مقدمه:
بنا بر تضمین سازمان جهانی بهداشتی(WHO)روزانه از هر ده بیماری که در بیمارستان پذیرش می شوند یک نفر به عفو نتهای بیمارستانی مبتلا می شوند وتقریبا
%10 بیماران جان خود را ازدست می دهند.وهزینه ای که این بیماران متحمل می شوند سه برابر بیمارانی است که به عفونت بیمارستانی مبتلا شده اند.
عفونت چیست:
عفونت پدیده ای است که میزبان به دلیل تهاجم ورشدو تکثیر عامل بیماری زای عفونی دچار آسیب می شود.
عفونت بیمارستانی چیست:
عفونت بیمارستانی به عفونتی گفته می شود که پس از پذیرش بیمار در بیمارستانها 48-72ساعت بعد یا طی دوره ای مشخص10-30 روز پس از ترخیص بیمار ظاهر می گردد ودر 25-%50عفونت های زخم جراحی پس از ترخیص بیمار ظاهرمی گردد که در زمان پذیرش بیمار وجود نداشته ودر دوره نهفتگی خود نیز نباید قرار داشته باشد.در صورتی که به دنبال اعمال جراحی در بدن بیمار جسم خارجی کار گذاشته شود (Implant)عفونت بیمارستانی می تواند علاوه بر بیماران کارکنان وعیادت کنندگان را نیز مبتلا سازد. هر یک از اعضای بدن انسان می تواند در بیمارستان دچار عفونت گردد.
راههای انتقال میکرو ارگانیسم ها در بیمارستان :
در بیمارستان میکرو ارگانیسم ها می توانند به طرق مختلف منتقل گردند وگاهی یک میکروب می تواند از چند طریق منتقل گردد.راههای انتقال میکرو ارگانیسم ها در بیمارستان عبارتند از:
1- انتقال از طریق تماس(contact):تماس شایعترین ومهمترین راه انتقال عفونت های بیمارستانی به شمار می آیدو به سه زیر گروه تقسیم می شود: تماس مستقیم سطوح بدن وانتقال فیزیکی میرو ارگانیسم ها بین میزبان حساس و فرد دچار عفونت یا کلونیزه شده با میکروب
*تماس غیر مستقیم میزبان حساس باشی واسطه آلوده (وسایل،سوزن،پانسمان،دستکش آلوده)*قطره(Droplet)تولید شده توسط فرد حین عطسه،سرفه،وصحبت کردن،ساکشن کردن یا برونکوسکوپی ومواجهه با ملتهمه مخاط بینی یا دهان.
2-انتقال از طریق هوا(Air borne)
3-ا نتقال از طریق وسیله مشترک آلوده مانند غذا،آب،داروها ،تجهیزات ووسایل آلوده
4-انتقال از طریق ناقلین ماند پشه ،مگس وموش که اهمیت چندانی در عفونت های بیمارستانی ندارند
Coli شایع ترین عامل عفونت دستگاه ادراری،استا فیلو کوک ارئوس شایع ترین عامل عفونت رحم جراحی، پسودومونا آئرو ژینوزا واستا فیلوکوک آرئوس شایع ترین باکتری های عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی و کوکسی های گرم مثبت شایع ترین میکرو ارگانیسم ها وایجاد باکتری اولیه بوده اند
سازمان بهداست جهانی (1988)اعلام کرد که شایعترین عغونت های بیمارستانی به ترتیب شامل:
عفونت مجاری ادراری (%28-%26کل عفونت ها)،
عفونت محل عمل(%22-%19کل عفونت ها)،
عفونت دستگاه تحتانی(%18-%15)
وباکتریمی(%11-%8کل عفونت ها)
عفونت ادراری،شایعترین و پنو مونی کشنده ترین عفونت های بیمارستانی محسوب می شوند
عفونت های سطحی محل برش
به وقوع عفونت طی سه روز بعد از عمل جراحی که محدود به پوست یا بافت های زیر جلدی محل برش یا انسزیون می شوند وحداقل با یکی از موارد زیر همراه است :
1- تخلیه چرک با یا بدون تایید آزمایشگاه از محل برش سطحی
2-جدا شدن میکروب از کشت یا بافت سطحی برش که به طریق آسپیتیک جمع آوری شده است
3-وجود حداقل یکی از علائم یا نشانه ها ی عفونت همچون :در ،تندرنس،تورم موضعی ،قرمزی یا گرمی محل انسزیون؛مگر اینکه کشت منفی باشد
عفونت عمقی محل برش:
وقوع عفونت طی سی روز بعداز عمل جراحی در مواردی که در موضع پرو تز کار گذاشته نشود ویا طی یکسال و حداقل با یکی از موارد ذیل باشد:
.تخلیه چرک از ناحیه برش عمقی ونه از عضو یا فضای عمل جراحی.
. باز شدن خود به خود یک انسزیون عمقی یا باز شدن عمقی آن توسط جراح که حداقل با یکی از علائمی چون: درجه حرارت مساوی یا بیش از 38درجه درد موضعی وحساسیت باشد،مگر اینکه کشت منفی گزارش شود.
.وجود آبسه یا سایر شواهد عفونت انسزیون عمقی در معاینه مستقیم جراح یا حین جراحی مجدد و یا از طریق بررسی های رادیو لوژی ویا آزمایشات آسیب شناسی بافتی
عفونت گردش خون تایید شده توسط آزمایشگاه که در زمان پذیرش بیمار در بیمارستان وجود نداشته ودر دوره نهفتگی آن نیز قرار نداشته و حین یا بعد از اقامت در بیمارستان رخ داده است،ویکی از موارد زیر را دارا می باشد جدا شدن پاتوژن مرتبط با وسیله داخل عروقی(عفونت اولیه گردش خون)یا مرتبط با عفونت بیمارستانی در کانون دیگر (عفونت ثانویه گردش خون ).تب،لرز یا افت فشار خون وجدا شدن ارگانیسمی که بطور شایع پوست را آلوده می کند از دو نمونه کشت خون،یا از یک نمونه کشت خون در بیماری که وسیله داخل عروقی دارد به شرط آنکه پزشک درمان مناسب با آنتی بیوتیک را برای وی شروع کند یا مثبت شدن آزمون آنتی ژن نمونه خون.
احتیاط های استاندارد
به منظور خطر کاهش انتقال میکرو ارگانیسم ها از منابع شناخته شده یا نا شناخته در بیمارستان،احتیاط های استاندارد بکار می روند.رعایت احتیاط های استاندارد برای تمام بیماران ضروری است،بدون آنکه نوع بیماری آنها در نظر گرفته شود.
در مواقع مواجهه وتماس با هریک از موارد ذیل باید احتیاط های استاندارد رعایت شوند:
خون
تمام مایعات ،ترشحات،ومواد دفعی بدن بجز عرق بدون در نظر گرفتن وجود خون قابل رویت در آنها.
پوست آسیب دیده :----مخاطات
اصول احتیاط های استاندارد
1- شستن دست ها
دست ها بلافاصله پس از دست زدن به خون،مایعات بدن،ترشحات مواد دفعی ووسایل آلوده، بدون در نظر گرفتن این نکته که از دستکش استفاده شده است یا خیر،شسته شوند.پس از درآوردن دستکش از دست،در فواصل تماس با بیماران و در سایر موارد لازم ،دست ها باید شسته شوند تا از انتقال میکرو ارگانیسم ها به سایر بیماران،کارکنان یا محیط جلوگیری به عمل آید.اگر برای یک بیمار اقدامات تهاجمی یا کار های مختلف صورت می گیرد،در فواصل این امور دست ها باید شسته شوندتا از انتقال آلودگی به قسمت های مختلف بدن بیمار جلوگیری شود.
2-دستکش
هنگام دست زدن به خون،مایعات،ترشحات،مواد دفعی بدن بیمار،وسایل آلوده و در زمان خونگیری وسایر اقدامات تهاجمی عروقی باید دستکش تمیز پوشید.
قبل از تماس با مخاط و پوست آسیب دیده باید دستکش تمیز پوشید.
اگر برای یک بیمار کار های مختلف و اقدامات تهاجمی صورت می گیرددستکش ها باید در فواصل انجام این امور تعویض گردند.
بلافاصله پس از استفاده از دستکش،قبل از دست زدن به سطوح ووسایل غیر آلوده وقبل از تماس با بیماردیگر بایددستکش ها را از دستها خارج نمود.
3-ماسک ،محافظ چشم،محافظ صورت
بهمنظور محافظت مخاط چشم،بینی ودهان حین انجام کارهای تهاجمی یا فعالیت های مراقبت از بیمار که احتمال پاشیده شدن خون،مایعات بدن،ترشحات ومواد دفعی وجود دارد باید از ماسک ومحافظ صورت یا چشم استفاده نمود.