مقدمه
آبغوره وتاثیر آن بر روی فشار خون:
یکی از انواع افزودنی های غذایی که مصرف آن از دیر باز در کشور ما مرسوم بوده است، آبغوره می باشد.اصطلاح غوره در ادبیات معنایی « فرهنگ لغت » به هر نوع میوه نارس اطلاق می گردد . ولی منظور از غوره در این مبحث میوه نارس انگور می باشد که دارای رنگ سبز وطعم ترش است که عصاره آن به نام آبغوره مرسوم است.
و اما مطلبی که ما را بر آن داشت که در این زمینه به بحث و تحقیق و پژوهش اقدام نماییم، شناخت تاثیر آن بر روی ساختار زیستی انسان و اهمیت مصرف آن بود. از این رو در آن زمینه به جمع آوری اطلاعات اولیه مربوطه اقدام نموده و تحقیقات خود را در این مهم آغاز نمودیم .
با بدست آمدن اطلاعات اولیه در مورد این ماده و اینکه بر روی فشار خون مؤثر است با فرض درست بودن این مسئله در پی یافتن علت علمی این فرضیه اقدام نمودیم .
برای پی بردن به علت علمی این تاثیر لازم دانستیم که در هر دو مورد علت و معلول یعنی « آبغوره و تاثیر آن بر روی فشار خون » اطلاعات لازم را اخذ نماییم . بنابر این مسیر تحقیقات به دو شاخه زیر تقسیم گردید که هر شاخه نیز برای رسیدن به اهداف کلی
شاخه های متعدد دیگری را در پی داشت:
شناخت بیماری فشار خون «علتها و عوامل »
شاخه ها و زیر شاخه شناخت داروهای مؤثر بر فشار خون
شناخت کلی آبغوره
هر یک از این شاخه ها و زیر شاخه های مربوط به آن، اطلاعات پایه لازم برای نتیجه گیری کلی یعنی تعمیم این دو شاخه و زیر شاخه های آنها به یکدیگر و رسیدن به هدف اصلی را ارائه نموده است؛ و در پایان بوسیله نتیجه گیری کلی که از این تحقیقات بدست آمده است صحت یا عدم صحت این مقوله آشکار و دلایل صحت یا عدم صحت اعلام گردیده است . امید اینکه این تحقیق مؤثر واقع گردد.
بخش اول
شناخت بیماری فشارخون
« علت ها وعوامل »
و
داروهای مؤثر برآن
فشار خون :
فشار خون بالایاهیپر تانسیون یکی از بزرگترین مشکلاتی است که در قرن حاضر افراد بشر باآن دست وپنجه نرم می کنند ونزدیک به شصت میلیون آمریکایی دارای فشارخون بالادرحدی هستندکه برای سلامتیشان خطرناک می باشد.
هیپرتانسیون«Hipertension » هر ساله هشتصد هزار مرگ زود رس وهمچنین عوارض غیر کشنده ای چون : انفارکتوسهای میوکارد، سکته مغزی وضایعه های دائمی شبکیه وکلیه را باعث می شود .
فشار خون بالا بنام « قاتل خاموش» شناخته شده است، زیرا تا زمانی که این بیماری به شکل رویدادهای قلبی عروقی فاجعه آمیز درآید، اغلب بدون علامت است.
تعریف فشار خون :
فشار خون متوسط « MAP » برابر است با برون ده قلب «Co » ضربدر مقاومت عروق محیطی.
ْMAP = Co . PR
برون ده قلب خود حاصلضرب حجم ضربه ای « SV »وتعداد ضربان قلب در دقیقه « HR »
می باشد.
Co = SV . HR
حجم ضربه ای به قدرت انقبا ضی قلب، اندازه پس بار« مقدار مقاومت موجود در مقابل تخلیه خون از بطن » وپیش بار« مقدار کشیدگی میو کارد بلا فا صله قبل ازسیستول که توسط مقدار خون موجود در بطن قبل از انقباض بطن خلق می شود » قلب بستگی دارد.
فشار خون بیشتر با مقاومت عروق محیطی « PR » ارتباط دارد. مقاومت عروقی نیز با ویسکوزیته خون و طول رگ ارتباط مستقیم وبا توان چهارم شعاع رگ ارتباط معکوس دارد (شکل 1-1).
CARDIAC
OUT PUT
PERIPHRAL
RESISTANCE
ARTERIAL BOOLD
PRESSURE
×
heart contractility filling Arteriolar
Volume pressure rate
Blood Venous شکل (1-1) عوامل اصلی مؤثربر فشار خون
volume tone
که R مقاومت، r شعاع رگ،L طول رگ، θ ویسکوزیته خون وπ یک عدد ثابت می باشد
در یک شخص سالم سرخرگها عضلانی بوده وقابلیت ارتجاع دارند. زمانی که قلب خون را به طرف سرخرگها که خود به انشعابات کوچکتری به نام شریانچه تقسیم می شوند، هدایت می کند آنها بازتر می شوند که این میزان باز شدن یا گشادی سرخرگها بستگی به مقدار فشاری دارد که خون پس از خارج شدن از قلب به دیواره سرخرگها وارد می کند.
قلب در حالت عادی هر دقیقه بین 80-60 بار می زند وبا هر بار ضربه خون را در طول سرخرگها به جریان می اندازد وباعث می شود که فشار خون در طول سرخرگها بالا رود « فشار خون ماگزیمم». بعد از هر ضربه قلب به استراحت پرداخته که دراین لحظه فشارخون پایین می رود « فشار خون مینیمم».
بنابراین دو اندازه یا دومقدار فشار خون در رگها وجود دارد:
فشار خون ماگزیمم که آن را فشار سیستولیک می نامند« که درابتدای هر ضربان قلب ایجاد می شود».
فشار خون مینیمم که آن را فشار دیا ستولیک می نامند« که در لحظه ای بوجود می آید که قلب درحال استراحت می باشد یعنی در خاتمه هر ضربان».
تقسیم بندی جدید فشارخون
گروه
سیستولیک
دیاستولیک
طبیعی
> 130
> 85
High - normal
139 – 130
89 – 85
درجه I « خفیف»
159 – 140
99 – 90
درجه II «متوسط»
179 – 160
109 – 100
درجه III «شدید»
209 – 180
119 – 110
درجه IV«بسیارشدید»
< 210
< 120
اتیو لوژی:
هیپرتانسیون بر دو نوع است:
1- هیپرتانسیون اولیه
هیپر تانسیون ثانویه
1- هیپر تانسیون اولیه:
هیپرتانسیون اولیه به فشار خون بالایی گفته می شود که دارای علت مشخصی نباشدبا این توضیح که % 90 مبتلایان به فشار خون دچار نوع اولیه آن می گردند. بدون شک نخستین مشکل درمعرفی وروشن کردن عملکردهایی که موجب فشار خون بالا می شود شناسایی همین عملکردها می باشد؛ به بیان دیگر این عملکردها، فعل وانفعالات موجود در هر کدام از دستگاههای بدن انسان مانند کلیه ها، غدد، عروق،... می باشد؛ افزونترآنکه تاثیرو تاثر هر کدام از آنها در دیگری نیز یکی دیگرازهمین عملکردهاست. بنابراین حد فاصل مشخصی بین هیپرتانسیون اولیه وثانویه وجود ندارد لذا بررسی تشخیص ودرمان آنها نیز متغییر است.
مهمترین عواملی که دربروز هیپرتانسیون اولیه دخالت دارند عبارتنداز:
- وراثت:
وراثت ازعمده ترین عوامل بروز این بیماری است زیرا در تعداد بیشماری از مبتلایان فشارخون اولیه عامل وراثت از علتهای کاملا دخیل وتعیین کننده است. بنابر این افرادی که والدین آنها دارای فشار خون بالا هستند بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند؛ مهمتر اینکه اگر در یک خانواده سابقه ای از حمله قلبی یا سکته در جوانی مشاهده شود یا اگر والدین خانواده ای دارای فشار خون بالا باشد فشار خون کلیه افراد آن خانواده باید بطورپیوسته ومستمر اندازه گیری شود.
- سن:
معمولا بیماری فشار خون بالا « هیپرتانسیون» در افراد بالاتر از 35 سال مشاهده می شود. مشاهده های معمول نشان داده است که این بیماری در میان مردها بیشتربین سنین 50 – 35 سالگی ودر زنان غالبا بعد از دوره یائسگی بروز نموده است.
- جنس:
خطر مبتلا شدن به بیماری فشار خون بالا در میان آقایان متداولتر از خانمها می باشد. در میان زنان نیز احتمال خطر ابتلای به فشار خون بالا بیشتر بعد از دوران یائسگی افزایش می یابد.
- نژاد:
مشاهدات بالینی وتجربه های کلینیکی نشان داده است که سیاه پوستان دو برابر بیشتر از سفید پوستان
به این بیماری دچار می شوند؛ بعلاوه شدت بیماری نیز در آنها زیاد تر از سفید پوستان است.
- چاقی:
یکی دیگراز عوامل خطر ساز بیماری فشار خون در افراد، چاقی است که هنوز مکانیسم و چگونگی تاثیر آن در بروز فشار خون کاملا مشخص نگردیده است اما آنچه مسلم است این است که، چنانچه وزن انسانی % 20 بیش از اندازه وزن ایده آل « طبیعی» باشد با این بیماری ارتباط تنگاتنگی می یابد بطوریکه در این گروه افراد ابتلای به بیماری فشار خون دو برابر بیشتر ازدیگران است وبا اضافه شدن بافتهای چربی در قسمت مرکزی بدن خطر بروز این بیماری نیز افزایش می یابد؛ همچنین افزایش وزن در دوران بزرگسالی مخصوصا در دهه سوم وچهارم عمر اشخاص از زمانهایی است که افراد آمادگی فراوانتری برای ابتلای به ازدیاد فشار خون می یابند.
عوامل محیطی:
فشار خون بالا در میان گروههای اجتماعی زیر بیشتر شایع است:
1 افرادی که از نظر اقتصادی ومعیشت زندگی در سطوح پایین تری هستند.
2 اشخاص بی سواد یا آنانکه از سواد کمتری برخوردارند.
3 مهاجرتهای بی رویه افراد از روستاها به شهرهای بزرگ از عوامل دیگر ابتلا به فشار خون بالا است بطوریکه اشخاص موجود در این گروه که معمولا وبیشتر در میان گروههای دو گانه بالا قرار می گیرند با افزایش فشار خون بالا نیزمواجه می گردند.
2- هیپرتانسیون ثانویه:
بیمارانی که دارای یک ضایعه عفونی می باشند وآن ضایعه موجب بروز هیپرتانسیون می شود، مبتلایان به هیپرتانسیون ثانویه نامیده می شوند. این بیماری در % 10 از بیماران فشار خونی مشاهده می گردد.
عواملی که در بروز فشار خون بالا« هیپرتانسیون» ثانویه دخالت دارند عبارتند از:
بعضی از بیماریهای کلیوی.
بیماریهای غدد درون ریز[1]«که شامل آلدوسترونیسم اولیه، سندرم کوشینگ که هر دو بیماری ناشی از اختلالها وپر کاری بخش قشری غدد غوق کلیوی می باشد ».
- فئوکروموساتیوما « بیماری بخش مرکزی غددفوق کلیوی ».
- هیپر پارا تیرو ئیدیسم « پر کاری غده پاراتیروئید ».
- آکرومگالی « اختلال در کار غده هیپوفیز بعد ازدوران بلوغ ».
-کوارکتا سیون آئورت « اصطلاح « کوار کتا سیون » به نوعی از انسدادوگرفتگی در طول مجرا های رگها گفته می شود. آئورت که بزرگترین شریان یا سرخرگ اصلی قلب می باشد، لذا اصطلاح کوارکتاسیون آئورت به نوعی انسداد یاگرفتگی در طول مجرای شریان آئورت اطلاق می شود».
- اثردارو ها« مصرف بعضی از دارو ها باعث افزایش فشار خون می شود بدین معنا که، داروها یا خود باعث بالا رفتن میزان فشار خون می گردند ویا اینکه از طریق تاثیر وتاثراتی که بر روی داروهای ضد فشار خون می گذارند موجب بروز فشار خون ثانویه می شوند ».
[1]- توضیح غدد درون ریز: غدد مترشحه در بدن به دو دسته تقسیم می شوند؛ دسته اول غددی هستند که ترشحات خود راازراه یک مجرا به خارج از بدن دفع می کنند مانند: غدد عرق، غدد بزاقی و...که آنها را غدد برون ریز « Exoerine »
می نامند. دسته دوم غددی هستند که فاقد مجرا بوده وترشحات خود را به داخل خون می ریزند. این دسته غدد درون ریز «Endocrine » نامیده می شوند مانند غده های هیپوفیز، تیروئید وپارا تیروئید.