- کسب شناخت
2- ثبت سیستم
برای ثبت سیستم می توان از روش نوشتاری یا فلوچارت استفاده نمود .
3- ارزیابی سیستم : ابزار ارزیابی یک سیستم کنترل داخلی را پرسشنامه سیستم کنترل داخلی گوئیم . اگر نتیجه ارزیابی سیستم این باشد که سیستم قوی است اقدام به رسیدگی و اطمینان از اجرا می کنیم .
پرسشنامه
بله
خیر
آیا کنترل جایگزین وجود دارد ؟
بله
خیر
1- آیا حواله انبار با شماره سریال بایگانی می شود ؟
*
*
4- رسیدگی و اطمینان از اجرا
5- نتیجه گیری : خلاصه مربوط به عملیات قسمت برنامه رسیدگی (سیستمی) به شرح زیر است :
کسب شناخت ، ثبت سیستم ، ارزیابی سیستم ، رسیدگی و اطمینان از اجرا ، نتیجه گیری .
چنانچه سیستم قوی ارزیابی شده باشد ، دو حالت ایجاد خواهد شد :
الف) سیستم قوی هم اجرا می شود . ب ) سیستم قوی اجرا نمی شود.
چنانچه سیستم قوی اجرا شود معنای آن اینست که ساختار کنترل داخلی قوی بوده ، بنابراین می توان به آن اتکا کرد و دامنه آزمون های محتوا را محدود طراحی کرد. چنانچه سیستم ضعیف ارزیابی شود یا سیستم قوی ارزیابی شود ولی در عمل اجرا نشود ، نتیجه آن اینست که دامنه آزمون های محتوا وسیع طراحی شود.
الف) قسمت سیستمی :
کسب شناخت کافی از سیستم کنترل داخلی
برآورد خطر کنترل و طراحی آزمون های اضافی
اجرای آزمون های اضافی
برآورد مجدد خطر کنترل
ب) قسمت آزمون محتوا :
1- نوشتاری
2- فلوچارت (رسم نمودار)
در قسمت آزمون محتوا بدنبال اثبات مانده ها خواهیم بود.
منظور از اثبات مانده ها :
1- اثبات وجود 2- اثبات مالکیت
3- اثبات تمامیت 4- اثبات ارزش 5- افشاء
اعم موارد قابل رسیدگی در صورتهای مالی :
1- نقد و بانک 2- حسابها و اسناد دریافتنی
3- موجودی کالا 4- اموال و ماشین آلات و تجهیزات
5- حسابها و اسناد پرداختنی 6- حقوق صاحبان سهام
1- برنامه رسیدگی به نقد و بانک :
الف ) قسمت سیستمی
1- کسب شناخت کافی از سیستم کنترل داخلی
2- برآورد خطر کنترل و طراحی آزمون های اضافی
3- اجرای آزمون های اضافی
4- برآورد مجدد خطر کنترل
ب ) آزمون های محتوی (رسیدگی محتوایی) : بعد از آنکه حسابرسی ضمنی انجام شد بایستی پرونده حسابرسی ضمنی مطالعه شود و با توجه به نقاط ضعف و قدرت سیستم آزمون محتوا طراحی می شود.
موارد قابل توجه در رسیدگی به حساب نقد و بانک :
کنترل مانده تراز آزمایشی با دفاتر (جمع گیری)
صورت مغایرت بانکی تهیه شده توسط شرکت چک شود.
شمارش و مشاهده موجودی نزد صندوق
ارسال تأییدیه جهت بانکها
موجودی ارزی نزد صندوق بنحو صحیح تسعیر شود.
سود و زیان ناشی از تسعیر شناسایی شده باشد.
آزمون Cut off
تضمین از تنخواه دارها مشاهده شود
2- برنامه رسیدگی به حسابها و اسناد دریافتنی :
الف) قسمت سیستمی :
1- کسب شناخت کافی از سیستم کنترل داخلی
2- برآورد خطر کنترل و طراحی آزمون های اضافی
3- اجرای آزمون های اضافی
4- برآورد مجدد خطر کنترل
1- کنترل مانده تراز با دفاتر
2- اجرای آزمون سندرسی و ردیابی در خصوص بخشی از معاملات
3- ارسال تأییدیه (وجود – مالکیت – ارزش را اثبات می کند)
4- مشاهده عینی اسناد دریافتنی
5- بررسی کفایت ذخیره م م
6- اجرای آزمون Cut off
7- چنانچه اسناد دریافتنی توأم با بهره بوده است ، نسبت به شناسایی مهره تحقق نیافته بررسی لازم انجام شود. درآمد بهره دریافتنی //
درآمد //
پیگیری در سال مالی بعد . (همیشه در مورد ح/پ و ح/د پیگیری در سال بعد لازم است . مثلاً در مورد ح/د اگر در سال بعد معلوم شد که دریافت نمی شود برای آن در صورتها ذخیره در نظر بگیریم.)
حسابهای موجودی کالا :
منظور از موجودی کالا و مواد مجموع مواد خام ، کار در جریان ساخت و محصول ساخته شده می باشد .
نکات حسابداری :
قاعده اقل بهای تمام شده یا بازار L.C.M
خریدهای خارجی
سیستم های مورد استفاده
انبارگردانی
قاعده L.C.M
بر طبق این قاعده چنانچه قیمت بازار موجودی مواد و کالا از قیمت تمام شده کمتر باشد ، بایستی قیمت تمام شده کاهش ارزش یابد.
در راستای رعایت میثاق محافظه کاری بایستی کاهش ارزش اعمال شود . ارزش متعارف جهت کاهش ارزش زمانی مبنا خواهد بود که این ارزش بین حد بالا و پائین قرار گیرد .
2- خریدهای خارجی
معمولاً بخش عمده ای از خرید مواد اولیه بصورت خرید خارجی است که این خرید می تواند بصورت فانیانس ، ریفانیانس یا یوزانس باشد . مطلب مهمی که در رابطه با خرید خارجی مطرح است اینست که خریدهای خارجی در پایان سال مالی به نرخ تاریخ ترازنامه تسعیر شود.
3- سیستمهای مورد استفاده جهت ثبت و ضبط کالا یا دائمی است یا ادواری
جریانها (روش ها) ی اندازه گیری موجودی کالا FIFO – LIFO – AVE – NIFO
4- انبارگردانی : در سیستم ادواری جهت اندازه گیری و تعیین ارزش موجودی کالای آخر دوره انجام انبارگردانی الزامی است . در سیستم دائمی انبارگردانی انجام میشود منتهی با این هدف که کسر و اضافات موجودی کالا مشخص شود.
طراحی برنامه در حسابرسی :
الف) قسمت سیستمی :
1-کسب شناخت کافی از سیستم کنترل داخلی
2- برآورد خطر کنترل و طراحی آزمون های اضافی
3- اجرای آزمون های اضافی
4- برآورد مجدد خطر کنترل
ب ) قسمت محتوا
1- کنترل جمع و با مانده دفاتر انجام شود.
2- انجام آزمون مقطع گیری زمانی Cutt off
3- لیست شمارش از شرکت اخذ و کنترل گردد.
4- در انبار گردانی نظارت اعمال شود. (اجرا – تهیه – کنترل) با حسابداری نیست بلکه فقط نظارت وظیفه حسابرس است .
5- سندرسی و ردیابی انجام شود .
6- در خصوص تعدادی از کالاها ارزشیابی بررسی شود.(FIFo،LiFo،AVE)
7- کفایت ذخیره کاهش ارزش مورد بررسی قرار گیرد (عمدتاً ذخیره زیادتر یا کمتر گرفته شده است)
8- کسر و اضافات مشخص شده و دقیقاً ارزشگذاری شود
9- تسعیر ارز برای خریدهای خارجی کنترل شود
10- موجودی کالای امانی ما نزد دیگران و برعکس کنترل شود
11- کالای بین راهی با توجه به شرایز انتقال مالکیت کنترل شود
انبارگردانی
مشخصات
شمارش 1
شمارش2
شمارش3
معمولاً پایان سال مالی انبارگردانی انجام می شود برنامه انبار گردانی توسط شرکت تهیه شده و یک نسخه آن در اختیار حسابرس قرار می گیرد . در تاریخهای معین انجام و حسابرس صرفاً نظارت بر آن را برعهده خواهد داشت. برای اجرای انبارگردانی از برگه هایی بنام Tag استفاده می شود. این برگه دارای 4 قسمت است. قسمت اول مربوط به مشخصات و سه قسمت بعدی مربوط به شمارش است. ابتدا شمارش 1 انجام شده و نتیجه این شمارش با دفاتر چک شده ، چنانچه با دفاتر تطبیق داشت ، شمارش دوم در خصوص آن انجام نخواهد شد و چنانچه شمارش با دفاتر مغایر باشد شمارش 2 و بهمین ترتیب شمارش 3 انجام خواهد شد. شمارش 3 مبنای محاسبه کسر و اضافات خواهد بود.