کاشت پنبه :
آماده‌سازی زمین برای پنبه
زمان کاشت بذر پنبه
عمق کاشت بذر و فاصله بوته‌ها در پنبه
آماده‌کردن بذر پنبه
- کرک‌گیری
- ضدعفونی کردن بذر پنبه
روش‌های کاشت بذر پنبه
مقدار بذر پنبه
آماده‌سازى زمین براى پنبه
براى آماده‌سازى زمین سه مرحله شخم، دیسک و ماله‌کشى انجام مى‌گیرد:
- شخم: شخم یکى از کارهاى مهم در آماده‌سازى زمین براى کشت پنبه است که به‌صورت عمیق و نسبتاً عمیق و براى زیر و رو کردن خاک انجام مى‌شود. بیشتر کشاورزان در فصل بهار شخم مى‌زنند. برخى نیز در فصل پائیز یا زمستان این کار را انجام مى‌دهند.
- دیسک: بذر براى بهتر سبز شدن نیاز به بستر نرم و آماده دارد. به‌همین دلیل در ماه‌هاى اسفند و فروردین عمقى از خاک زراعى را که بذر در آن قرار خواهد گرفت، به‌وسیله دیسک که با تراکتور کشیده مى‌شود، نرم مى‌کنند.
- ماله‌کشى: پس از دیسک‌زنى با استفاده از ماله‌هاى چوبى یا غلطک، زمین را هموار و بستر بذر را فشرده و آماده کاشت مى‌کنند.
آماده‌کردن بذر پنبه
کرک‌گیرى
بذر پنبه داراى کرک‌هائى است که به آن ”لینتر“ گفته مى‌شود، حتى درصورتى‌که بذر در کارخانه لینترگیرى شود، باز مقدارى کرک روى دانه مى‌ماند که هنگام کاشت اشکال‌هائى به‌شرح زیر ایجاد مى‌کند:
- کرک مانع جذب آب توسط بذر مى‌شود و در نتیجه بذر دیرتر سبز مى‌شود.
- کرک باعث آلودگى بذر به انواع قارچ‌ها مى‌شود.
- کرک باعث به‌هم چسبیدن بذرها مى‌شود و در کار ماشین بذرکار اشکال ایجاد مى‌کند. - ضدعفونى کردن بذرهاى کرک‌دار دشوار است.
- کرک مصرف بذر را افزایش مى‌دهد.
- براى جلوگیرى از این اشکالات بذر را به سه روش کرک‌گیرى مى‌کنند:
کر‌گ‌گیرى دستى: در این روش کشاورزان بذر پنبه را با مخلوطى از آب و خاکستر یا خاک معمولى مالش مى‌دهند تا کرکها روى دانه خوابانده شود و دانه‌هاى به‌هم چسبیده از هم جدا شوند - (این روش در واقع کرک‌گیرى نیست بلکه با روش‌هائى مانع به‌هم چسبیدن بذر و برخى از اشکالات مى‌شود که نام برده شد)
کرک‌گیرى با حرارت: این روش به‌طور آزمایشى انجام شده و بین کشاورزان رایج نیست. در این روش بذر را در کارخانه سریعاً از روى شعله آتش عبور مى‌دهند در نتیجه کرکها مى‌سوزند.
روش شیمیائى: با استفاده از اسید کلریدریک یا اسید سولفوریک کرکها را از بین مى‌برند.
ضدعفونى کردن بذر پنبه
بذر پنبه را پیش از کاشتن در مقابل بعضى از آفت‌ها (آگروتیس و مگس هیلمیا) و عوامل بیمارى‌زا با استفاده از سموم قارچ‌کش و حشره‌کش مناسب (مانند براسیکو) به نسبت ۶ در هزار ضدعفونى مى‌کنند. (یک هزار کیلو بذر، ۶ کیلو سم مصرف مى‌شود)
زمان کاشت بذر پنبه
زمان کاشت پنبه در نقاط مختلف کشور متفاوت است، در مناطق گرمسیر( جیرفت و اهواز) زودتر و در مناطق نیمه گرمسیر و در مناطق نیمه‌گرمسیر و معتدل (گرگان ، خراسان، ورامین و .... ) دیرتر مى‌کارند. در استان گلستان (منطقه گرگان و گنبد) که یکى از مراکز مهم پنبه‌کارى کشور است، کاشت از نیمه اول فروردین آغاز و تا پایان اردیبهشت ادامه دارد. برخى از کشاورزان پس از برداشت محصول گندم و جو در اواخر خرداد و اوایل تیر و در همان زمین، پنبه مى‌کارند. کشت پنبه در این زمان بسیار دیر است و بوته‌هاى سبز شده، رشد کافى نمى‌کنند و محصول ناچیزى مى‌دهند.
روش‌هاى کاشت بذر پنبه
کاشت دستپاش: در کشت سنتى و بذر پاشى دستی، بوته‌ها فاصله مشخص و معینى ندارند و کشاورز در هنگام وجین و تنک کردن، تعداد بوته ها را در واحد سطح به دلخواه تنظیم مى‌کند.
کاشت ماشینى: در کشت ردیفى و بذرکارى با ماشین، با تنظیم بذر پاش ( بر اساس فاصله ردیف‌هاى کاشت و فاصله بوته‌ها روى ردیف ) تعداد معینى بذر در هر هکتار مى‌کارند.
عمق کاشت بذر و فاصله بوته‌ها در پنبه
در زراعت‌هاى معمولى و نیمه مکانیزه فاصله خطوط کاشت ۵۰ تا ۶۰ سانتى‌متر، درزراعت مکانیزه ۷۵ تا ۸۰ سانتى‌متر و در زراعت‌هائى که با ماشین برداشت مى‌شوند، فاصله ردیف‌ها ۹۰ تا ۹۶ سانتى‌متر تنظیم مى‌شود.
فاصله بوته‌ها روى خطوط کاشت به‌نوع بذر، جنس زمین و مقدار آب در دسترس بستگى دارد و معمولاً به‌گونه‌اى انتخاب مى‌شوند که در نهایت ۵۰ تا ۶۰ هزار بوته پنبه در هکتار باشند. عمق کاشت بذر ۴ تا ۸ سانتى‌متر تنظیم مى‌شود.
مقدار بذر پنبه
بذر در هکتار به عوامل گوناگونى از جمله روش کاشت، جنس زمین و نوع بذر بستگى دارد و به روش‌هاى زیر است:
- در کشت دستپاش (کرتى و ردیفی) بذر مصرفى حدود ۵۰ کیلوگرم در هکتار است، براى زمین‌هاى ُرسى سنگین این رقم به ۶۰ کیلوگرم مى‌رسد.
- در کشت ردیفى با استفاده از بذرکار ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم بذر کاشته مى‌شود.
- در کشت کپه‌اى ۲۰ کیلوگرم بذر در هکتار مصرف مى‌شود و در هر کپه ۴ تا ۷ عدد بذر قرار داده مى‌شود.
برداشت پنبه :
زمان برداشت پنبه
برداشت پنبه زمانى آغاز مى‌شود که قسمتى از غوزه‌ها باز شده باشند. زمان برداشت پنبه در مناطق گرمسیر از اواخر شهریور و در مناطق معتدل از اواخر مهر آغاز مى‌شود و تا اوایل دى ادامه مى‌یابد.