مدرسه هوشمند تعریف مفهومی : مدرسه هوشمند مدرسه ای است که جهت ایجاد محیط یاددهی - یادگیری و بهبود نظام مدیریتی مدرسه و تربیت دانش آموزان پژوهنده طراحی شده است .
تعریف : مدرسه هوشمند مدرسه فیزیکی است که کنترل و مدیریت آن مبتنی بر فناوری رایانه و شبکه می باشد و محتوای اکثر دروس آن الکترونیکی و سیستم ارزشیابی و نظارت آن هوشمند است .
?
اهداف : - رشدهمه جانبه دانش آموزان ( ذهنی .
جسمی .
عاطفی و روانی ) - ارتقاء تواناییها و قابلیتهای فردی - تربیت نیروی انسانی متفکر و آشنا به فناوری - افزایش مشارکت مردمی ?
راهبردها و خط مشی ها : - تاکید بر مهارتهای فکر کردن - تدریس ارزشها و زبان از طریق آموزش - فراهم نمودن محیط یاد دهی - یادگیری - فراهم کردن انواع شیوه های آموزشی برا یاستعدادهای مختلف - آگاهی دادن به اولیاء در مورد آنچه در مدرسه واقع شده است .
- فراهم کردن فرصتهای همکاری افراد جامعه با مدرسه ?
ارکان مدرسه هوشمند : *محیط یاددهی - یادگیری *این محیط چهار حوزه را تحت پوشش خود قرار می دهد : الف - برنامه درسی ب - روش تدریس ج - ارزیابی د - محتوا * مدیریت : منابع و فرآیندهای مورد نیاز محیط یاددهی - یادگیری را پشتیبانی و حمایت می کند.
*مسئولیتهای افراد و مهارتهای مورد نیاز : در این مدرسه نقش مدیر.
معلم .دانش آموز و والدین تغییر خواهد کرد و با توانیی ها و دانش خود نقش مؤثری در مدرسه خواهند داشت .
*فناوری : ایجاد محیط یاددهی - یادگیری .
مدیریت و ارتباطات بیرونی راه حل های مبتنی بر فناوری را الزامی می کند.
ویژگیهای ارکان مدرسه هوشمند: محیط یاددهی - یادگیری الف - برنامه درسی اصول حاکم بر برنامه درسی در این مدرسه به شرح ذیل می باشد : * طراحی برای کمک به دانش آموزان برای رشد همه جانبه و متعادل *یکپارچه سازی دانش آموزان برای رشد همه جانبه و متعادل *یکپارچه سازی دانش .
مهارتها و ارزشها از طریق برنام?
درسی ( باپروژه ای نمودن فعالیتها ی مربوط به محتوا ) *نظم و تداوم در آموزش *ایجاد نگرشها ی مناسب در استفاده از فناوری *دسترسی همه دانش آموزان به آموزش مطلوب ?
دیدگاه برنامه درسی : *معنی دار بودن : همه دانش آموزان مفاهیم آموزش را درک می کنند تا مقصود از آموزش خود را بدانند .
* مسئولیت اجتماعی : از وضایف و مسئولیتهای خود در جامعه آگاه می شود .
نسبت به مردم احساس مسئولیت می کنند .
*باز خورد برنامه درسی : برنامه درسی باید در دانش آموز مهارت و نگرش نقادانه و خلاقیت مثبت ایجاد کند .
*همه جانبه بودن : برروی رشد همه ابعاد انسانی تاکید می کند و به دانش آموزکمک می کند که روابط بین موضوعات مختلف را درک کند .
*عدم محدودیت : برنامه درسی محدود کننده نیست .
اولا" دائما" برنامه های موجود بازنگری می شود .
ثانیا" به دانش آموزان اجازه می دهد از برنام?
درسی خود فراتر گام بردارند.
*هدفداری : برنام?
درسی از فناوری به عنوان یکی از وسایل انتقال دانش استفاده می کند و به دانش آموزان نیز مهارت استفاده از فناوری را برای رفع نیاز خود را می آموزد.
ب - روش تدریس روش تدریس در این مدرسه.
دانش آموز محور خواهد بود.
اصول حاکم برروش تدریس به شرح ذیل می باشد : * فراهم کردن ترکیبی از روشهای یادگیری برای اطمینان از رشد همه جانیه استعدا ها و قابلیتهای دانش آموز به منظور : الف - تشویق یادگیری و ارتقاء خلاقیت ب - دانش آموز محوری فعالیتها و ارتقاء تواناییهای فردی *فراهم نمودن انواع روشهای آموزشی برای ارتقاء یادگیری *هدایت کلاس با روشهای مختلف یاددهی - یادگیری با توجه به دانش آموز محور بودن مدرس?
هوشمند نقش دانش آموز مهمتر می باشد به صورتی که : *درتعیین اهداف آموزشی دانش آموز با راهنمایی معلم خود اهداف را شکل می دهد.
*درتعیین وظایف آموزشی به پیشنهاد معلم وظایف توسط دانش آموز تعیین می گردد.
*در انتخاب منابع دانش آموز منابع خود را در نظر می گیرد و از معلم در مورد آنها نظر می خواهد.
ج - ارزیابی ارزیابی در مدرسه به صورت هوشمند ودر برخی دروس با توجه به نوع درس غیر هوشمندمی باشد .
ویژگیهای ارزیابی : *جامعیت *اجرا در انواع شکلها * روشهای چند گزینه ای *به موقع بودن *دانش آموز محوری *استمرار - حیطه ارزیابی در مدرسه هوشمند جامع می باشد و علاوه بر ارزشیابی پایانی آمادگی و پیشرفت را نیز در بر می گیرد و این روش اطلاعات گوناگونی در مورد توانایی ها و نوع یادگیری دانش آموز ارائه می دهد: *ارزشیابی ورودی = سنجش سطح دانش و توانایی.
*ارزشیابی مستمر = اندازه گیری پیشرفت دانش آموز برای سنجش قوت ها و ضعف های موجود.
*ارزشیابی پایانی = با توجه به سیستم آموزشی حاضر این ارزشیابی به صورت کتبی از میزان یادگیری دانش آموز به عمل می آید .
- ارزیابی به شکلهای مختلف طراحی می شود : ارزیابی در کلاس ارزیابی مدرسه ای ارزیابی متمرکز .
*ارزیابی در کلاس : این نوع ارزیابی در حین آموزش و پس از آموزش می باشد .
*ارزیابی مدرسه ای : این نوع ارزیابی در پایان هربخش درسی می باشد.
*ارزیابی متمرکز : این نوع ارزیابی هر زمان که دانش آموز اعلام آمادگی کند به صورت یک پروژه ارائه می گردد.
د - محتوا در این مدرسه محتوا به دو شکل می باشد : *محتوای تهیه شده با استانداردهای لازم ( ازطریق آموزش و پرورش ) *محتوایی که معلم تولید می نماید.
به طور کلی محتوا بر اساس چهار شاخص اصلی شکل می گیرد: *کیفیت فنی *جذابیت * کیفیت آموزشی * تطابق با برنامه درسی ?
مدیریت : مدیریت کارا و اثر بخش که بتواند منابع و فرآیندهای مورد نیاز برای پشتیبانی تدریس و یادگیری را هدایت نماید.
-اصول حاکم بر مدیریت مدرسه هوشمند *اداره امر آموزش مدرسه *افزایش مشارکت والدین و جامعه *مدیریت معلمان توانمند و متخصص *خصیص منابع به نفع حداکثر دانش آموزان *فراهم آوردن محیطی سالم در مدرسه *اطمینان از امنیت مدرسه و کارکنان آن *بهره برداری از فناوری و اداره آن به طور کارآمد و اثر بخش ?
وظایف مدیر *رهبری مدرسه - ارتباطات مناسب با والدین و جامعه - سیاستگذاری در راستای اهداف آموزش و تربیتی - مدیریت برنامه آموزش متناسب با محیط یاددهی - یادگیر *امور دانش آموزان - تهیه سیستم جامع اطلاعات دانش آموزان به منظور ذخیره سازی بازیابی و گزارش دهی همه اطلاعات دانش آموزان .
- تسهیل فرآیند ثبت نام - مشاوره و رسیدگی به امور آموزشی و تربیتی دانش آموزان - مدیریت آزمون ( شکل .
نوع .
صحت .
نتایج ) - پیگیری امور بهداشت .
بیمه و غیره *منابع آموزشی - آشنایی با استفاده از پایگاه اطلاعاتی جامع آموزشی برای دسترسی سریع و ساده دانش آموزان و معلمان .
- فراهم ساختن منابع متناسب با نیاز معلم و دانش آموز به صورت الکترونیکی و چاپی ( کتابخانه الکترونیکی و........) - آشنایی با نرم افزار های آموزشی .
- تدوین برنامه درسی متناسب با منابع آموزشی .
*امور مالی - سیستم جامع حسابداری با توانایی تولید گزارشهای مورد نیاز به صورت خودکار.
- بازرسی و کنترل جامع برای اطمینان از کارکرد درست نظام مدرسه.
- بودجه ریزی سالانه و برنامه ریزی بلند مدت .
*منابع انسانی - برنامه ریزی معلمان ( زمان بندی - ارزیابی ) - ایجاد سیستم جامع منابع انسانی ( کارگزینی - آموزشی - تحصیلات - مرخصی ها - مهارت آموزی ).
- ارتقاء نیروی انسانی ( مدیریت برآموزش معلمان کادر اداری ) - اداره برنامه کاری کارکنان بوسیله دسترسی آسان به اطلاعات .
*امنیت - ایجاد ایمنی مناسب برای دانش آموزان با سنین و نیازهای مختلف - ایجاد امنیت اطلاعات و دسترسی محدود فقط برای پرسنل مسئول - تامین امنیت فیزیکی تجهیزات IT - تامین امنیت فیزیکی اقلام مدرسه * فناوری - نظارت برپیاده سازی اجزاء فناوری در مدرسه - برنامه ریزی واقع گرا برای توسعه قابلیتهای IT - نظارت و هماهنگی لازم برای پشتیبانی از اجزاء فناوری - آموزش فناوریها ?
مسئولیتها و مهارتهای حرفه ای *مدیر مدیر این مدرسه در اداره مدرسه با اطلاعات و فرآیتدهای هماهنگی سرکار دارد .
اثر بخشی مدیریت در مدرس?
هوشمند از طریق استفاده از فناوری اطلاعات نی باشد .
مدیر مدرسه باید تحت آموزش مداوم فناوری اطلاعات باشد تا در اداره تجهیزات و فناوری و روشها توانمند گردد.
نکته : منظور از مهارتهای اولیه IT شامل آشنایی با ICDL ( word ، power point) ومهارتهای استفاده از محیط WEB می باشد.
آموزشهای مورد نیاز : - مهارتهای اولیه IT ( word ، power point) - نرم افزارهای چند رسانه ای مرتبط با آموزش ( محتواهای درس ) - نرم افزارهای آموزشی و کمک آموزشی درسی ( طلاعات اولیه ) - نرم افزارهای ویژه مدیریت ( بانک های اطلاعاتی مرتبط ) - نرم افزارهای اداری مانند ( نرم افزارجامع مدرسه ) *نقش ها و مسئولیتها: - تنظیم اهداف قابل حصول برای مدرسه با بررسی نیازهای دانش آموزان ،اولیاء و مردم - برنامه ریزی برای ارتقاء دائمی مهارتهای کارکنان اداری در زمینه کاربرد رایانه در امور اداری - برنامه ریزی راهبردی برای فعالیتهای محوله به مدرسه - تبادل نظر با معلمان در مورد چگونگی بهبود شیوه های یاددهی - یادگیری در دنیای پر تحول امروزی *مهارتها : - بکرگیری و عملیاتی کردن تئوریهای مدیریت - مهارتهای خود رهبری ، انگیزش ، نوآوری ، خلاقیت ، کار گروهی - توانایی استفاده از فناوریهای مربوط در اداره مدرسه - رهبری آموزشی - کاربرد نرم افزارهای چند رسانه ای و مدیریتی *معلمان معلمان در مدرسه هوشمند نقش هدایتگر را دارا هستند .
در اختیار قراردادن منابع و تشویق دانش آموزان و امر هدایت آموزش در مدرسه به عهده معلمان می باشد و دانش آموز یادگیری را خواهد آموخت .
مهارتها و آموزش دقیق و کارآمد معلمان عاملی مهم و نیاز اساسی در مدرس?
هوشمند می باشد .
آموزشهای مورد نیاز : - مهارت IT ( word ، power point) - کاربرد فناوری در فرآیند یاددهی - یادگیری ( برنامه درسی ، روش تدریس ، محتوا و ارزیابی ) - نوآوری در فعالیتهای یاددهی - یادگیری نقشها و مسئولیتها: - برنامه ریزی و تدارک امور تدریس - مدیریت فناوری آموزشی - رسیدگی به وظایف تخصصی در محیط یاددهی - یادگیری - ارائه آموزش اثر بخش مهارتها طراحی آموزش - فرآیند مدیریت کلاس - ارزیابی یادگیری دانش آموز - انتخاب منابع متناسب با دانش آموز - استفاده مناسب از فناوری در امر آموزش *کارکنان اداری کارکنان اداری مدرسه که مسئولیت آنها شامل نگهداری پرونده های دانش آموزان ، کارکنان ( آموزشی و غیرآموزشی ) ، امور مالی ، روابط عمومی مدرسه ، انبار مدرسه و امور مربوط به رفاه دانش آـموزان و کارکنان می باشد .
در مدرسه هوشمند این وظایف به کمک فناوری انجام می شود .
کارکنان مدرسه باید با نحوه اتوماسیون اداری آشنا باشند ، در واقع آنها باید با مهارتهای اولیه IT ( word ، excel)و واژه پردازها و صفحه گسترده ها آشنا باشند.
آموزشهای مورد نیاز: - مهارتهای پایه IT ( word، excel) - نرم افزار های مدیریتی نقشها و مسئولیها : - امور مالی مدرسه - نگهداری پرونده دانش آموزان و کارکنان - اداره امور مربوط به رفاه دانش آموزان و کارکنان مهارتها : - مهارت در IT ( word، excel) - کاربرد واژه پردازها - کاربرد نرم افزارهای مدیریتی *مسئول کارگاه رایانه حضور یک نفر هماهنگ کننده امور رایانه و فناوری در مدرسه الزامی است .همچنین این فرد مسئولیت راهمایی و کمک به آموزش معلمان در آموزش کارآمد با استفاده از فناوری را بر عهده دارد .
در نتیجه مسئول کارگاه رایانه باید معلمی ، با توانایی استفاده از IT در زمینه آموزشی و مدیریتی باشد.
آموزشهای مورد نیاز : - مهارتهای پایه و تخصصی IT - بکارگیری IT در فعالیتهای یاددهی - یادگیری - خلاقیت و نوآوری در فعالیتهای یاددهی - یادگیری - ایفای نقش به عنوان راهنما و پشتیبان آموزشی - کمک به برنامه ریزی ارتقاء فنی مداوم مدرسه و اعضای آن - آشنایی با سخت افزار و شبکه نقشها و مسئولیتها - حل مشکلات فنی و شبکه و رایانه ها - پاسخ به نیازهای معلمان در مورد مسائل فنی در کلاس درس - همکاری با مدیر در بکارگیری نرم افزارهای مدیریتی - کمک در انتخاب و ارزیابی محتواهای الکترونیک - راهنمایی و آموزش معلمان در آموزش کارآمد از ابزارهای فناوری - نظارت بر نگهداری همه تجهیزات فنی - ارتباط با ستاد پشتیبانی فنی مدارس در خصوص تعمیر ، جایگزینی و ارتقاء فنی تجهیزات در موارد لزوم .
- حفظ همگامی با توسعه فناوری .
مهارتها : - مهارتهای پایه تدریس - مهارتهای پایه IT - مهارت در بکارگیری ابزارهای فناوری برای جمع آوری اطلاعات ، آموزش ، فرآیند مدیریت و ارتباطات *اولیاء دانش آموزان والدین دانش آموزان نقش اساسی در دست یابی به اهداف مدرسه و رشد متوازن و کلی دانش آموزان ایفاء می کنند .
افزایش مشارکت والدین در فرآیندهای آموزشی این مدرسه از اولویتهای مهم می باشد .
والدین می توانند به عنوان منابع آموزشی تلقی می شوند و این مشارکت در فرآیند مادام العمرآنها نیز مفید خواهد بود.
راهبردها و خط مشی ها : - برنامه کلی برای والدین دانش آموزان مدرسه *رسانه ها ( چاپی - الکترونیکی ) * نمایش و ارائه دستاوردها - برگزاری نشستهای مستمر در مورد نقش والدین در فرآیند تربیت دانش آموز - برگزاری دوره های IT برای اولیا ء ( به صورت محدود ) - جلسه ماهانه و تشکیل گروههای پشتیبانی - اردوهای IT در مدرسه - تابلوی اعلانات اولیاء در سایت مدرسه - صفحه ویژه والدین در سایت مدرسه نقشها و مسئولیتها: - تامین نیازهای آموزشی فرزند خود - پیگیری مراحل پیشرفت فرزند خود - راهنمایی ، ایجاد انگیزش ، مشاوره با فرزند خود - پشتیبانی از فعالیتهای مدرسه مهارتها : - توانایی استفاده ز پایگاه اطلاعاتی مدرسه - آشنایی با فرآیندهای آموزشی ?فناوری *شبکه رایانه ای شبکه ای از رایانه ها که در آن بتوان منابع را به اشتراک گذاشت یکی از اساسی ترین بخش های مدرسه هوشمند می باشد .
شبکه در یک مدرسه هوشمند بخش های مختلف مدرسه را تحت پوشش قرار می دهد.
این بخشها شامل دفاتر مدیر، کارکنان اداری ، معلمین و کلاسهای درس ، کتابخانه و محل ورود و خروج دانش آموزان می باشد.
نظر به اهمیت شبکه توجه به امنیت چنین شبکه ای مهم و حیاتی است ، امنیت شبکه چه در بعد محرمانه بودن و چه در بعد حفظ اطلاعات ، باید با توجه به استانداردهای لازم تعریف گردد.
*محتوای الکترونیکی محتوای الکترونیکی اصلی ترین بخش در آموزش الکترونیکی در یک مدرسه هوشمند می باشد .
یک محتوای الکترونیکی باید از استاندارهای مشخصی برخوردار باشد تا بتواند ارتباط با مخاطب را به خوبی برقرار نماید.
تولید محتوای الکترونیک از طریق معلم یا سازمان آموزش و پرورش انجام می پذیرد، که در هر دو صورت رعایت استانداردها لازم است .
محیط ارتباطی بین اجزاء مدرسه هوشمند (platform) مدیریت آموزشی ، ارزیابی هوشمند ، محیطهای گفتگوی دانش آموزان ، معلم و مدیر، ارتباط با والدین ، نیاز به یک بستر نرم افزاری دارد.
این بستر که به صورت مدلهای مجازی به کار گرفته می شود platform نام دارد که برای مدرسه هوشمند با توجه به نیازها و شکل کار باید به طور مستقل تعریف گردد .
آموزش و پرورش * تجهیز مدارس آموزش و پرورش به منظور پیشبرد اهداف آموزشی از طریق الکترونیک ، نیاز دارد که مدارس مجهز به فناوری داشته باشد ، مدرس?
هوشمند به عنوان یک مدرسه الکترونیک کامل باید از تجهیزات رایانه ، شبکه ، نرم افزارهای مورد نیاز غنی گردد تا بتواند به اهداف مورد نظر خود دست پیدا نماید .
*تهیه و استاندارد سازی محتوا از وظایف آموزش و پرورش تهیه محتوای متناسب با اهداف و سیاستهای آموزشی کل کشور می باشد .
ایجاد استانداردهای لازم در این زمینه از اصولی ترین راهبردها است تا با ارائه این استانداردها بتوان محتواهای تولید شده در بخش خصوصی و دولتی را محک زد و از آن در مدرسه هوشمند استفاده نمود .
*قوانین لازم برای مدارس هوشمند در برخی از بخش های مدرسه هوشمند نیاز به تغییر قوانین و اعمال سیاستها ی جدید می باشیم که این کار دشوار ، باید در طول زمان و با در نظر گرفتن شرایط فرهنگی کشور صورت پذیرد.
از جمله بخشهایی که در آن نیاز به تغییر قوانین می باشد : الف )- بخش ارزیابی ب )آموزش در بخش تربیت معلم ج )- ساماندهی تجهیز مدارس *پشتیبانی از مدارس هوشمند با توجه به اینکه مدارس هوشمند در حال تغییر ساختار آموزش در کشور می باشند .
حمایت از این طرح دارای اهمیت ویژه ای است ، پر واضح است که استفاده ابزار توانمند فناوری در زمینه آموزش می تواند قابلیتهاو استعدادهای دانش آموزان را به منصه ظهور برساند .
*ارزشیابی از مدارس هوشمند با در نظر گرفتن مدارس گواه وظیفه مهم آموزش و پرورش ارزشیابی و اعلام نقصها و ضعفهای مدارس هوشمند می باشد که خود باید دارای استانداردهای لازم باشد که باید به بخش مربوطه در آموزش و پرورش ارجاع گردد.