ایدز
ایدز بسیار پیش ازآنکه در قاره های آمریکا و اروپا مشاهده شود در افریقا وجود داشته است. محققان معتقدند که ساختار قبیله ای و شیوه زندگی ،همچنین عدم وسعت راههای ارتباطی ازدلایلی بوده اند که از انتشار این ویروس به دیگر نقاط جلوگیری میکرده است و باعث میشده تا بیماری ایدز بصورت یک بیماری محلی ( آندمی ) باقی بماند. محققان انواعی از شامپانزه های مختص قاره افریقا را یافته اند که منبع سرشاری از ویروس ایدز بشمار میروند. یک نوع این شامپانزه ها "پان گلودیت" است و دارای ویروس SIVcpz میباشد که ویروس HIV1 از آن بوجود آمده، نوع دیگر شامپانزه بنام "سوماتی مانگابه" است و ویروس SIVsm را درخود حمل میکند که ویروس دیگر ایدز با نام اختصاری HIV2 از آن بوجود میاید
حال اینکه چگونه این ویروس از طریق میمون به انسان انتقال داده شده بحثهای زیادی وجود دارد اما محتمل ترین آن مصرف گوشت این حیوانات بعنوان یک منبع سرشار از پروتئین برای مردمان بومی مناطق افریقایی بوده است، شکار این حیوانات همواره با خونریزی همراه بوده و شکارچیان اغلب بوسیله شکارهای خود زخمی میشدند، سپس گوشت شکار بصورت خام و یا نیم پخته مصرف میشده است ، تمامی این عوامل موجب انتقال ویروس ایدز به انسان شد. دانشمندان براین عقیده هستند که با وجود رایج بودن ویروس ایدز در افریقای مرکزی مردم آن نواحی از بین نمی رفته اند زیرا HIV به آن درجه از کمال نرسیده بود تا بتواند سیستم دفاعی ارگانیسم انسان را نابود سازد، این توانایی مهلک با گذشت زمان دراثرجهش وراثتی (موتاسیون ) حاصل شده است. بدین ترتیب این ویروس موفق شد تا بابهره گرفتن ازسلولهای دفاعی (ایمن سازنده ) به تکثیر و تولید خود بپردازد.
علت اشاعه ویروس ایدز به خارج از افریقا و توسعه آن بدنیای غرب و سپس دیگر نقاط دنیا پدید آمدن راههای ارتباطی و سهولت رفت و آمد در بین قاره ها و کشورهاست.
درگذشته بیماری ایدز نوعی بیماری محلی یا آندمی محسوب میشد، اما متاسفانه امروزه با انتشار وسیع آن به اقصی نقاط جهان " ایدز" مبدل به یک اپیدمی ( بیماری همه گیر ) گشته است. گرچه این بیماری از دیر بازدر افریقا وجود داشته است و قدمت یکی ازویروسهای هم ریشه آن به سال 1931 میلادی ( 1310 هجری شمسی ) برمیگردد با اینحال نمیتوان تاریخ دقیقی برای آن قائل شد در نتیجه مبدا آنرا تاریخی بنا میگذاریم که اولین بیمار شناخته شده براثرآلودگی به HIV جان سپرد، اولین مبتلای شناخته شده در دنیای مدرن مردی امریکایی بود که در سال 1952 میلادی (1331 ه.ش ) درگذشت.
عامل بیماری ایدز، ویروس ایدز یا HIV است. ویروس ایدز عضو گروهی از ویروسها به نام رتر ویروسها است و این ویروس باعث ایجاد بیماری نقص اکتسابی دربدن انسان می‌شود.
پساختمان ویروس ایدز ساختمان ساده‌ای است که از یک ژن هشت کروموزومی در وسط تشکیل شده، اطراف این ژن را یک هسته پروتئینی احاطه کرده که سطح ویروس از پروتئین و مواد قندی پوشیده شده است.
ساختمان سطح ویروس به چسبیدن آن به سلول‌های خاص بدن انسان کمک میکند. این سلول‌های سیستم ایمنی بدن انسان هستند و مهمترین آنها لنفوسیت‌هایی به نام CD4 هستند که نقش مهمی در هماهنگ کردن پاسخ ایمنی بدن علیه عفونت دارند.
نحوه حمله ویروس به بدن :
ماده ژنتیکی ویروس ایدز ازجنس RNA است که با ماده ژنتیکی انسان که ازجنس DNA است تفاوت دارد، برای اینکه ویروس بتواند از سلول انسان با ماده ژنتیکی متفاوتش برای تکثیر خود استفاده کند باید بتواند RNA خود را به DNA تبدیل کند به همین خاطر ویروس پس از ورود به سلول انسان با استفاده از یک آنزیم به نام ترانس کریپتاز معکوس ماده ژنتیکی خود را که از RNA است تبدیل به DNA میکند (همانند ماده ژنتیکی انسان) سپس این DNA وارد یک کروموزوم انسان می‌شود و به این شکل در طول عمر سلول در داخل آن باقی می‌ماند، در واقع سلول انسان میزبان ویروس می‌شود.
این ذره ویروسی در سلول میزبان با استفاده از منابع سلول به رشد و تولید ذرات جدید RNA می‌پردازد، این ذرات جدید در داخل ویروس یا به صورت خاموشی باقی می‌مانند یا تحت تاثیر عوامل به صورت فعال درمی‌آیند سپس این ذرات از داخل سلول آزاد می شوند و با استفاه از آنزیم‌های ویروسی بلوغ خود را طی می‌کنند اینک هر یک از این ویروس‌های جدید آماده‌اند تا سایر سلول‌های انسان را آلوده کنند.