مقدمه :
1
4
stroke شایعترین ناتوانی و نقص نورولوژی در افراد بزرگسال میباشد که تقریباَ از مرگ و میر در کشورهای پیشرفته را تشکیل میدهد . سازمان بهداشت جهانی (W. H . O) آن را بدین صورت تعریف کرده است :
“ به یک حمله ناگهانی با پیشرفت سریع علائم کلینیکی که نشاندهنده اختلال در اعمال مغزی میباشد و دارای منشاء عروقی بوده و بیشتر از 24 ساعت طول میکشد ، اطلاق می گردد” .
آن گروه از بیماران که در طی 24 ساعت بهبود می یابند از این محدوده خارج می شوند ، این گروه از بیماران را بعنوان بیمارانی با حملات اسکیمیک گذرا می نامند که این حملات به عنوان یک پیشگویی کننده برای حمله کامل در این افراد می باشد . به دنبال حمله و با قطع شدن جریان خون مغز یا ساقه مغز ، عمل این مراکز بصورت موقت یا دائم از بین رفته و دچار آسیب و اختلال در اعمال عصبی می شود که احتمال از بین رفتن ویا نقص و اشکال حرکتی به صورت فلج ( همی پلژی ) یا ضعف ( همی پارزی ) در طرف مخالف ضایعه مغزی همراه با ضایعات حسی ، ادراکی ، گفتاری ، روانی ، اختلالات مربوط به عملکرد دهان ، تن وضعیتی و غیره میباشد . البته قابل ذکر است که بروز علائم و نشانه های عصبی بیمار بستگی به محل ضایعه مغزی و شدت آن و همچنین وضعیت قبلی مغز دارد .
روشهای درمان بسیاری توضیح داده خواهد شد . که هدف آنها دادن پیشنهاد و ایده های جدید جهت کار کردن با یک بیمار همی پلژی است . هدف این درمان بهبود بخشیدن کیفیت حرکت در سمت مبتلای بدن است به نحوی که سرانجام هر دوسمت بدن با یکدیگر به نحو یکنواخت حرکت کنند .
بنابر این انتخاب درمان بستگی به احتیاجات اولیه و اختصاصی بیمار و قبل از آن قرار دادن بیمار در خطی است که بهبود طبیعی و آسانتر و سریعتر انجام گیرد .
تکنیک های درمانی با توجه به مرحله ای از بهبودی که به آن رسیده یا در مرحله ای از روند بهبودی که متوقف شده است ، بکار میرود . این مراحل شامل :
مرحله فلاسید (شلی ) ابتدایی
مرحله فلاسید اسپاستیسیتی (سفتی )
مرحله فلاسید بهبودی نسبی
اگر درمان بیمار را نتوان فوراً بعد از حمله استروک شروع کرد ، بیمار در یکی از این مراحل بهبودی باقی می ماند . لذا می بایست هرچه سریعتر درمان را از مرحله ای که بیمار به آن رسیده است شروع و دنبال کرد
توانبخشی در مراحل اولیه بهبودی ((فلاسید))
در نیمه بدن بیمار با اختلالات حسی دیده می شوند .بیماراز افتادن به طرف مبتلا ترسیده واین ترس باعث
افزایش اسیاستی سیتی می گردد . طرف مبتلا به کلی مورد فراموشی قرار میگیرد .
درمان در این مرحله پس از حفظ و ثبات کردن بیمار از نظر پزشکی و بعد از 24 الی 36 ساعت با کمک به بیمار در انتقال ، اعمال وزن بر روی طرف مبتلا و یادگیری تعادل در حالت نشسته و ایستاده بر روی سمت مبتلا شروع می شود .
وضعیت دادن بیمار همی پلژی :
در مراحل اولیه بیماری که فرد در بستر است ، بیمار را با یک برنامه منظم طوری در بستر قرار میدهیم که در هر یک از وضعیتها برای بیشتر از 2 تا 3 ساعت قرار نگیرد . برای اینکار ما به یک تشک سفت نیاز داریم . ارتفاع آن نیز بایستی قابل تنظیم باشد . 5 یا 6 بالشت برای حفظ راستای صحیح سر و تنه و اندامها لازم است .
1 وضعیت قرار گرفتن بیمار در حالت خوابیده به پشت (طاق باز )
سرو تنه را کمی به طرف سالم خم می کنیم . تا عضلات طرف مبتلا کمی کشیدگی پیدا کنند . بازو در حالت کشیده به خارج و در کنار بدن بر روی یک بالشت قدری بالاتر از تنه قرار داده می شود و شانه و کتف روی همین بالش قرار می گیرند به نحوی که به طرف جلو متمایل می گردند .آرنج صاف بوده و دست در حالت کشیده بر روی بالشت گذاشته می شود . ساعد و دست به طرف بیرون چرخش می یابند. ( )
2 وضعیت قرار گرفتن بیمار بر روی طرف سالم :
وضعیت بیمار در تخت : بیمار به طور کامل به رو ی یک طرف قرار گیرد .نه اینکه به حالت نیمه چرخش در آید . سر بایستی در خط وسط به طرف جلو نگاه کند و با تنه در یک امتداد باشد . تنه باید مستقیم بوده و با قرار دادن یک بالشت در زیر قفسه سینه موجب کشش طرف مبتلا میشویم . آرنج صاف و ساعد به طرف بیرون می چرخد . لگن متمایل به جلو است . پای بالائی را روی یک بالشت گذاشته و کمی به جلو خم می کنیم . پای زیری را کمی به عقب میبریم . یک بالشت نیز در ناحیه پشت قرار میدهیم تا از عقب رفتن لگن و شانه جلوگیری گردد . (
3-وضعیت قرار گرفتن بیمار بر روی طرف مبتلا :
وضعیت بیمار در تخت : سر در خط وسط به طرف جلو نگاه می کند و با تنه در یک خط مستقیم است . شانه مبتلا به جلو تمایل دارد . بازوی مبتلا به جلو کشیده می شود و از زیر تنه بیرون آورده می شود . آرنج صاف و ساعد به بیرون چرخش پیدا می کند .لگن زیری به جلو تمایل می یابد و پای بالایی را روی یک بالشت گذاشته و به جلو خم می کنیم . پای زیری از لگن صاف بوده و کمی خمش در زانو پیدا می کند . ( شکل 3 )
وضعیت بیمار در حالت نشسته بر روی تخت :
بیمار با تنه راست و قائم ، سر در خط وسط و در امتداد تنه بر رو ی تخت می نشیند و تحمل وزن برروی هر دو باسن بطور قرینه انجام می گیرد . بازوی مبتلا به سمت جلو متمایل بوده و کمی بالا آروده می شود . آرنج نیز کمی خم شده و انگشتان و دست نیز روی یک بالشت قرار داده می شود . دستها در همدیگر قفل می گردند.