اگر به انواع گل رُز ( گل سرخ ) علاقمند هستید ولی فضای کافی برای نگاهداری گل سرخ های معمولی را ندارید ، چرا به فکر پرورش رُز مینیاتور نمی باشید ؟.
رُزهای مینیاتور مانند رُزهای معمولی از خانواده گل سُرخیان میباشند که شامل درختچه های کوچک با برگهای ریزان و تقریبآ بدون خار میباشند . برگهای کوچک و مرکب آنها از پنج یا هفت برگچه بیضی شکل و دندانه دار تشکیل شده است . گلهای آن به صورت تکی یا جفت از غنچه های خوش فرم شکفته و باز می شوند.
عرض گلها تقریبا ۲ – ۴ سانتیمتر است .
غنچه ها به صورت خوشه ای یا دسته های کوچک در فروردین ماه آشکار شده و معمولا گل دادن آن دوباره تکرار می شود .
انواع زرد رنگ این گلها در تابش شدید آفتاب کم رنگ میشوند.
نیاز رویشی :
احتیاجات رُزهای مینیاتور ، مانند رُزهای معمولی است و عبارت از خاک حاصلخیز ، آفتاب کافی ، زهکشی خوب ، هَرَسِ منظم سبک و بالاخره محافظت در مقابل آفات آن به ویژه " کنه ، شته ن سفیدک رُز " می باشند . رُزهای مینیاتور را می توان در گلدانهای پلاستیکی که دارای منافذ زیادی برای رد کردن آب می باشند کاشت و به درون آپارتمان منتقل نمود و از آنها گلدانی با آرایش ۱۰ – ۱۲ سانتیمتر برای پشت پنجره اتاق ترتیب داد . تعویض گلدانها به طور سالیانه در ماههای اسفند یا فروردین انجام میگیرد .
در بهار زمانی که گلدانها به گل رفته اند میتوان گلدان را برای مدتی به داخل ساختمان آورد . چنانچه این مدن طولانی شود و نور به اندازه کافی نباشد ، ممکن است جوانه ها پوک شده و چروک خورده و منجر به ریزش برگها شود . طول زمان روشنایی برای این نوع رُز ۱۲ ساعت در روز است. گلدانهای رُز را در فصل زمستان در فضای باز گذاشته و برای جلوگیری از سرمازدگی پوششی از " پهن " یا " تورب " روی خاک گلدان و پای بوته داده میشود . از مصرف کودهای شیمیایی و به ویژه کودهائی که دارای مقدار زیادی ازت هستند خودداری شود، زیرا باعث ریزش گل و برگ میشود. جذابیت رُزهای مینیاتور زمانی چشمگیر است که بستر آنها در باغ کمی بلند تر از سطح خاک قرار گرفته و فاصله بوته ها ۱۵ – ۲۵ سانتیمتر از یکدیگر باشد .
رُزهای مینیاتور برای باغچه های سنگی مناسب نیستند .
روش ازدیاد :
رُزهای مینیاتور باید همیشه به وسیله قلمه زدن ازدیاد شوند .
اگر روی پایه های ریشه دار پیوند شوند ، حالت پاکوتاهی خود را از دست خواهند داد .قلمه ها پس از سه تا چهار ماه کامل خواهند شد .
گل سرخ ها
پرورش و نگهداری گل سرخ ها
گُل سُرخ ها
« رُزها »
LES ROSIERS
رُزها یا گل سُرخ ها یکی از مهمترین دسته گیاهان میباشد که انواع شناخته شده آن به بیش از ۲۰۰۰۰ گونه و واریته مختلف تخمین زده میشود .
رُز، یا گل سُرخ ، جنسی ازخانواده گل سُرخ ها یا(Rosacea) رُزاسِه میباشد که بوته هایش پاکوتاه و پا بلند و رونده با ساقه های چوبی است و در بعضی گونه ها برگهایش غیر دائمی و در برخی دائمی میباشد .
در اقسام اصلی و اولیه بوته ها صورت بدوی خود را داشته ، بصورت کُرپه و پُر تیغ و خار میباشد ، ولی پس از گشنگیری و بدست آوردن اقسام و جورهای تازه که بیشتر بوسیله پیوند روی پایه های اقسام وحشی درست شده ، صورت آن دگرگون شده و تا اندازه ای به میل پرورش دهندگان تغییر صورت داده به اشکال مختلف : کُرپه ، چتری ، مجنون ( آویزان ) و بقول فرانسویان ( گل رُز گریان ) و غیره درآمده است .
اشکالی که بیشتر مورد توجه و در باغات بوته های گل سُرخ را (بسته به وضعیت محل کاشت ) به آن صورت در می آورند ۵ شکل بشرح زیر میباشد :
۱ – گل سُرخ پاکوتاه : بوته هائیست که پیوند آنرا روی ریشه یا ساقه نزدیک بخاک زده و میگذارند از پیوند چند شاخه بیرون آید و در اثر هَرَس همه ساله آنرا کوتاه نگهمیدارند ، بطوری که بسته به جنس آن بلندی بوته ها از ۲۰ سانتیمتر تا یک متر بلند تر نمی شود .
۲ – گل سرخ کُرپه : که پس از پیوند نزدیک خاک در اثر هَرَس نوک شاخه ها می گذارند شاخه های فرعی آن زیاد شود تا بوته بصورت کُرپه درآید .
۳ – گل سرخ با ساقه بلند یا نیمه بلند : عبارت از بوته هائیست که پیوند را روی یک ساقه صاف و لخت تسترن کوهی به بلندی یک متر تا یک متر و نیم می زنند . پس از نمو پیوند ، ساقه نسترن بتدریج قوی شده رنگ قهوه ای بخود گرفته راست می ایستد . باغبان میتواند شاخه هایی که از پیوند میروید را به میل خود بهر شکل بخواهد درآورد .
۴ – گل سرخ رونده پیچنده : این دسته از اقسام مخصوصی هستند که شاخه های آنها بلند شده و بالا میرود که آنها را بوسیله پایه یا داربستهای فلزی مخصوصی نگهداری کرده آرایش میدهند .
۵ – گل سرخ مجنون : که از پیوند اقسام رونده روی پایه بلند نسترن کوهی بدست می آید .
باین طریق که هریک از اقسام نامبرده را اگر روی ساقه ای به بلندی ۱/۵ تا ۲ متر از نسترن کوهی پیوند کنند پس از گرفتن شاخه های آن رو به زمین سرازیر شده و بوته گل مجنون ( گل رز گریان ) بدست میآید .
اقسام مختلف و جورهای حاصله از گل سرخ :
بطوری که گفته شد از گل سرخ گونه ها و واریته های ( اقسام و جورها ) زیادی تا کنون شناخته شده ، ولی آنچه از بهترین گونه ها و واریته ها که در باغات کشورهای اروپایی مانند : فرانسه کاشته شده نگهداری میشود تقریبا در حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ گونه و واریته است .
برای آنکه در تزئید جورهای گل سرخ بتوانند نژاد هر واریته را معلوم نموده و بدانند هر واریته که تازه بدست می آورند از جفتگیری کدام یک از واریته ها بوجود آمده ، عده بیشماری از گیاه شناسان و کارشناسان مخصوص این گل ، آنها را دسته بندی کرده اند که مهمترین از همه آنها دسته بندی زیر است که مورد توجه بیشتری میباشد :
۱ – گل سرخ فرانسه ( رُز دو فرانس Rosier de france)
۲ – نسترن (اکلانتیِرEglantier)
۳ – گل چای ( رُزیِه آدور دوته Rosier aodeur de the)
۴ – گل سرخ ایران ( رُزیِه دو پِرسRosier de Perse)
۵ – گل سرخ با گلهای متعدد( رُزیِه مولتی فلور پُلی آنتاRosier Multiflore Polyanta)
۶ – گل سرخ مینیاتور( رُزیِه مینیاتورRosier Miniature )
۷ – گل سرخ بَنگال ( رزیِه بنگالRosier Bengale )
این دسته بندی از نظر نژادی گل سرخ بوده ولی نسبت به وقت گل دادن و بلندی و کوتاهی بوته یا پیچندگی آنها در تجارت دسته بندی دیگری کرده اند که چون بیشتر مورد احتیاج و توجه افرادی است که بکاشتن و پرورش این گل علاقه دارند ، این دسته بندی در اینجا شرح داده میشود .
۱ – گل سرخ های پاکوتاه گل درشت .
۲ – گل سرخ های پاکوتاه با گل کوچک .
۳ – گل سرخ های بوته کُرپه( رُزیِه بوئیسونRosier Buissons)
۴ – گل سرخ های رونده .
۱ – گل سرخ های پاکوتاه با گل درشت :
الف – دسته همیشه گلها ( رِمونتانت Remontants ) : شامل ۸ جور
( منظور از همیشه گلها آندسته از گل سرخهائی است که بهار و تابستان تا اواسط پائیز متناوبآ گل می دهند ).
ب – دسته دورگه های همیشه گل : شامل دو سری و رویهمرفته ۲۲ جور مختلف مانند گل سرخ " مادام البرت باربیه " با گل زیبای درشت و خوش ترکیب کاملا پُرپَر ، برنگ زرد شُتُری که مغز آن زرد آلوئی و در سالهای نزدیک به ۱۹۴۷ بدست آمده است .
ج – دسته معروف به گل چای : شامل ۱۲ جور .
د – دسته دورَگِهِ چای : دارای ده سِری مختلف شامل ۲۱۸ جور مانند " گل چای " ( بتی اوپریشارد Betty uprichard ) گل درشت نیمه پُرپَر با گلبرگهای پهن برنگ صورتی گوشتی که میانه آن شنجرفی و پشت گلبرگها شنجرفی مایل به نارنجی خیلی خوشبو که در ۱۹۲۲ بدست آمده است .
دیگری گل چای( مارگارت مک گریدی Margaret Mac Gredy):
گل زیبای پُرپَردرشت برنگ لاکی که آخر شنجرفی میشود باعطر مطبوع که در ۱۹۳۷ بدست آمده .
دیگر گل چای ( کُنتِس دو کاستیلژاKontesse de Castillja ) : با گل درشت نیمه پُرپَر به رنگ زرد طلائی ، پشت برنزی که در سال ۱۹۲۶ بدست آمده است .
۲ – گل سُرخ های پاکوتاه با گل کوچک :
الف – گل سرخ بنگال و دورَگِه های آن شامل ۸ جور .
ب – گل سُرخ پولیانتا(Polyantha) و دورَگِه های آن شامل ۵۶ جور .
ج – گل سُرخ مینیاتور شامل ۷ جور
۳ – گل سُرخ های کُرپِه ( بوئیسونBuisson) :شامل ۳۱ جور .
۴ – گل سُرخ های رونده : دارای ۲ سری و شامل ۹۲ جور .
زمین و خاک مساعد برای پرورش گل سُرخ :
برای آنکه بتوان یک باغ گل سُرخ احداث کرد یا آنکه بوته هایی را که در باغچه یا حاشیه خا میکارند بطور کامل نمو کرده و از همه جهت جالب توجه باشد ، باید دید گل سُرخ در چه نوع خاک بهتر از سایر گلها تغذیه کرده و میتواند در آنجا تا حد طبیعی رُشد و پرورش یلقفته زیبایی طبیعی خود را نمایان سازد . بهترین زمین برای کاشتن گل سُرخ ها زمینی است که دارای خاک رُسی و شنی تازه باشد .
این قسم خاک کمی سنگین است و وقتی آنرا آب می دهند خاک به ابزار کار میچسبد ولی بزودی رطوبت اضافی را از خود رد کرده و در آن به آسانی و خوبی میتوان کار کرد . در چنین خاکی ریشه های گل سُرخ به اطراف منتشر شده وسائل تغذیه کافی برای بوته را فراهم ساخته و گلریزان فراوانی می کند . برعکس زمین های آهکی که خاکش مقادیر زیادی مواد آهکی مانند کاربنات دو سود داشته باشد برای کاشتن گل سرخ بهیچ وجه مناسب نیست . مقدار آهکی که در خاک برای بوته های گل سرخ لازم است به نسبت مواد موجود در خاک و همینطور به نسبت نژادهای مختلف گل باید تفاوت داشته باشد .
چنانچه در زمین های رُسی و شنی مقدار آهک نباید از ۱۰ تا ۱۵ درصد و در زمین های شنی از ۵ درصد تجاوز کند .