند و نیاز معلم را به موقع پاسخ دهد، می تواند نقش مؤ ثری در بهداشت روانی معلمان ا یفا کند.

حاجی آقالو، باتأکید بر این که بیشتر رفتار معلم ایجاد کننده ارتباط با شاگرد است، م ی گوید:طبق تحقیقات علمی، تنها 24 درصد ارتباط با مخاطب را کلام تشکیل می دهد وبقیه ا رتباط را حرکت و حالات فرد برقرار می کند و چنانچه معلم روح ناآرامی داشته باشد، بیش از آن که کلام وی بتواند با دانش آموز ارتباط برقرار کند، ناآرامی را به وی انتقال خواهد داد.

وی اضافه می کند:معلمی که نتواند ارتباط خوبی با دانش آموز برقرار کند، نمی تواند ان تقال دانش و اطلاعات را نیز به خوبی انجام دهد .

واقعیت زندگی و بهداشت روانی محمد عباسپور، روان شناس، نیز در گفتگو با خبرنگار ما می گوید:سازمان بهداشت جهانی، سلا مت را شامل رفاه در حوزه های سلامت جسمی و روانی می داند و قسمتی از سلامت روانی را نحوه ارتباط گیری و میزان کیفیت ارتباطها می داند.

وی اظهار می دارد:مهمترین عواملی که ا ین بهداشت روانی را به خطر می اندازد، سه عامل ناکامی، تعارض و استرس است و معلمان هر گاه دچار این مشکلات شوند، امنیت روانی شان به خطر می افتد.

عباسپور ادامه می دهد:معلمی که مدام در حال انتخاب است که در منزل پیش فرزندانش بما ند یا ساعت اضافه کاری برای تدریس بگیرد، دچار نوعی تعارض خواهد شد، زیرا وی با واق عیتی به نام زندگی، بازار و تورم روبروست.

وی با اشاره به لزوم افزایش آموزشهای مها رتهای زندگی در مدارس برای معلمان، تصریح می کند:عاملی که همیشه سلامت روانی معلمان را در معرض خطر قرار می دهد، تدریس آنها در طول یک روز در چند مدرسه مختلف است که متأسف انه بین معلمان ما بسیار متداول است، زیرا معلم همیشه در حال تغییر مکان و موقعیت خو د می باشد که این تغییر و تحول باعث خستگی و پایین آمدن قدرت سازگاری او می شود.

معلمین دخیل در تصمیم گیری دکتر فضلی خانی، مدیر کل مدارس راهنمایی کشور در وزارت آموزش و پرورش ، در مورد بهداش ت روانی معلمان و چگونگی تأمین امنیت روانی آنان به خبرنگار ما می گوید:طی چند سال اخ یر، در جهت تأمین بهداشت روانی معلمان گامهای مؤثری برداشته شده که از آن جمله افزایش حقوق و مزایای معلمان و منعطف شدن قوانین است.

وی خاطر نشان می سازد:در وزارت آموزش و پرورش، تلاش شده است تا قوانین منعطف و قابل تغییر، جانشین آئین نامه ها و قوانین خشک و دست و پاگیر شود.

به عبارت دیگر، سعی ش ده است به معلمان مدارس نوعی تفویض اختیار شود.

فضلی خانی اظهار می دارد:همچنین، یکی دیگر از کارهایی که انجام شده، تدوین قوانینی است که معلمان را در تصمیم گیری ها بر ای اداره مدرسه و کلاس دخیل می کند.

وی با اشاره به اینکه وزارت آموزش و پرورش بر نگهداشتن حرمت مخاطبان خود تأکید دارد، عنوان می کند:وزارت آموزش و پرورش، وزارتخانه ای است که وجود روابط انسانی و مبتنی بر همکاری و صمیمیت، فضایی دوستانه و منعطف را در آن ایجاد کرده است که این امر به بهدا شت روانی افراد کمک شایانی می کند.

وی با تأکید بر لزوم احساس بالندگی در شغل معلمی، اظهار می دارد:معلم هنگامی می تواند موفق باشد که در جامعه احساس منزلت و احترام کن د و رضایت شغلی مطلوبی داشته باشد.

معلمان به بهداشت روانی خود کمک کنند دکتر رضایی، قائم مقام وزیر در انجمن اولیا مربیان، در گفتگو با خبرنگار ما معتقد است :علاوه بر مسایل و شرایطی که باید در بیرون برای بهداشت روانی معلمان رعایت شود، اصو لی را نیز باید خود او رعایت کند.

وی می گوید:معلمی در کار خود موفق است که کار با کودک و نوجوان را دوست داشته باشد و عاشق کار خود باشد که این عشق ورزیدن، به امنیت روانی وی و تحمل مشکلات کمک بسیاربزرگی می کند.

وی ادامه می دهد:به نظر می رسد یک معلم علاوه بر اینکه باید عالم به علم خود باشد، ب ا علم روان شناسی نیز باید آشنا باشد تا بتواند راحت تر با دانش آموزان خود ارتباط برقرار کند و این راحتی در برقراری ارتباط ، دانش آموزان را با معلم راحت تر همراه می کند و باعث می شود معلم در محیط آرام تری به تدریس بپردازد.

رضایی، با اشاره به و ظیفه معلم به عنوان یکی از ارکان مهم هدایت و راهنمایی فرزندان این مرز و بوم، تصری ح می کند:معلم در حقیقت باید همراه و همپای دانش آموزان، خود را مسؤول پرورش روح و ذ هن آنان بداند و در مواقع سختی در کنارشان باشد و در حقیقت آرامش را به آنها تزریق کن د.

وی می افزاید:بدیهی است، در جامعه ما معلمان کمبودهای اجتماعی و معیشتی بسیاری د ارند که با اعتقاد به شأن و جایگاه معلم، بدون توجه به این کمبودها به کار خود می پ ردازند و این امر بیانگر این نکته است که ما معلم عاشق بسیار داریم ـ نتیجه گیری و تفسیر یافته ها : با تحلیل همبستگی داده ها، تمام فرضیه ها مورد تأیید قرار می گرفت، یعنی پیشرفت تحصیلی به عنوان متغیر وابسته با نمرات دوره راهنمایی، نمرات سال اول دبیرستان، امتیاز نمرات، امتیاز مشاوره ای، تعداد اولویت، ردیف اولویت انتخابی، معدل رشته رابطه مثبت و معنی دار دارد.

اما در تحلیل رگرسیون چند متغیره رابطه چند متغیر با پیشرفت تحصیلی معنی دارد نشد.

این متغیرها عبارتند از: امتیاز نمرات، معدل نمرات راهنمایی، و رشته تحصیلی.

قوی ترین متغیر مستقل در پیش بینی و تبیین پیشرفت تحصیلی، معدل رشته است و ضعیف ترین متغیر، جنسیت می باشد.

تحلیل واریانس هم نشان داد که بین دانش آموزان رشته های مختلف از لحاظ پیشرفت تحصیلی تفاوت وجود دارد.

در این بین دانش آموزان ریاضی و فیزیک از دانش آموزان سه رشته کار و دانش، فنی و حرفه ای و علوم انسانی برتر هستند.

اما بین رشته های علوم انسانی، علوم تجربی، و فنی و حرفه ای اختلاف معنی داری وجود ندارد.

لذا دانش آموزان کار و دانش از همه رشته ها ضعیف تر هستند.

همچنین تحلیل واریانس نشان داد که ردیف اولویت پنجم انتخاب کرده اند، از لحاظ پیشرفت تحصیلی برتر از دانش آموزانی هستند که رشته خود را از اولویت اول و دوم انتخاب کرده اند.

ـ پیشنهادات : ـ کارآمدی شخصی، خود پنداره، عزت نفس، نگرش والدین و اطلاع رسانی و برنامه ریزی شغلی تحصیلی عوامل مهمی هستند که در فرآیند هدایت تحصیلی باید مورد توجه قرار گیرند.

ـ رابطه تک تک عوامل بررسیهای مشاوره ای مثل هوش، رغبت، نظر معلم و نظر والدین با هدایت تحصیلی در قالب پروژه های مختلف مورد بررسی قرار گیرد.

ـ اثر بررسیهای مشاوره ای از محاسبات مربوط به فرم شماره یک هدایت تحصیلی حذف شود.

ـ محدودیتها : ـ مدارس غیرانتفاعی جزء جامعه آماری نبوده است.

ـ تنها امتیاز مشاوره ملاک محاسبه قرار گرفته است.

بررسیهای مشاوره ای از 6 عامل تشکیل شده است که عبارتند از: هوش، رغبت، نظر معلم، نظر دانش آموز، نظر والدین و نظر مشاوره معلوم نیست کدامیک از این عوامل نقش مهمتری در فرآیند هدایت تحصیلی و یا تبیین واریانس پیشرفت تحصیلی دارند.

به عبارت دیگر، تک تک این عوامل بررسی نشده است.

ـ منابع کلیدی : ـ پوربختیار، حسین (1373).

بررسی گرایشهای تحصیلی و شغلی نوجوانان، پایان نامه کارشناسی ارشد (چاپ نشده)، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.

ـ چایچی، پریچهر (1362).

بررسی برخی عوامل مؤثر بر انتخاب رشته تحصیلی پایان نامه فوق لیسانس (چاپ نشده)، تهران: دانشکده صدا و سیما.