دانلود مقاله مراقبت پرستاری قبل از عمل جراحی در بخش جراحی

مراقبت پرستاری قبل از عمل جراحی در بخش جراحی کار در بخش جراحی ایجاب می‌کند که پرستار در همه شئون مراقبت بیماری که احتیاج به جراحی دارد سهیم باشد.

ضمن اینکه پرستار می‌تواند انتظار این را داشته باشد که در بخش بعنوان یکی از اعضای تیمی بسیار ماهر و با مقررات زیاد در مراقبت قبل از جراحی بیمار مشارکت داشته باشد.

اصول مراقبت کامل از بیمار جراحی قبل از عمل در بخش شامل موارد زیر است: 1- ارزیابی وضعیت فیزیکی و روانی بیمار جراحی در تمام اقدامات قبل از عمل جراحی 2- برنامه‌ریز، انجام و بررسی جهت مراقبت مناسب 3- ثبت احتیاجات بیمار و فعالیتهای پرستاری 4- آموزش و حمایت والدین و یا دیگر افراد خاص مربوط به بیمار 5- آماده‌سازی لوازم مورد لزوم برای یک مراقبت دقیق بدنبال انواع مختلف بیهوشی و بی‌حسی.

6- مشارکت مؤثر، در جهت کاهش اضطراب بیمار و فراهم آوردن ارتباط کاری خوب در یک تیم با مقررات.

7- تعیین و کار کردن روی مواردی که ایجاد خطر هم برای بیمار و هم برای پرستار دارد و همچنین فعالیت مناسب در جهت جلوگیری از صدمات مربوطه.

8- مشخص نمودن عوارض احتمالی داروهای خواب‌آور و بیهوشی مختلف.

9- تشخیص علائم اولیه عوارض و عملکرد مناسب در جهت رفع آنها.

مراقبت بیمار در اتاق عمل توجه این فصل کتاب روی جهات مختلف مراقبت بیمار در اتاق عمل و حین انجام عمل جراحی معطوف گردیده است.

در اتاق عمل، پرستار می‌تواند به عنوان عضوی از تیم جراحی هم نقش پرستار در گردش و یا پرستار اسکراب را داشته باشد.

در خلال مدتی که پرستار درگیر مراقبت بیمار در اتاق عمل می‌باشد از وی انتظار می‌رود که: در برنامه‌ریزی جلسات اتاق عمل و اداره و ترتیب لیست اتاق عمل شرکت داشته باشد.

در مراقبت کلی و برنامه‌ریزی و کمک به بیمار بیهوش و خواب‌آلود دخالت داشته باشد.

در مرحله حین عمل جراحی در برنامه‌ریزی مراقبت از بیمار و اثبات آن همکاری داشته باشد.

یک محیط ایمن و درمانگر هم برای کارکنان و هم برای بیمار ایجاد کند.

طرز صحیح پوشیدن لباس اتاق عمل را عملا نشان دهد.

تمام عملیات وی هماهنگ با رعایت اصول استریلیتی داشته باشد.

همکاری و ارتباط مؤثر با دیگر اعضای تیم جراحی داشته باشد.

نقش و مسئولیتهای دستیار اسکراب دستیار اسکراب یکی از اعضای اصلی تیم می‌باشند که وسایل و تجهیزات استریل را آماده می‌کند.

او ممکن است یک پرستار و یا یک دستیار اتاق عمل ب اشد.

قبل از عمل جراحی، وظایف دستیار اسکراب عبارتند از: 1- کنترل کارت مخصوص جراح و آماده‌سازی تجهیزات لازمه، نخ‌های بخیه وسایل دست جراحی.

2- پوشیدن گان و دستکش بطریقه استریل.

3- پوشاندن ترالی با پارچه‌های استریل با یا بدون استفاده از ست‌های قبلا بسته‌بندی شده.

4- کنترل وسایل هر ست با حضور پرستار در گردش و لیست اصلی.

5- آماده‌سازی نخ‌های بخیه، سوزنها، تیغهای جراحی (بستوری) و دیگر وسایل 6- کنترل و شمارش گازها، بسته‌بندی‌ها، لوازم جراحی و سوزنها با پرستار در گردش در اعمال جراحی موضعی.

7- اطمینان از ثبت موارد فوق.

8- پوشاندن میز یا ترالی اضافی در صورت نیاز.

9- بر حسب نیاز پرستار در گردش مشخصات بیمار و تطابق با باند دور دستش و لیست اتاق عمل انجام گیرد.

10- وقتی بیمار وارد اتاق عمل می‌شود، از وجود وضعیت مناسب و ایمن بیمار روی تخت اتاق عمل اطمینان حاصل کند.

در شروع عمل جراحی، دستیار اسکراب: 11- برای آماده کردن پوست کمک کند و گاز را با sponge-holder به جراح بدهد.

12- در پوشاندن بیمار کمک کند.

13- وضعیت مناسب به ترالی و ست جراحی بدهد.

14- وصل کردن رابط الکتروکوتر و لوله ساکشن و کنترل آنها.

15- چیدن و در دسترس گذاشتن وسایل زیر: دسته تیغ جراحی (بستوری) Scalpel قیچی‌های تشریح dissecting scissors.

فورسپس دندانه‌دار و بدون دندانه toothed and non-toothed dissecting forceps وسایل الکتروکوتر.

16- دادن گاز به جراح و کمک جراح.

17- رد و بدل کردن وسایل لازم و گازها و نخهای بخیه.

18- شمارش دقیق گازها و سوزنهای اضافی و اطمینان از ثبت آنها توسط پرستار در گردش.

19- مشارکت فعال با جراح در حین جراحی و رساندن وسایل مورد لزوم به وی.

20- کوشش در جهت اینکه سر و صدا و حرکت در اتاق عمل به حداقل برسد.

قبل از اینکه جراح هر حفره‌ای را ببندد، دستیار اسکراب: 21- گازها، packها، وسایل و سوزنها را با پرستار در گردش و مطابق فهرست اولیه کنترل کند و نتیجه آن را به اطلاع جراح برساند و اطمینان حاصل کند که جراح گفته وی را متوجه شده است.

در خاتمه عمل جراحی، دستیار اسکراب: 22- کنترل پوشش مناسب برای زخم.

23- کنترل نهایی- اطلاع دادن به جراح و ثبت آنها.

24- برداشتن وسایل از ترالی مخصوص.

25- تحویل گرفتن لباس از پرستار در گردش برای جراح.

26- برداشتن تیغ جراحی از دسته آن و دور ریختن تیغها، سوزنها و دیگر وسایل تیز و برنده.

27- برداشتن پوشش بیمار.

28- اطمینان از تمیز بودن پوشش زخم.

29- پوشاندن بیمار با پارچه تمیز.

30- گان و دستکش خود را از تن درآورد.

وقتی که متخصص بیهوشی اجازه بدهد، دستیار اسکراب مشارکت در انتقال بیمار به اتاق ریکاوری داشته باشد و اطلاعات لازم را به پرستار ریکاوری بدهد.

قبل از اینکه بخواهد اتاق عمل را ترک کند، دستیار اسکراب باید دفتر ثبت و کنترل را امضا کند و کلیه لوازم و تجهیزات را تحویل (Theatre Surgical Supplies TSSU Unit) و یا محل شستشو و استریلیزاسیون وسایل بدهد.

نقش و مسئولیتهای پرستار در گردش (Circulator) لغت «Circulator» در اغلب بیمارستانها بعنوان «runner» استفاده می‌شود، مثل پرستار و دستیاری در اتاق عمل که به دستیار اسکراب برای آماده‌سازی بیمار و وسایل کمک می‌کند و وسایلی که در حین عمل نیاز می‌شود را در دسترس قرار می‌دهد.

قبل از عمل جراحی، پرستار در گردش: 1- کنترل نظافت و تمیزی اتاق عمل و اطمینان از کار کردن دستگاه ساکشن، چراغ اتاق عمل و دستگاه الکتروکوتر.

2- کنترل درجه حرارت و رطوبت اتاق عمل.

3- جمع‌آوری و آماده‌سازی وسایل و تجهیزات، مثل گازها، شیشه نمونه، آب استریل، منبع نور فیبرواپتیک.

4- آماده کردن گان و دستکش برای تیم جراحی و گره زدن بندهای گان.

5- باز کردن بسته‌بندی وسایل جراحی و دیگر لوازم موردنیاز دستیار اسکراب.

6- کمک به شمارش وسایل و ثبت آنها.

در حین عمل جراحی، پرستار در گردش: 7- در سراسر طول عمل جراحی در اتاق عمل حضور داشته باشد.

8- وصل کردن الکتروکوتر و ساکشن به ماشینهای مربوطه.

9- تهیه و ثبت گازها و بسته‌بندی‌های مورد لزوم.

10- تأکید شدید روی روش موضعی برای مصرف کردن گازهای استفاده شده (باز شده) 11- در صورت نیاز، پر کردن ظروف از آب استریل.

12- اطمینان از بسته بودن درهای اتاق عمل.

13- قرار دادن ظرف جهت جمع‌آوری گازها در نزدیکی دستیار اسکراب و تیم جراحی.

14- مشارکت در برآوردن نیازهای تیم جراحی 15- ثبت حجم خون از دست رفته در صورت لزوم قبل از خاتمه عمل جراحی، پرستار در گردش: 16- کمک در شمارش و ثبت لوازم و وسایل.

17- آماده‌ سازی پانسمان زخم.

بعد از تکمیل عمل جراحی، پرستار در گردش.

18- دادن پانسمان زخم به دستیار اسکراب.

19- کمک به برداشتن پوششهای بیمار و آماده‌سازی وی جهت انتقال به اتاق ریکاوری.

20- انتقال ترالی وسایل و دیگر تجهیزات به محل لوازم آلوده.

21- اطمینان از نظافت اتاق عمل و آماده بودن جهت بیمار بعدی شکلهای (1-3) تا (5-3) ترتیب آماده‌سازی ترالی استریل را نشان می‌دهند.

مرحله حین عمل جراحی (در اتاق عمل) مشکلات شایع این مرحله برای اغلب بیماران بالغ جراحی در جدول (2-5) آورده شده است.

مشکلات بیمار در مرحله بعد از عمل جراحی وضعیت بیمار روی تخت اتاق عمل (Positioning the Patient) وقتی به بیمار بیهوشی داده شد، بیمار باید جهت عمل جراحی در وضعیت مناسب قرار گیرد.

مجددا نام بیمار و لیست اتاق عمل برای تشخیص صحیح محل جراحی کنترل می‌گردد و جراح باید قبل از شروع عمل جراحی وضعیت قرارگیری بیمار را کنترل کند.

در صورت لزوم پرستارگان بیمار را از تن وی خارج می‌کند، ولی جای غیر لازم از بدن نباید در معرض دید قرار بگیرد.

بیمار بیهوش کاملا در اختیار افرادی است که روی وی کار می‌کنند و پرستار بعنوان حامی بیمار، باید اطمینان حاصل کند که بیمارش با ملاحظه و احترام تحت درمان قرار می‌گیرد.

نقاط فشار در بیمار باید محافظت شوند و حمایت مناسب در حین عمل جراحی از آنها بشود.

از افراد پیر و ناتوان باید دقیق‌تر مراقبت‌ شود و پرونده آنها از جهت وجود هر گونه دفورمیتی و نقص جسمی مطالعه گردد و پرستار اطاق عمل از آن اطلاع داشته باشد.

اگر از الکتروکوتر استفاده می‌شود در این مرحله باید صفحه اتصال آن را به بدن بیمار متصل کرد.

در خاتمه عمل جراحی همه نقاط فشار از جهت عدم جراحت و صدمه باید کنترل گردند.

چلوگیری از عوارض هنگامی که بیماری روی تخت اتاق عمل جهت عمل جراحی وضعیت می‌گیرد، ممکن است لازم باشد ساعتها در همان وضعیت باقی بماند و پرستار باید مطمئن باشد که در این زمینه حداکثر مراقبت از بیمار انجام شده تا از ایجاد عوارض احتمالی جلوگیری کند.

در اغلب اتاقهای عمل وضعیت دادن به بیمار توسط پرستاران و پزشکان بدنبال بیهوش شدن وی انجام می‌گیرد.

وضعیت دادن بیمار بالقوه خطرناک است مگر اینکه منتهای کوشش و دقت در آن انجام گیرد.

هدفهای وضعیت دادن به بیمار برای جراحی عبارتند از: قرار گرفتن بدن در وضعیت آناتومیک مناسب.

حمایت لازم از جایی که لازم باشد.

اطمینان از استواری و امنیت بیمار روی تخت اتاق عمل.

جلوگیری از صدمه و جراحت به پوست و برجستگی‌های استخوانی.

در معرض دید قرار دادن محل عمل جراحی.

منبع: پرستاری در اتاق عمل (روش و مراقبت) صفحات 43 و 44 و 45 و 46 و 47 و 48 و 49 و 88 و 89 و 90 و 91 و 51 و 52 درک نیازهای بیمار یکی از وظایف بسیار مهم پرسنل اتاق عمل سعی در ارضای نیازهای مختلف بیمار و تأمین راحتی اوست.

درک نیازهای بیمار یک ضرورت همیشگی است و بیماران مختلف با عملهای جراحی متفاوت خواسته‌های گوناگونی دارند، اما اطمینان خاطر و آسایش یکی از خواسته‌های مهمی است که در همه بیماران مشترک است.

محیط اطراف بیمار قبل و بعد از بیهوشی، جراحی و نیز در اتاق ریکاوری باید آرام و بدون شلوغی و رفت و آمد باشد و بیمار با توجه به دریافت داروهای آرامبخش به استراحت بپردازد.

بیمار همانند سایر افراد جامعه از اصطلاحاتی مثل آپاندکتومی یا کلسیستکتومی بی‌اطلاع است و استفاده از این کلمات بدون توضیح، موجب تشویش و نگرانی وی می‌گردد.

بیمار با اطمینان با اینکه هیچ صدمه‌ای او را تهدید نمی‌کند، جسم خود را به دست اشخاصی (جراح، متخصص بیهوشی و گروه پرستاری اتاق عمل) سپرده است که هیچیک را نمی‌شناسد، پس انتظار می‌رود که برای معالجه او حداکثر سعی و تلاش انجام گیرد.

مجموعه اقداماتی که برای بیمار صورت می‌گیرد، شامل آگاهی و درک موضوعات زیر است: شناخت بیمار و مشخص کردن محل جراحی وی کنترل و تکمیل رضایت نامه جراحی مراقبت از بیمار در زمان انتقال او به اتاق عمل مواظبیت از دست و پا و سایر اعضای بدن در حین انتقال بر روی تخت عمل استفاده صحیح و مناسب از وسایل الکتریکی و الکترونیکی کنترل درجه حرارت بیمار شمارش تعداد سواپ، گازها، ابزار جراحی، سوزنها و سایر وسایلی که در جریان عمل جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده از تورنیکه و یادگیری کاربرد صحیح آن بکارگیری اصول آسپتیک استریل کردن وسایل مصرفی استفاده، کنترل، ثبت و مراقبت از داروهای مخدر یادگیری اصول بیهوشی، عوارض آن و مراقبت از بیمار در حین بیهوشی کمک و همکاری با مسؤولین بیهوشی یادگیری تکنیکهای پوشیدن گان و دستکش کنترل محیط اهمیت دادن به تهیه گزارش دقیق از مشاهدات در حین عمل نگهداری از نمونه‌ها آشنایی به قوانین پزشکی آشنایی به اصول روانی تا جایی که بتوان در دوره قبل و بعد از عمل به بیمار کمک نمود.

آشنایی به تکنیکهای جراحی تا بتوان در حین عمل بهتر و بیشتر به جراح کمک کرد.

معمولا افراد فامیل و آشنایان بیمار با تشویش و نگرانی منتظر خاتمه عمل و آگاهی از نتیجه هستند.

بیمار ممکن است از عواقب جراحی ترس زیادی داشته باشد.

بیمار از خود می‌پرسد: «آیا پس از بیهوشی بیدار خواهم شد؟»، «آیا ممکن است در طی کار اشتباهی رخ دهد؟

و یا اینکه «آیا احتمال دارد نتیجه جراحی خوب نباشد؟».

همچنین ممکن است بیمار بیم آن داشته باشد که در زمان بیدار شدن از بیهوشی، حرفهای نامربوط بر زبان آورده، هذیان‌گویی داشته باشد.

حتی در بعضی موارد بیماران قبل از بیهوشی در مورد این مسأله از پرسنل اتاق عمل عذرخواهی می‌کنند.

گاهی اوقات نیز بیمار، نگران ناراحتی و بیماری فرد همراه خود می‌باشد.

در صورتی که پرستار فرصت کافی داشته باشد، بهتر است درباره مسائل مختلف از قبیل اتاق بیهوشی و مواردی که پیش خواهد آمد با بیمار صحبت کرده، با مهربانی روحیه وی را تقویت نماید تا به این وسیله از نگرانی‌های او کاسته شود.

زمانی که بیمار به اتاق جراحی آورده می‌شود، اطراف او بسیار شلوغ و پر رفت و آمد است.

جراح، متخصص بیهوشی و احتمالا افراد با تجربه اتاق عمل مشغول گفتگو در مورد بیمار و جراحی هستند.

سایر پرسنل جهت تهیه وسایل و امکانات جراحی رفت و آمد کرده، در رابطه با این مسائل به گفتگو می‌پردازند.

در این میان بیمار در خلوت خود تمام این مسائل را نظاره‌گر بوده، در فکر جراحی خود فرو رفته است.

یک پرستار با تجربه و ماهر باید بیمار خود را درک نماید و باید او را از تنهایی بیرون آورد.

گرفتن دستهای بیمار با چهره‌ای شاد و مهربان همراه صحبت کردن با او بسیار مؤثر است و آرامش زیادی به بیمار می‌بخشد.

ملاقات بیمار قبل از عمل جراحی برای از بین بردن هیجانات و ترسهای آشکار و پنهان بیمار از جراحی و بیهوشی، پرستار در صورت امکان او را در بخش ملاقات نماید تا هنگام ورود به اتاق عمل با یک چهره آشنا روبرو گردد.

باز کردن باب گفتگو و سئوال و جواب با بیمار درباره مسائل مختلف نشانگر این است که شما به او اهمیت می‌دهید و همین امر بیمار را راضی می‌کند.

احوالپرسی توسط یک چهره آشنا در هنگام ورود بیمار به اتاق عمل به آرامش او کمک نموده، این احساس را در او ایجاد خواهد کرد که تنها نیست، همچنین در حین این ارتباط، شما به نیازهای جسمی و روحی او نیز پی خواهید برد.

بخشهای مختلف پوست بیمار باید مورد بررسی قرار گیرد تا در صورت مشاهده مشکلی نظیر آبسه زیر بغل و امثال آن پزشک را مطلع نمایند و پس از درمان آبسه و برطرف کردن عفونت، جهت جراحی آماده گردد.

در مورد وجود حساسیت پوستی و مواردی نظیر آن نیز باید از بیمار سئوال شود تا در صورت مثبت بودن پاسخ کارت بیمار کنترل شده و اطمینان پیدا شود که موارد فوق در کارت او ثبت شده است.

فرم رضایت عمل نیز باید از نظر امضای بیمار و یا همراه او کنترل گردد.

ملاقات قبل از عمل به پرستار این امکان را می‌دهد که با کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیمار از وی مراقبت نماید.

بطور مثال ممکن است پرستار متوجه شود که دست راست بیمار تحت عمل جراحی قرار خواهد گرفت در حالی که دست چپ او نیز توانایی حرکت ندارد.

مسلما یک چنین بیماری برای اینکه بتواند از عهده ناتوانیهای خود برآید نسبت به سایرین به کمک روحی، روانی بیشتری نیاز دارد.

پرستار باید تلاش کند تا به رابطه خود با بیمار بیافزاید و با دقت به صحبتهایش گوش دهد.

در این مورد می‌توان به پرسش از نظر و احساس بیمار درباره عمل جراحی اشاره کرد.

البته نباید راجع به مسائل خصوصی و شخصی بیمار صحبت کرد و برای جلوگیری از این مسأله باید گفتگو را کوتاه کرد.

اگر سئوالاتی وجود داشت که پرستار قادر به پاسخ‌گویی آنها نبود و یا اطلاعات کافی در آن زمینه نداشت باید جواب آن را به شخص با تجربه‌تر و یا پزشک معالج و جراح واگذار کند.

همه این تلاشها به این خاطر است که بیمار نسبت به بیمارستان، پزشک و پرسنل اطمینان پیدا کرده احساس دلگرمی نماید.

نتیجه‌ای که پرستار یا پزشک از این گفتگوی دو طرفه می‌گیرند باید ثبت شود چرا که اهمیت ندادن به مسائل جرئی ممکن است در آینده منجر به آسیب‌ دیدگی بیمار گردد.

اقدامات زیر برای آماده نمو دن بیمار در بخش انجام می‌گیرد: بسته به نوع عمل موی بعضی از قسمتهای بدن تراشیده می‌شود (هر چه زمان تراشیدن موها به هنگام شروع عمل جراحی نزدیکتر باشد احتمال آلودگی محل کمتر است).

لباس ویژه بخش با گان مخصوص اتاق عمل عوض شده و با یک کلاه یا روسری موهای بیمار پوشانده می‌شود.

دندانهای مصنوعی و زیورآلات بیمار خارج می‌گردد.

در مورد بانوان باید از استعمال لاک ناخن و یا رژ لب جلوگیری نمود.

از آنجا که در آوردن دندانهای مصنوعی باعث ناراحتی بیمار به هنگام صحبت کردن می‌شود، بعضی از متخصصین بیهوشی اجازه می‌دهند که بیمار تا زمان شروع بیهوشی دندانهای خود را همراه داشته باشد.

در بیمارانی که به علت کاهش شنوایی از سمعک استفاده می‌کنند، اجباری به خارج کردن آن نیست، چرا که در این صورت پرستار و پزشک مجبور به صحبت کردن با صدای بلند بوده و این خود موجب ناراحتی سایر بیماران و پرسنل می‌گردد.

پس از بیهوشی، پرستار باید سمعک را در جای مطمئن قرار دهد و در اتاق ریکاوری به بیمار برگرداند.

هنگام انتقال بیمار به تخت عمل، ضمن مراقبت کافی از او باید از وسایل محافظ نیز استفاده نمود.

مشاهده این اقدامات توسط بیماران دیگر و سایر همراهان عامل مؤثری در جلب اطمینان آنها خواهد بود.

وظایف پرستار کار پرستار در انتهای جراحی خاتمه نمی‌یابد بلکه مراقبت از بیمار هنگام انتقال او و در ریکاوری نیز ادامه دارد.

مراقبت از بیماران پس از بیهوشی از مسؤولیتهای پرسنل ریکاوری است و ضروری‌ترین اقدامات پرستاری در این بخش انجام می‌پذیرد.

به همین دلیل پرستاران با تجربه و ماهر جهت کار در این واحد انتخاب می‌شوند.

در اتاق ریکاوری پرستار چگونگی برخورد با بیماران پس از بیهوشی و مهارتهای لازم در این خصوص را آموخته، میزان تجربه و آگاهی او به مرحله آزمایش گذاشته خواهد شد.

بیمار بیهوش به هیچ عنوان تنها به حال خود رها نمی‌شود.

تحت نظر گرفتن مستمر بیماران و سرعت در تصمیم‌گیری عوارض احتمالی را کاهش خواهد داد.

محل زخم از نظر خونریزی احتمالی و همچنین بروز عوارض ناشی از داروهای بیهوشی دقیقا کنترل می‌گردد.

علایم حیاتی هر 10 دقیقه یکبار ثبت شده، هر گونه تغییر ناگهانی در شرایط و وضعیت بیمار به پرستار مسؤول ریکاوری اطلاع داده می‌شود تا در اسرع وقت تصمیم‌گیری لازم صورت گیرد.

مراقبت از بیمار پس از خاتمه بیهوشی مسؤولیتهای پرستار ریکاوری عبارتند از: اطمینان از وضعیت صحیح بیمار برقراری راه هوایی با بالا نگهداشتن فک پایین شناخت و درمان مشکلات تنفسی الف- اسپاسم حلق ب- انسداد راه هوایی ج- دوام اثر داروهای شل کننده عضلانی د- دپرسیون مرکز تنفسی مغز شروع اکسیژن مشاهده بیمار الف- رنگ ناخنها- لبها – لاله گوش ب- تنفس اطمینان از هوشیاری بیمار در هنگام ورود به ریکاوری اقدام جهت راحتی بیمار ثبت علایم حیاتی بیمار مطالعه و اجرای دستورات بعد از عمل تجویز داروهای مخدر در صورت نیاز و یا طبق دستور دارویی پزشک کنترل گچ یا هر گونه باند محکم گزارش و ثبت موارد غیر طبیعی اطمینان از وضعیت صحیح بیمار معولا وضعیت لاترال جهت بیمار بیهوش خطر آسپیراسیون خون، براق و یا احتمالا مواد استفراغی را کمتر می‌کند.

این وضعیت موجب درناژ خون یا ترشحات ناحیه حلق خواهد شد.

مخصوصا در جراحی‌های دهان یا بینی، احتمال ترشحات بیشتری وجود دارد.

همچنین وضعیت لاترال جهت برقراری راه هوایی مناسبتر است.

مراقبت پرستاری بیمار بطور صاف به پشت خوابیده، بعد از بهوش آمدن در وضعیت نیمه نشسته قرار داده می‌شود.

تشویق بیمار به تنفس عمیق و انجام ورزشهای تنفسی بسیار مناسب است.

اگر بیمار اظهار درد نماید باید حد کافی داروی ضد درد تزریق کرد، تا براحتی سرفه نموده، ترشحات برونشها و راههای هوایی را تخلیه نماید.

وجود مقدار زیادی هوا یا خون در قفسه سینه موجب افزایش فشار داخل قفسه سینه و نهایتا منجر به کولاپس ریه خواهد شد.

در صورتی که لوله در ناژ معمولی جای گذارده شده باشد، نفوذ هوا به داخل قفسه سینه نیز موجب کولاپس ریه می‌گردد.

برای جلوگیری از این عارضه از سیستم درناژ شیشه‌ای استفاده می‌شود.

در این روش درن ضخیمی در قفسه سینه بیمار قرار داده شده، انتهای آن در شیشه و در زیر سطح آب فرو برده می‌شود.

این درن که اصطلاحا چست تیوپ نام دارد، هر گونه ترشحات خون و هوا را به شیشه منتقل و بالعکس از ورود هوا به داخل سینه جلوگیری می‌کند.

مایع داخل تیوپ شیشه‌ای با هر تنفس بالا و پایین می‌رود.

در صورت عدم حرکت مایع احتمالا لخته‌های خون باعث انسداد لوله درناژ می‌شود، که با ایجاد یک مکش خفیف انسداد برطرف خواهد شد.

در صورت عدم رفع این مشکل، به پزشک معالج بیمار اطلاع داده می‌شود.

وجود آب در سطحی بالاتر از لبه تحتانی لوله از ورود هوا به لوله درناژ بیمار جلوگیری می‌کند و هوا از قفسه سینه بیمار، از طریق تیوب دیگری که در قسمت بالای شیشه تعبیه شده وارد شیشه می‌گردد.

این شیشه باید همیشه در سطحی پایین‌تر از بیمار قرار داده شود، در صورت عدم دقت در این امر، مایع موجود در شیشه به داخل قفسه سینه جریان پیدا خواهد کرد.

هنگام جابجایی یا انتقال بیمار، لوله درناژ کلمپ می‌شود تا از کنده شدن یا برگشت مایع به قفسه سینه جلوگیری گردد.

با آگاهی از این مطالب و رعایت دقیق آنها، میزان آلودگی به حداقل می‌رسد.

جمع‌آوری و جلوگیری از ریخت و پاش وسایلی مانند دستکش، گان جراحی، لوازم جراحی، کیسه‌های نایلونی و محدود کردن آنها در یک محل و مراقبت از اینکه دیوارها، زمین و سایر وسایل اتاق عمل را آلوده نسازد، باعث کاهش آلودگی اتاق عمل شده، اتاق جهت عمل بعدی سریعتر آماده می‌گردد.

شستن دستها بدنبال تماس با بیمار و یا ابزار و وسایل آلوده الزامی است.

اسپانج‌ها و سوابق آلوده را نباید با دست بدون دستکش جمع‌آوری نمود، معمولا آنها را پس از جمع‌آوری به وسیله فورسپس شمارش می‌کنند.

در صورتی که تعداد گازها زیاد باشد و یا در طی اعمال جراحی مثل جراحی عروق که شمارش باید دقیق انجام شود، استفاده از دستکش یکبار مصرف الزامی است.

بعد از شمارش نیز باید همه آنها را در کیسه‌های مخصوص زباله جمع‌آوری کرده، سر آن بسته شود.

فورسپس یا دستکش‌های آلوده نباید در محل تمیز قرار داده شود.

بعد از عمل پوشش‌های روی بیمار (ملحفه‌ها) با تا زدن لبه آنها بر روی همدیگر جمع‌آوری می‌گردد.

هرگز نباید آنها را در کیسه پلاستیکی گذاشت و یا بر روی زمین انداخت (اینکار باعث انتقال آلودگی و دوباره کاری می‌شود) گانهای جراحی و بدنبال آن دستکش‌ها باید طوری بیرون آورده شود که قسمت آلوده به طرف داخل قرار گیرد.

نمونه‌های بیوپسی را باید در ظرفهای با اندازه مناسب قرار داد و به همراه فرم مخصوص به بخش پاتولوژی فرستاد.

پرستار اسکراب قبل از بیرون آوردن گان و دستکش خود باید مطمئن باشد که تمام وسایل و کلمپها را باز نموده و جهت شستشو در ظرف مخصوص قرار داده است (جهت شستشوی با دست و یا دستگاه اولتراسونیک بسته به مقررات اتاق عمل) سایر وسایل مانند لوله‌های ساکشن، ظروف و محلول‌ها، روی ترالی جمع‌آوری شوند، آماده خروج از اتاق عمل می‌گردد.

سوزنها و تیغ‌ها بر روی صفحه مغناطیسی یکبار مصرف و اسپانج‌های مصرف شده در کیسه‌های زباله جمع‌آوری و بیرون برده می‌شود.

لوازم استریل باز شده که مورد مصرف قرار نگرفته است، قبل از ارسال جهت تمیز کردن، پک و استریل مجدد کنترل می‌گردد.

در خاتمه کار، پرستار اسکراب گان و دستکش‌های خود را بیرون می‌آورد.

بعد از خروج بیمار از اتاق عمل شیشه‌های ساکشن از روی دستگاه برداشته شده، طبق مقررات هر اتاق عمل خالی می‌شود.

وسایل مصرف شده برای بیهوشی جمع‌آوری می‌شود.

کیسه‌های زباله، لباسها و ترالی که لوازم آلوده و مصرف شده بر روی آن جمع شده است از اتاق عمل بیرون برده می‌شود.

بر اساس مقررات اتاق عمل ممکن است بین هر عمل جراحی کف اتاق عمل شسته و تی کشیده شود و یا فقط در خاتمه همه اعمال جراحی نسبت به آن اقدام گردد.

در فاصله بین عملهای جراحی میز عمل، ترالی و سایر تجهیزات اتاق عمل از هر گونه لکه، مایعات و خون پاک می‌گردد.

بسته به مقررات بیمارستان در همین زمان ممکن است، اقدام به تمیز کردن سطوح صاف و چراغ اتاق عمل گردد، البته در بیشتر بیمارستانها اعتقاد بر این است که اینکار تنها باید یکساعت قبل از آمادگی قبل از عمل 1- رعایت ناشتایی 2- شیوه پوشانیدن بیمار در صورت امکان 3- اجرای پروسه‌هایی مانند اغماکاتتریزاسیون و غیره.

4- داروهای قبل از عمل.

5- مراقبت از اشیای قیمتی که شامل پروتئین‌ها نیز می‌گردد (دندان مصنوعی) 6- توجه به هر گونه حساسیت، داروها و سرم درمانی 7- اخذ رضایت عمل و بیهوشی انتقال بیمار به اتاق عمل: 1- جابجایی و حمل بیمار 2- مراقبت‌های پرستاری در اتاق عمل 3- شروع پروسه اجرای به موقع مراقبت‌های بعد از عمل: 1- بخش مراقبت‌های ویژه یا ریکاوری 2- توجه به درد بیمار و کنترل آن 3- فیزیوتراپی 4- اجرای پروسه‌های مانند آسپیراسیون- درناژ شستشو و غیره.

5- پیشگیری از آمبولی 6- محدودیت‌های غذایی مطالعه و اجرای دستورات بعد از عمل: جراح و یا پزشک بیهوشی ممکن است بلافاصله بعد از عمل دستوراتی مانند بالا نگه داشتن یک عضو، تزریق آنتی بیوتیک و یا داروی ضد تهوع داشته باشد که باید دقیقا آن را اجرا نمود.

منبع: برگرفته از کتاب راهنمای جامع پرستاری اتاق عمل صفحات: 12 و 13 و 14 و 15 و 16و 377 و 378 و 379 و 391 و 392 و 398 و 399 و 428 و 429 مراقبت از بیمار و روش‌های به کار گرفته شده در اتاق عمل حمایت‌های روانی- عاطفی مع معمولا بیمارانی که جهت جراحی معرفی می‌شوند، در مورد جراحی و نتیجه آن بسیار مضطرب هستند.

بیمار ممکن است این اضطراب را به صورت کلامی یا غیرکلامی هنگام بررسی و معاینات قبل از عمل نشان دهد، و همچنین ممکن است به دلیل احساس فقدان، بترسد و رفتارهای ناسازگار از خود نشان دهد.

بنابراین از زمان ورود به اتاق عمل تا شروع بیهوشی به حمایت‌های عاطفی- روانی نیازمند است.

در لحظه ورود، بیمار ابتدا به یک محیط ساکت انتقال داده می‌شود.

پرستار بخش یا تکنسین اتاق عمل با رفتاری دوستانه و حمایتی می‌تواند وی را آرام سازد.

برنامه‌های مراقبتی می‌بایست برای نیازهای روانی و نیازهای فیزیولوژی طراحی گردد.

پرستار حمایت‌های روانی را به صورت تحریک احساسات و همدلی و مهربانی ارائه می‌دهد.

به عنوان مثال گرفتن بازوان بیمار ممکن است در ایجاد احساس اطمینان به وی کمک کننده باشد.

باقی ماندن بیمار در بخش عمل یا اتاق بیهوشی تا شروع کار، فرصت بسیار مناسبی برای پرستار یا تکنسین است تا حمایت‌های عاطفی را در مورد بیمارانی که در همان روز جراحی بستری شده‌اند ارائه دهند.

در بدو ورود به بخش عمل، یک پرستار یا تکنسین با حالتی دوستانه و گرم به بیمار سلام می‌نماید.

پرستار بیمار را به اسم صدا زده و او را از نظر هویت، اقدامات انجام شده و داشتن رضایت‌نامه برای عمل، چک می‌نماید.

به علاوه برای کاهش اضطراب بیمار، وی می‌تواند جراح را قبل از انجام بیهوشی دیده و سوالات باقیمانده خود را بیان نماید.

در صورت نیاز، پرستار یا تکنسین و یا متخصص باید در مورد اقداماتی که تا زمان انجام بیهوشی ارائه می‌شوند، توضیحاتی به بیمار بدهد.

در محدوده استریل، محاوره و صحبت باید به حداقل ممکن برسد.

خنده و شوخی کردن ممکن است این مطالب را به بیمار القا کند که جراحی جدی گرفته نمی‌شود.

برخی از بیماران جوان‌تر که قرار است تحت جراحی قرار گیرند شجاع و برخی مضطرب هستند.

جوان‌هایی که سقط کرده یا جهت انجام سزارین تحت بیهوشی قرار گرفته‌اند به حمایت‌های عاطفی ویژه‌ای نیازمندند.

پرستاران و تکنسین‌ها می‌توانند با حمایت و پذیرش بیمار و نگرش خنثی و به دور از هر گونه فرض وی را یاری دهند.

کودکان زیر 4 سال تحت عمل جراحی ممکن است از عمل خاطره تلخی را تجربه نمایند.

بسیاری از متخصصین بیهوشی از اینکه یکی از والدین طی انجام بیهوشی در اتاق حاضر باشند، راضی هستند؛ این امر باید از قبل برنامه‌ریزی شود.

هنگام حضور والدین حین بیهوشی، برخی از اعضای تیم جراحی بجز دستیار بیهوشی وظیفه دارند که پس از بیهوش شدن کودک، والدین را تا بیرون از اتاق عمل همراهی نمایند.

در برخی از بیمارستان‌ها به کودکان دبستانی فیلم ویدیویی از اتاق عمل نشان داده می‌شود و یا قبل از جراحی آنها را با اتاق عمل آشنا می‌سازند.

به کودک اجازه داده می‌شود که حین انجام بیهوشی در تخت بنشیند و یا دراز بکشد سپس با پیشرفت بیهوشی وی محدود شده و محکم بسته می‌شود.

در مورد اکثر کودکان بزرگتر ترجیح داده می‌شود که بیهوشی به صورت وریدی یا استنشاقی با استفاده از ابزار متفاوت که به ماسک صورت متصل است، انجام شود تا به کارگیری آن برای کودک آسان باشد.

بیماران تحت عمل جراحی با بی‌حسی موضعی اگر بیماری تحت عمل جراحی با بی‌حسی موضعی قرار گرفته باشد، پرستار یا تکنسین اتاق عمل می‌تواند در هنگام لزوم، روش کار را بدون ایجاد اختلال در روند جراحی به وی توضیح دهد.

حرکت در اتاق عمل باید به حداقل ممکن برسد و جهت جلوگیری از افتادن وسایل و تجهیزات، احتیاط لازم انجام شود.

زمان گذاشتن الکترودهای دستگاه ECG، بستن کاف فشارسنج و قرار دادن پدهای دیاترمی، پروپ باکس اکسی متری یا سوند اکسیژن، پرستار باید نحوه کار و تأثیر آن را برای وی توضیح دهد.

معمولا بیماران نگران وقایع عمل جراحی هستند و پرستاران یا تکنسین‌ها می‌بایست سطح اضطراب بیمار را کنترل نمایند.

در طول مدت جراحی، پرستار باید بیمار را با توجه به مسایل زیر مورد حمایت قرار دهد: پذیرش شرایط وابستگی بیمار.

گرم و صمیمانه رفتارکردن.

همدلی کردن.

حین عمل جراحی باید با کنترل بالش‌ها و ملحفه‌ها از راحتی وضعیت بیمار اطمینان حاصل نمود.

در سیستمهای بیمارستانی، امروزه، گاهی به علت تعداد زیاد بیماران بستری، نیازهای آنان کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

کارکنان اتاق عمل در ارائه مراقبت به بیمار با توجه به خصوصیات فردی، نه نوع عمل جراحی، نقش حیاتی ایفا می‌نمایند.

این امر به تطابق بیمار با محیط بیگانه کمک خواهد نمود.

در برخی از اتاق‌های عمل استفاده از وسایل کمکی یا مصنوعی بیمار ممنوع است، البته این مسأله عدم آسایش، سردرگمی و مزاحمت را به همراه خواهد داشت، به عنوان مثال، بیمارانی که دندان مصنوعی دارند ممکن است بدون آن قادر به حرف زدن نباشند یا بیمار دارای وسایل کمک شنوایی ممکن است نتواند دستورات قبل و بعد از عمل را درک نماید.

برخی از بیماران ممکن است به خاطر طاسی زودرس از کلاه گیس استفاده نمایند و برخی دیگر از نژادهای اقلیتی مذهبی مثل سیک‌ها (Sikhs) به دلیل عقاید مذهبی‌شان دوست ندارند که عمامه آنها برداشته شود.

از این رو توجه به این موارد به لحاظ برقراری آسایش و امنیت بیماران و احترام به عقاید مذهبی‌شان باید مدنظر قرار داده شوند.

در اتاق عمل پرستاری که بیمار را از بخش تحویل می‌گیرد وی را با بخش عمل آشنا می‌سازد.

در این زمان ارائه رفتار دوستانه، اهمیت بسیاری دارد.

علاوه بر برآورده کردن نیازهای بیماران، توجه به نیازهای عاطفی نیز می‌تواند برای آنها کمک کننده بوده و تجربه مطلوبتری را به همراه داشته باشد.