مقدمه
کرانیوتومی برشی است که منجر به دسترسی به کرانیوم - جمجمه - می شود. در طی این جراحی یک بخش از جمجمه که فلپ استخوانی خوانده می شود برای دسترسی به لایه های زیرین آن برداشته می شود. فلپ استخوانی معمولا بعد از جراحی با استفاده از پیچ و صفحات مخصوص این کار سر جای خود گذاشته می شود. کرانیوتومی ممکن است بسته به مشکل، کوچک یا بزرگ باشد. ممکن است طی جراحی برای بیماریهای نورولوژیک، صدمات یا شرایطی مانند تومورهای مغزی، هماتوم ها (لخته شدن خون)، آنوریسم یا آنومالی شریانی وریدی و شکستگی استخوان جمجمه انجام شود. سایر دلایل برای کرانیوتومی وجود اشیای خارجی (گلوله)، تورم مغز یا عفونت است. بسته به دلیل، این جراحی به بستری شدن در بیمارستان از چند روز تا چند هفته نیاز خواهد داشت.
تومور های مغزی
نوعی ضایعه فضاگیر داخل جمجمه ای است
• تقسیم بندی تومور ها
• بر اساس شکل: کروی شکل
• ارتشاحی و تهاجمی
• از نظر بافت شناسی: خوش خیم
• بدخیم
نام گذاری: براساس بافتی که منشا می گیرند:
• مننژیوما گلیوما
• نوروما اپاندیوما
بر اساس محل ایجاد :
• سوپرا تنتوریال
• اینفرا تنتوریال
تومورها : اولیه 80 درصد، در زنان و مردان مساوی
ثانویه: ریه، پستان، کولون، کلیه، پوست
علل : تشعشعات یونیزه
شیوع : دهه 5 ، 6 ،7 زندگی
• آثار پاتوفیزیولوژیک تومورها
• افزایش ICP و ادم مغزی
• علائم کانونی، تشنج
• هیدروسفالی
• تغییر در عملکرد هیپوفیز
انواع تومورها
گلیوما :
شایع ترین نوع تومور است 45درصد و شایع ترین نوع تومور این خانواده گلیوبلاستوم مولتی فرم است
میزان بدخیمی بستگی به: قدرت میتوزی
دانسیته سلولی
ظاهر تومر دارد
مننژیوما :
• 15درصد در گیری پرده عنکبوتیه
• تومور کپسول دار خوش خیم، زنان بیشتر از مردان
• در مناطق نزدیک به سینوس های وریدی مغز دیده می شود
• اثر فشاری دارد
آدنومای هیپوفیز: 8 - 12درصد
• اثرات: فشاری
• کیاسمای اپتیک، هیپو تالاموس، بطن سوم
تغییرات هورمونی
• علائم :
• سردرد
• اختلالات بینایی
• اختلالات هیپوتالاموس: خواب، اشتها، درجه حرارت، روحی
• افزایش ICP
تغییرات هورمونی
• 1. پرو لاکتینوما
• 2. افزایش هورمون رشد : ژیگانتیسم
• آکرو مگالی
• 3. افزایش ACTH سندرم کوشینگ
نورومای اکوستیک:
• درگیری عصب زوج هشت و زاویه CP
• علائم:
• کاهش شنوایی، وزوز گوش، سرگیجه، عدم تعادل
• درصورت گرفتاری عصب زوج 5 درد همان طرف صورت
آنژیوما:
• توده های حاوی عروق خون غیر طبیعی 83درصد در مخچه دیده می شود
• خطر خونریزی دارد
•
تظاهرات بالینی : علائم عمومی
علائم کانونی
• نشانه های افزایش ICP : سه علامت کلاسیک
• سردرد : اعمال فشار ، تخریب ساختمان های مجاور ، ادم
• ادم پاپی
• استفراغ
• علائم کانونی
• تومورهای کورتکس حرکتی: تشنج جاکسونی
• تومورهای لوب پس سری: همونیموس همی آنوپیا
• تومورهای مخچه: سرگیجه، آتاکسی، نیستاگموس
• تومورهای پیشانی: اختلال رفتاری و شخصیتی
• تومورهای زاویه CP
تشخیص:
• تاریخچه و شرح حال
• معاینه فیزیکی
• MRI –CT
• آنژیوگرافی
درمان:
• هدف از درمان:
• برداشت جراحی
• تخریب تومور
• تسکین علائم و نشانه ها
رادیو تراپی داخلی
کاشت رادیو ایزوتوپ ید 131
خارجی
جراحی
شیمی درمانی: کارموستین BCNU ، لوموستین CCNU و ترکیب PCV
چهارچوب استرئوتاکتیک
جراحی مغزی
اهداف جراحی مغزی:
1.خارج کردن تومور 2. درمان ICP
3. خارج کردن هماتوم 4. کنترل خونریزی
انواع جراحی مغزی:
کرانیو تومی: سوپرا تنتوریال
اینفرا تنتوریال
ترانس اسفنوئیدال
کرانیکتومی
کرانیو پلاستی
درمان قبل از جراحی
1. تجویز فنی توئین
2. کورتیکو ستروئید ها
3. آنتی بیو تیک ها
4. محدودیت مصرف مایعات
5. تجویز مانیتول
6. تجویز آرام بخش
مراقبت پرستاری قبل از عمل جراحی:
• ارزیابی سطح هوشیاری: تکلم، اعصاب جمجمه ای واکنش مردمک ها
• بررسی وضعیت حسی و حرکتی بیمار، قدرت اندامها
• آماده سازی جسمانی و عاطفی بیمار
درمان پس از جراحی (اهداف)
کاهش ادم مغزی
تسکین درد
کنترل تشنج
کنترل ICP
کنترل درجه حرارت
تجویز H2 بلوکر ها
مراقبت پس از جراحی
• بررسی سطح هوشیاری بیمار
• بررسی وضعیت تنفسی- هیپوکسی کنترل ABG
• کنترل درجه حرارت بدن
• بررسی پانسمان از نظر خونریزی و یا نشت مایع CSF
• بررسی از نظر تشنج و بیقراری بیمار
• بررسی علائم نقصان های نرولوژیک
• پوزیشن بیمار پس از جراحی
• کنترل ادم پری اوربیتال
• تغذیه بیمار
عوارض جراحی مغزی:
افزایش ICP و ادم مغزی
خونریزی داخل جمجمه ای
نقایص نرولوژیک
عفونت
عدم تعادل مایعات و الکترولیت ها SIADH ، دیابت بیمزه
سکته مغزی
تشنج
ترومبو آمبولی
تومور مغزی
کرانیوتومی چیست؟ craniotomy
راهنمای آموزش به بیمار
عمل جراحی باز روی مغز است. سوراخی توسط جراح بر روی جمجمه ایجاد می شود به نحوی که عمل روی مغز امکان پذیر باشد. کرانیوتومی ممکن است در هر ناحیه ای از جمجمه انجام شود و می تواند در ابعاد مختلف باشد. تکه ای از استخوان سر که برداشته می شود معمولا مجدد سر جای خود گذارده می شود.
برای چه کسانی کرانیوتومی انجام می شود؟
برداشتن یک ضایعه مانند تومور مغزی
برداشتن لخته خون مانند هماتوم ساب دورال مزمن
ترمیم نشت عروق خونی مانند آنوریسم مغزی
برداشتن مجموعه ای از عروق خونی غیر طبیعی مانند ناهنجاری عروقی شریانی (arteriovenous malformation)
تخلیه ترشحات مانند آبسه مغزی
ترمیم شکستگی جمجمه در ضربه مغزی
ترمیم پارگی یکی از لایه های مغز
کاهش فشار درون جمجمه ای (افزایش فشار به مغز در حفره جمجمه ای)