تاریخچه بورس اوراق بهادار در جهان رشد بورس و جا افتادن آن در در عملیات تجاری و اقتصادی با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصاد تازه متحول شده آن قاره از کشاورزی به صنعتی همراه بوده است .
نکته قابل توجه آنکه درست در هنگام جهش معاملات بورس و یا گرفتن آن دول اروپای مانند انگلستان ، آلمان ، سوئیس قوانین و مقررات ناظر بر فعالیت این نهاد را وضع کردند و قبل از اینکه امنیت سرمایه گذاری به خطر افتد و موجباتی فراهم شود که صاحبان پس اندازهای کوک صنایع نوپای اروپایی را از موهبت مشارکت خوئ محروم نمایند ، ضمانت اجراهای قانونی وضع شد تا از هر گونه تقلب و تزویر و پایمال شدن حقوق صاحبان سهام جلوگیری گردد .
اولین تالار بورس رسمی در جهان در شهر آنورس بلژیک در سال 1460 تاسیس گردید و سپس از قرن هفدهم به بعد بورسهای دیکر کشورها نظیر بورس آمستردام ، لندن ، نیویورک و سایر بورس ها تاسیس شدند .
بورس معروف امریکا ابتدا زیر درخت نارون بزرگی در نیویورک ایجاد و سپس به بورس معروف وال استریت تبدیل گشت که یکی از بزرگترین بازار های بورس دنیاست بورس وال استریت با جمع آوری مبالغی به عنوان ورودیه از دلالان ( کارگزاران ) و گسترش عملیات تقویت شد و به مجتمع تجاری عظیمی مبدل گردید که بعدها به نام (( بورس سهام نیویورک )) رسماً به ثبت رسید .
در حال حاضر تعداد کارگزاران این بورس به چند هزار شخص حقیقی و حقوقی بالغ می گردد .
بورس نیویورک در حال حاضر بزرگترین بازار سرمایه دنیاست در ژاپن چندین بورس فعال و معتبر وجود دارد که با سیستم بانکی ارتباط درونی فراوانی دارد .
بی سبب نیست که نه بانک از ده بانک بزرگ دنیا به ژاپن تعلق دارد و از حدود جمعیت 123 میلیون نفری ژاپن 29 میلیون نفر سهامدار هستند .
تمام بورس های معتبر دنیا در سازمانی به نام (( فدراسیون جهانی بورس اوراق بهادار )) عضو هستند که بورس تهران نیز از سال 1371 یکی از اعضای دائمی آن است .
در حال حاضر در اغلب کشورهای دنیا تشکیلات بورس وجود دارد و فدراسیون بورس های جهان با سی و شش عضو وابسته و پیوسته به عنوان یک سازمان هماهنگ کننده بین المللی نسبت به همکاری و تشریک مساعی بین بورسها تهیه و ابلاغ ضوابط عملیاتی ، حفاظت از منافع و حقوق صاحبان سهام و توسعه بازار سرمایه فعالیت می نماید .
بازارهای مالی جهان از رشد قابل قبولی برخوردار بوده اند و همین امر موجب جذب سرمایه ها و پس از اندازها به سمت این بازار شده است در سال 2003 میلادی نیز بورسهای جهان سال نسبتاً خوبی داشتند .
بازار امریکا نیز اوضاع نسبتاً خوبی را در سال 2003 تجربه کرد .
به طوری که شاخص اس لندپی 5/28 درصد و نسدک حدود 50 درصد بازدهی نشان دادند .
ژاپنی ها با 25 % درصد بازدهی برای نیکی 225 سال خوبی را پشت سر گذاشتند و در منطقه اروپا ، نروژ با بازدهی 1/46 درصدی شاگرد اول سال 2003 بود .
تاریخه بورس اوراق بهادار در ایران تاریخچه بورس اوراق بهادر در کشور ایران سه دوره متمایز را در برمی گیرد .
دوره اول آغاز تاسیس تا سال 1357 ، دوره دوم از پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان جنگ تحمیلی و بالاخره دوره سوم از سال 1368 تا کنون را شامل می شود .
اگر چه در قانون تجارت مصوب سال 1304 که برگرفته از قانون تجارت فرانسه بود .
مقرراتی درباره سهام شرکتها آمده بود ولی اولین زمزمه های تشکیل بازار بورس در ایران به سال 1315 شمسی بر می گردد که دو نفر کارشناس از کشورهای بلژیک و هلند جهت مطالعه و بررسی شرایط ایجاد بورس به ایران آمدند .
با شروع جنگ جهانی دوم این کار متوقف و به فراموشی سپرده شد تا اینکه در سال 1333 مطالعات محددی توسط چندین وزارتخانه و سازمان دولتی آغاز گشت و در نهایت در سال 1345 قانون تشکیل بورس اوراق بهادار تهیه و تصویب و از بهمن ماه سال 1346 عملاً کار بورس تهران آغاز گشت .
شایان ذکر است که قبل و در حین تشکیل بورس تهران .
در چندین دوره بازار سرمایه کشور شاهد تحرکاتی از جمله انتشار اسناد خزانه ( نوعی اوراق قرضه زیر یک سال تعیین شده توسط دولت با نرخ بهره کم ) در سال 1320 انتشار اوراق قرضه ملی همزمان با نهضت ملی شدن صنعت نفت در سال 1330 و انتشار اوراق قرضه دفاعی بلنک کشاورزی ، اوراق قرضه نوسازی عباس آباد ، اوراق قرضه اصلاحات ارضی و چندین مورد دیگر در دهه های 40 و 50 شمسی بود .
بررسی اجمالی عملکرد بورس اوراق بهادار تهران از شروع تا کنون : در سالیان اولیه تشکیل بازار بورس به دلیل نبود فرهنگ بورس ، عملکرد شرکتهای سهامی در سالیان قبل عدم صداقت مدیران شرکتها نسبت به سهامداران نبود موسسات حسابرسی حرفه ای ، انتخاب بازرسان شرکتها از بین خود مدیران .
.
فعالیت بورس نمود چشمگیری نداشت ولی از سالهای 1353 به بعد افزایش تعداد شرکت های سهامی عام در بورس و نیز ارائه سه نوع اوراق قرضه دولتی ، گسترش مالکیت و اوراق قرضه شهرداری تهران در بورس حجم معاملات نسبتاً افزایش یافت و به حدود 45 میلیارد دلار در سال 1356 رسید .
مجموع حجم معاملات دهه اول 57-1346 میبلغ 150 میلیارد ریال بود که 55 درصد آن مربوط به اوراق قرضه و 45 درصد دیگر به سهام شرکتها مربوط می شد .
به طور کلی دوره اول فعالیت بورس به دلایلی از قبیل ترکیب سهامداران بورس ، وجود شرکتهای سهامی خاص و تضامنی خانوادگی ، الیگارشی مالی و تسلط برخی از خاندانهای خاص بر شرکتهای عمده ،وامهای ارزان قیمت سیستم بانکی و بالاخره فقر فرهنگی عملکرد چندان موفقی نداشت .
همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 بورس تهران وارد دومین دوره حیات خود گشت که سه واقعه مهم در این دوره سرنوشت بورس را رقم زد .
در سال 1357 به دنبال بروز اعتصابات و خروج منابع متنابهی ارز از کشور ، فعالیت بورس شدیداً کاهش یافت و واقعه اول ، یعنی تصویب قانون ملی شدن بانک به 9 بانک شامل 6 بانک تجاری و 3 بانک تخصصی تقلیل یافت و در کنار آن شرکتهای بیمه هم که خصوصی بودند در اختیار دولت قرار گرفتند که در نتیجه این اقدامات خرید و فروش سهام متعلق به بانکها و شرکتها متوقف و بورس تهران دچار رکود کاملی شد .
واقعه دوم تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در تیرماه 1358 توسط شورای انقلاب بود که بسیاری از صنایع و موسسات به نحوی از مالکان قبلی خلع ید شده و تحت مدیریت و مالکیت دولتی قرار گرفتند .
بدین ترتیب از 105 واحد فعال در بورس شامل 79 شرکت تولیدی 24 بانک و دو شرکت بیمه تعداد 31 شرکت تولیدی ، 24 بانک و دو شرکت بیمه نتیجه حجم معاملات روی سهام کاهش شدیدی یافته و اندک معاملاتی نیز که صورت می گرفت .
بیشتر روی اوراق قرضه بود و بالاخره واقعه سوم در سال 1362 با تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا و تشخیص ربوی بودن بهره معین موجب توقف پرداخت بهره اوراق قرضه سد و عملاً اوراق قرضه نیز از بورس خارج گشت در مجموع حجم معاملات از 45 میلیارد ریال در سال 1356 به 49 میلیون ریال در سال 1360 کاهش یافت .
طی سالهای 1363 تا 1368 اگر چه روند صعودی ضعیفی بر معاملات بورس حاکم شد ولی در مجموع به دلیل برداشت منفی جامعه درباره بورس ادامه جنگ با عراق و وضعیت خاص اقتصادی این دوره را می توان دوره رکود و فترت بورس نام برد .
تنها در سال 1367 با حجم معاملاتی قریب به 10 میلیارد ریال و برخی از مصوبات جدید طلیعه حیات جدیدی در بازار بورس دمیده شد .
دوره سوم عمر بورس از سال 1368 ب اپایان جنگ تحمیلی 8 ساله و تدوین و تصویب برنامه پنج ساله اول کشور آغاز گشت .
در این دوره نقدینگی عظیمی که طی جنگ در دست برخی افراد بوده تا حدودی جذب امور تولیدی گشت و بورس با هدف تامین سرمایه واحدهای تولیدی و تحت سیاستهای نوین دولت در برنامه اول که بر محور خصوصی سازی واگذاری شرکت های دولتی به مردم و کاهش بازار دولت استوار بود تحمل چشمگیری یافت .
در همین راستا قرار شد تا حدود 1850 شرکت دولتی به مردم واگذار شود که در مرحله اول آن 390 شرکت بزرگ در اولویت واگذاری قرار گرفتند برای واگذاری شرکتها سه روش : اول از طریق بورس ، دوم از طریق مذاکره و شسوم از طریق مزایده در نظر گرفته شد .
شرتکهایی که قرار بود از طریق بورس واگذار شوند ، بایستی طبق قانون حائز برخی شرایط می بودند .
از جمله اینکه حداقل دو سال از بهره برداری آن گذشته و نیز دو سال اخیر زیان انباشته نداشته و سودآوربوده و پیش بینی سودآوری آن برود .
طبیعی بود که تعداد زیادی از شرکتهای متقاضی پذیرش در بورس واجد شرایط فوق نبودند .
با این جال در سال 1368 تعداد شرکتها از 48 واحد به 71 به علت رکود نسبی اقتصادی ، برخی از سیاستهای پولی و بانکی نرخ سود بانکی تثبیت نرخ ارز عدم سودآوری شرکتهای پذیرفته شده در بورس نبود یک سازمان حمایت کننده از سهام و نیز عدم وجود قوانینی برای تشویق سرمایه گذاران بازار بورس دارای رونق مورد انتظار نبود و شاخص قیمت کل سهام کاهشی معادل 8/7 درصد داشت .
با این وجود در این سال تعداد شرکتهای پذیرفته شده در اوراق بهادار که ایران در سال 1358 از آن خارج شده بود پذیرفته شد و موفقیت بزرگی برای بازار سرمایه کشور حاصل گردید .
در نیمه دوم 1372 حرکت صعودی بورس مجدداً آغاز شد و حجم معاملات این سال بالغ بر 515 میلیارد ریال و تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس به 183 واحد رسید .
سال 1373 عملکرد بورس بسیار موفق بوده و تعداد 155 میلیون سهم به ارزش نسبت به سه سال گذشته 55 درصد رشد داشت .
همچنین تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس در سال 1373 به 204 واحد رسید .
در سال 1374 نیز روند صعودی سالهای قبل ادامه یافت و 220 شرکت در بورس فعالیت نموده و این روند صعودی تا نیمه اول سال 1375 ادامه داشت .
و بعد از آن بورس تهران با روند نزولی کاهش قیمتها مواجه گشت .
قبل از پرداختن به علل کاهش قیمتها در نیمه دوم سال 1375 بهتر است قدری به عملکرد بورس و بخصوص رکود آن در سال 1371 پرداخته شود .
در سالهای اولیه دوره سوم از عمر بورس تهران قیمت سهام پائین انتخاب شده بود .
زیرا از یک طرف دارائیهای شرکتها به عنوان مبنائی برای قیمت گذاری سهام آنها بر مبنای بهای تمام شده با ارز دولتی ارزیابی شده و از طرف دیگر ، سودآوری شرکتها در آستانه پذیرش در بورس پائین بود .
بنابراین استقبال زیادی از طرف افراد برای خرید سهام به عمل آمد .
بخصوص وقتی که روند صعودی افزایش قیمتهای سهام مشاهده می شد ، استقبال افراد برای خرید سهام بیشتر می گشت .
در این مدت سرمایه گذاران بیشتر به دنبال سرمایه گذاریهای کوتاه مدت بودند تا از خرید و فروش سهام سود ببرند و عملاً هم سود زیادی نصیب سرمایه گذاران بورس در آن مقطع زمانی شد .
بدیهی بود که عرضه محدود سهام پاسخگوی تقاضای فزاینده خریداران نبود و فشار تقاضا موجب افزایش قیمتها شد به طوری که بورس را با مشکل مواجه رد .
زیرا که سرمایه گذاران پس از تشکیل مجمع عمومی سال 1370 و در نیمه دوم این سال و نیز سال 1371 نرخ بالای بازده مورد انتظار خود را از بورس بدست نیاورند و به همین خاطر افدام به فروش سهامشان کردند .
گروه اول از فروشندگان سهام که بدنبال سرمایه گذاری کوتاه مدت بودند .
چون دیدند بازدهی مورد انتظار را بدست نمی آورند اقدام به فروش سهام کردند .
گروه دوم ، فروشندگان سهام کارگری بودند که طبق قانون و به قیمتهای ترجیحی معادل 33 درصد از سهم دولت در شرکتها به آنها واگذار شده بود و با فروش سهام سود خوبی بردند و بالاخره افزایش نرخ سپرده های بانکی در این سالها که در برابر سرمایه گذاری در بورس که همواره دارای ریسک است ریسکی را به همراه نداشت همه و همه موجب شدند تا در این سالها بورس با شکل ماجه شود .
از طرف دیگر بورس تهران به اندازه کافی قوی نبود و ابزار تورم را در اختیار نداشت .
زیرا معمولاً در کنار بورسهای جدید و نوپا سازمانهای مالی وجود دارند تا در مواقعی که عرضه بیش از تقاضا می شود سهام اضافی را خریداری نموده و تعادل را بر قرار نمایند .
در طی سال 75 نیز شاخص کل قیمت سهام بورس از آغاز سال تا هفته بیست و هشتم به غیر از پاره ای نوسانات ، روندی پرشتاب و فزاینده داشته ولی از آن هفته به بعد تا تیر ماه 76 روندی کاهنده داشته و در حدود 300 واحد کاهش داشته است .[1] در سالهای تصدی میر مطهری در طی سالهای 76 تا 81 نیز بورس تهران روندی صعودی به خود گرفت و در طی این سالها همواره از بورسهای پربازده جهان بوده است .
بطوریکه بازدهی کل بورس در سال 81 به 51 درصد رسید و سرمایه سرگردن بسیاری را به سمت بورس سرازیر کرد .
این در حالی بود که بورس های جهان از شهریور ماه 81 دبیر کل جدید بورس برای کنترل رشد قیمت سهام تدابیر زیادی را بکار برد و حتی 15 روز رشد قیمت ها از سوی دبیرکل متوقف گردید .
اما با افت ارزش معاملات در روزهای ابتدایی پاییز بورس به تعادل بهتر می رسید .
اوراق بهادار تهران در سال 82 خبر از برنامه های جدید خود برای آینده ای نزدیک داد .
از جمله آنها تهیه پیش نویس آیین نامه حساب سرمایه گذاری در سبه اوراق بهادار بود .
همچنین معامله اوراق مشارکت گواهی سپرده بانکی نهاد وقف اوراق مشققه و فروش متری مسکن از جمله ابزارهایی بود که از آنها نام برده می شد .
این مسائل در کنار اهتمام بورس در جهت توسعه جغرافیایی و تاسیس مراکز منطقه ای و افزایش شرکتهای پذیرفته شده در بورس بودند شکل 3-2 بورس سال 82 را در مقایسه با سال 81 نشان می دهد .
در سال 83 نیز از همان ابتدا پیش بینی می شد که توسعه فیزیکی بورس ادامه یابد و بورس همچنان در سطح یک بازار ملی محقق شود و کارشناسان دستیابی به یک رشد 40 تا 50 درصدی را برای شاخص کل بورس دور از دسترس نمی دانند همچنین پیش بینی می شود ارزش کل بورس تا پایان سال 83 به 45 میلیارد دلار و تا پایان سال 84 با عرضه سهام جدید و رشد شاخص ها به 100 میلیارد دلار برسد .
هم اکنون نیز شرکتها زیادی تقاضای پذیرش در بورس اوراق بهادار را داده اند و تا ابتدایی آذر 83 ، 179 شرکت تقاضای پذیرش داده که عده ای در حال تکمیل مدارک خود بوده و تقاضای بعضی نیز رد شده است .
اکثر کارشناسان و تحلیل گران بازار سرمایه متفق القولنه که بازار سرمایه ایران در سال 83 نیز دوره موفقی را پیش رو خواهد داشت .
فن اوری اطلاعات : تنگنای رشد بورس بورس سهام ایران باری استقرار ساز و کار عرضه و تقاضا دچار نارسایی ها و تنگناهای ساختاری است .
در واقع در حالی که توسعه سخت افزاری و گسترش فیزیکی بورس مورد توجه بوده است توسعه بعد نرم افزاری آن گرفتار کم توجهی شده است .
گویی مدیران بورس کاربرد کم توجهی شده است .
گویی مدیران بورس کاربرد فن آوری اطلاعات در دو زمینه بنیادی سیستم معاملات سهام و اطلاع رسانی را که دو رکن اصلی سازو کار عرضه و تقاضا در بورس سهام ایران هستند در اولویت های آخر قرار داده اند .
البته اقدام موثر در مورد کاربرد فن آوری اطلاعات بدون برخورداری از نگرش سیستمی ممکن نخواهد بود .
اگر بورس سهام را از دیدگاه کل نگر سیستمی مدل سازی کنیم .
ساه ترین آن به شکل نمودار خواهد بود .
این سیستم کلان از دو سیستم اصلی تشکیل شده است .
یکی سیستم معاملات بورس که به دریافت سفارشات مربوط به عرضه و تقاضا برای انجام معاملات خرید و فروش سهام و تقاضا برای انجام معاملات خرید و فروش سهام و محاسبات مربوط به آن می پردازند و دیگری سیستم اطلاع رسانی و فرهنگ سازی که نقش حلقه فیذبک و بازخورد را ایفا می کند .
در این مدل ورودی های اصلی عبارتند از سفارشات مربوط به خرید و فروش سهام که عرضه و تقاضا را می سازند و خروجی های اصلی نیز شامل اطلاعات مربوط به معاملات انجام شده از قبیل نام شرکت ، تاریخ ، ساعت ، قیمت ، خریدار ، فروشنده ، تعداد سهم اطلاعات مربوط به شرکت ها و معاملات بر اساس آنها محاسبه و ساخته می شوند .
در یک بورس کارآمد کنترل معاملات و عرضه و تقاضا از طریق سیستم فیدبک آن یعنی اطلاع رسانی انجام می شود .
به عبارت دیگر ، عرضه و تقاضا برای سهام براساس اطلاعات در دسترس و مورد نیاز سرمایه گذاران شکل می گیرد و به تعادل طبیعی و سالم می رسد .
در غیاب اطلاع رسانی مناسب ، شایعات ، معاملات ناسالم دستکاری مصنوعی قیمت ها ، عرضه و تقاضا را کنترل می کنند .
ورودی های کنترل کننده در یک بورس کارآمد عبارتند از : ضوابط و مقررات مربوط به سازمان بورس و فرآیندهای لازم برای عملیات خرید و فروش و معاملات سهام .
اطلاعات خروجی سیستم معاملات شامل شرکت ، تاریخ ، ساعت ، قیمت ، خریدار ، فروشنده ، تعداد سهم معامله شده و .
..
اطلاعات مربوط به شرکت ها و صنایع .
این مدل بسیار اده از سیستم کلان بورس سهام است که در عین سادگی با نگرش سیستمی و کل نگر به این سیسم موارد مهمی را قابل تحلیل و بررسی می سازد .
در این روش برای کنترل و تعادل بورس می سازد .
در این روش برای کنترل و تعادل بورس سهام از اطلاعات مربوط به معاملات خرید و فروش بازخورد گرفته می شود و همراه اطلاعات مربوط به شرکت ها و صنایع از طریق سیستم اطلاع رسانی به عنوان سازو کار فیدبک بازخورد و اصلاح بر عرضه و تقاضا به طور طبیعی اثر گذاری می شود .
این مکانیزم کنترل از خروجی های سیستم معاملات به عنوان ورودی اطلاع رسانی با هدف بازخورد و اصلاح استفاده می کند .
البته ویژگی های اطلاع رسانی باید به نحوی باشد که ترکیب اطلاعات مربوط به معاملات خرید و فروش سهام و اطلاعات شرکت ها به شکل طبیعی فروش سهام و اطلاعات شرکت ها به شکل طبیعی بر عرضه و تقاضای سهام شرکت ها اثر گذاشته و نیازی به دستکاری ها و دخالت های مصنوعی در قیمت ها و معاملات نباشد .
بیشترین میزان دخالت در مکانیزم عرضه و تقاضا نیز از طریق اصلاح ضوابط و مقررات در موارد ضروری آن هم باید با دقت تامل و احتیاط لازم صورت پذیرد .
لذا دخالت در مکانیزم عرضه و تقاضا به شکل بسیار محدود و ساختاری قابل انجام است .
از سوی دیگر برای کنترل عرضه و تقاضا نباید مستقیماً خروجی های سیستم را تغییر داد .
بلکه با استفاده از خروجی ها به عنوان ورودی های بازخوردی سیستم فیدبک و کنترل اطلاع رسانی و اثر گذاری طبیعی بر ورودی های اصلی سیستم معاملات یعنی سفارشات خرید و فروش عرضه و تقاضا روال طبیعی خود را طی می کند .
بنابراین انجام کار زیر بنایی و اساسی برای استقرار نظام عرضه و تقاضا در بورس سهام مستلزم بهبود و ارتقای دو رکن اساسی آن یعنی سیستم معاملات سهام و سیستم اطلاع رسانی است .
در این حالت دیگر نیازی به دستکاری در بازار و استفاده از اهرم های تصنعی کنترل قیمت و محدود کننده معاملات و تصمیم گیری های غیر قابل پیش بینی و احتمالاً متناقض که ریسک سرمایه گذاری در بورس سهام را افزایش می دهد ، نخواهد بود اما روش فعلی مدیران بورس نگاه مبتنی بر رفع معلول بوده و علل به وجود آورنده معلول را مورد عنایت قرار نداده است .
نارسایی سیستم معاملات سیسم موجود معاملات سهام در بورس قدیمی شده و عمر مفید خود را گذرانده است .
در این سیستم سفارشات خرید و فروش با مراجعه حضوری به دفاتر کارگزاری و پر کردن فرمهای مربوط به دستورات خرید و فروش انجام می شود .
سفارش دهندگان نیز چون از رعایت نوبت در انجام سفارشات و نحوه اتصاص و تقسیم خریدهایی که به صورت گروهی انجام می شود اطلاعی ندارند باید در روزها ، هفته ها و گاهی ماه های بعد با تلفن یا مراجعه به دفتر کارگزار از نتیجع با خبر شوند .
حتی ممکن است چند بار مراجعه کنند که گاهی هم حالت مزاحمت برای کارگزار را پیدا می کند .
کارگزار نیز دچار محدودیت های مربوط به کف و سقف قیمت معاملات است که در بعضی موارد آنها را مجبور می کند که با از دست دادن نوبت خود در صف روز قبل وارد صف جدید روز بعد برای خرید یا فروش یک سهم شوند و قیمت جدید بدهند .
این در حالی است که تقریباً در تمام بورس های معتبر جهان خریداران فروشندگان سهام می توانند مستقیماً دستورات خرید با قیمت مورد نظر را وارد کنند و توسط سیستم از وضعیت آن خبر شوند .
دستور خرید یا فروش نیز در سیستم معتبر است مگر آنکه توسط صادر کننده لغو یا تغییری در آن داده شود .
با این وجود کنترل های لازم در سیستم دیده شده است تا نتوان دستورات بدون اعتبار ، غیر قابل اجرا و مختل کننده داد .
البته در سیستم دیده شده است که معاملات بورس سهام تهران و نیز هر نوع دستور خرید یا فروش نیز در سیستم معتبر است مگر آنکه توسط صادر کننده لغو یا تغییری در آن داده شود .
با این وجود کنترل های لازم در سیستم دیده شده است تا نتوان دستورات بدون اعتبار غیر قابل اجرا و مختل کننده داد .
البته در سیستم دیده شده است که معاملات بورس سهام تهران و نیز هر نوع دستور خرید و فروش را بتوانت بدون محدودیت قیمت گذاری مستقیماً از طریق اینترنت وارد کرد .
در سیستم بورس هر دستور دارای اقلام اطلاعاتی کد سهامدار ، کد شرکت ، تاریخ دستور ، ساعت دستور ، تعداد سهم و قیمت درخواست شده برای خرید یا فروش است .
اما اولویت انجام هر سفارش خرید یا فروش نیز در سیستم معتبر است مگر آنکه توسط صادر کننده لغو یا تغییری در آن داده شود .
تا نتوان دستورات بدون اعتبار غیر قابل اجرا و مختل کننده داد .
البته در سیستم دیده شده است که معاملات بورس سهام تهران و نیز هر نوع دستور خرید و فروش را بتوان بدون محدودیت قیمت گذاری مستقیماً از طریق اینترنت وارد کرد .
در سیستم بورس هر دستور دارای اقلام اطلاعاتی کد سهامدار کد شرکت تاریخ دستور ، ساعت دستور ، تعداد سهم و قیمت درخواست شده برای خرید یا فروش است .
اما اولویت انجام هر سفارش خرید یا فروش تاریخ روز و ساعت دقیقه و ثانیه ورود دستور به سیستم است که توسط خود سیستم رعایت می شود ؛ به طوری که اگر امروز دستور شما اجرا نشد دستور و نوبت شما باطل می شود و مجبورید فردا دوباره آن را وارد سیستم کنید!
یکی از علل وجود قیمت های سقف و کف و یا ایجاد صف های کاذب خرید و فروش همین سیستم موجود با تاریخ انقضای سپری شده است .
چنین سیستمی یکی از موانع عملکرد طبیعی بورس سهام بر مبنای مکانیزم عرضه و تقاضا می باشد .
به همین دلیل بورس تهران نیازمند سیستمی یکی از موانع عملکرد طبیعی بورس سهام بر مبنای مکانیزم عرضه و تقاضا می باشد .
به همین دلیل بورس تهران نیازمند سیستمی به روز و با امکانات و قابلیت های بیشتر است ؛ سیستمی که از شدت وابستگی سهامداران جزء به کارگزاران برای انجام معاملات بکاهد و نابرابری ها و تنگاناهای موجود در این زمینه را کاهش دهد .
نارسایی های سیستم اطلاع رسانی سایت کنونی و موجود بورس بسیار مختصر و ناقص است .
در حالی که این سایت در وصرت تکمیل شدن می تواند به عنوان ابزار موثر و بازوی توانمند اطلاع رسانی سازمان بورس و اوراق بهادار از ایجاد جو کاذب و شایعات هدف دار جلوگیری نموده و به عنوان یک مرجع معتبر آموزش دهنده و هادی برای سرمایه گذاران عمل کند .
با اطلاع رسانی موثر در این سایت می توان از ایجاد تقاضای مصنوعی برای سهام خاص ممانعت به عمل آورد .
در حال حاضر در سایت بورس اطلاعات معاملات روزانه و اطلاعیه مربوط به شرکت ها به صورت خام و بدون پردازش بیشتر ارایه می شود در حالی که این اطلاعات خام نی تواند کمک زیادی برای سرمایه گذاری در خرید و فروش سهام باشد .
سرمایه گذار بورس برای تصمیم گیری در خصوص خرید و فروش سهام احتیاج به اطلاعات جمعی و طبقه بندی شده و منحنی های روند نما در خصوص قیمت ها ، ریسک ، بازدهی ، کوواریانس بازدهی و .
در خصوص شرکت ها ، صنایع و گروه بندی آنها دارد .
برای آنکه نارسایی های کنونی اطلاع زسانی در بورس سهام ایران بهتر مشخص و تعریف شود در ابتدا باید ببینیم یک سرمایه گذار در بورس سهام برای تشکیل و مدیریت یک سبد سهام به چه اطلاعاتی نیاز دارد و چه میزان از این اطلاعات در دسترس اوست .
به طور کلی دو روش یا دیدگاه برای سرمایه گذاری در سهام وجود دارد .
روش اول بر مبنای تکیه بر اخبار ، شایعات و جو بازار است .
شایعه و خبر از جنس یکدیگرند شایعه خبری است که صحت و سقن آن معلوم نیست اما خبر می تواند کاملاً موثق یا نسبتاً موثق و حتی نزدیک به شایعه باشد .
حتی اخبار رسمی منتشر شده از سوی شرکت ها چندی بعد کاهش سود اعلام شده است .
بدین لحاظ تصمیم مبتنی بر خبر و شایعه با تغییر خبر و شایعه تغییر می کند .
این در حالی است که در سیستم فعلی دادو ستد سهام بورس تهران خرید و فروش تابع پارامترها و محدودیت های اشاره شده سیستم کنونی است .
همین وضعیت باعث می شود دستورات زمانی اجرا شوند که نتیجه مطابق با آنچه انتظار داشته ایم نباشد .
در این روش باید به دنبال اخبار و شایعاتی که صحت آنها تصادفی است دوید در نتیجه یک روز برای یک سهم صف خرید است و فردا صف فروش به هر حال ریسک سرمایه گذاری با این روش بسیار بالاست .
اما ممکن است کسانی سود بسیار زیادی هم ببرند .
در مقابل کسان دیگری زیان بسیاری می بینند .
اکثر سرمایه گذاران بورس سهام ایران که تنها به اطلاعات خام معاملات و اطلاعیه ها دسترسی دارند ، بر مبنای این روش عمل می نمایند .
حال آنکه سرمایه گذاری در سهام بر مبنای تکیه صرف بر شایعات اخبار و اطلاعات خام و بدون توجه به روندها و اطلاعات پردازش شده ، یک استراتژی و مشی پر ریسک بوده و قابل اطمینان نیست .
نمودار ( 3-2 ) بورس اوراق بهادار ازدیدگاه سیستمی روش دیگر مبتنی بر تحلیل اطلاعات پردازش شده در قالب روندها شاخص ها و پارامترها در یک افق زمانی بلند مدت تر است .
این روش متکی بر دیدگاه نظریه مدرن پرتفولیو یا دیدگاه فوندامنتال ( اساسی ) و یا تکنیکال ( فنی یا چاری ) می باشد .
البته می توان ترکیبی از آنها را هم استفاده کرد .
در روش دوم از اخبار و شایعات صرفنظر نمی شود اما به آنها در قالب تحلیل و مطالعه انجام شده نگاه میشود .
سرمایه گذاری بر مبنای روش و استراتژی مشخص یک مزیت دیگر هم دارد .
در طول زمان شناخت و اشراف سرمایه گذار نسبت به سهام و بازار سرمایه و روندها افزایش می یابد .
لذا برای سرمایه گذاری بر اساس روش و تحلیل نظام مند و نه بر مبنای شایعات و اخبار و اطلاعات خام به اطلاعات پردازش شده به روز و در دسترس سرمایه گذاران باشد ، سرمایه گذاری بر اساس عملکرد شرکت ها و صنایع و ارزش واقعی انها در مقایسه با یکدیگر صورت می گیرد .
در این حالت افزایش قیمت سهام شرکت ها بر اساس عملکرد و ارزش بیشتر انجام می شود .
در این حالت ، نظام اطلاع رسانی ماموریت خود را ایفا کرده و می تواند عملکرد طبیعی بازخوردی برای شکل دادن به عرضه و تقاضا داشته باشد به موازات از قدرت شکل دهی ساختگی شایعات اخبار و معاملات مصنوعی عرضه و تقاضای سهام کاسته خواهد شد .
در واقع میزان مداخله مستقیم در قیمت ها و معاملات مصنوعی عرضه و تقاضای سهام کاسته خواهد شد .
در واقع ، میزان مداخله مستقیم با عدم کفایت اطلاع رسانی در بورس سهام دارد .
بازار سرمایه واژه سرمایه گذاری بعنوان بکار گیری منابع در جهت بازده مالی تعریف می شود و یا نه طور کلی سرمایه گذاری عبارت است از قربانی کردن ارزش فعلی مطمئن برای ارزش آتی (احتمالاً نا مطمئن ) عمدتاً دو نوع سرمایه گذاری وجود دارد اول سرمایه گذاری فیزیکی که در آن منابع مالس در داراییهای فیزیکی ( در جهت تولیدات و خدما برای فروش ) به منظور کسب سود مصرف می شوند و دوم سرمایه گذاری مالی است ، که در ان منابع در دارائیهای سرمایه ای ( اوراق قرضه ، سهام و .
) صرف می شوند .
در کلیه جوامع سرمایه داری افراد یا موسساتی وجود دارند که منابع مالی در اختیار انها است و همچنین افراد یا موسساتی نیز نیازمند سرمایه در جهت اجرای طرحهای خود می باشند .
به مکانیزمی که از طریق آن منحنی های عرضه و تقاضای سرمایه با یکدیگر تلاقی می کنند و اوراق بهادار در ان بازار مبادله می شوند (( بازار سرمایه )) اطلاق می شود .
بازار سرمایه بر اساس اوراق بهاداری که در آن مبادله می گردد به دو دسته بازارهای اولیه و ثانویه تقسیم می شود .
1- بازارهای اولیه بازار اولیه بازاری است که شرکت می تواند در آنجا دارائیهای مالی خود را با منابع مالی بلند مدت مبادله کند .
اوراق بهاداری که برای اولین بار عرضه می شوند از طریق بازار اولهی به فروش می رسند .
اوراق بهادار ممکن است توسط شرکتی جدید و یا شرکت قدیمی منتشر شوند .
اوراق بهاداری باشد که در گذشته بخش دیگری از آن منتشر شده است .
مشخصه این بازار این است .
که عرضه اوراق بهادار توسط منتشر کننده به منظور تامین مالی بوده و این بازار مکان مشخصی ندارد و معمولاً اوراق بهادار از طریق بانکهای سرمایه گذاری به مردم عرضه می شود .
2- بازارهای ثانویه