دانلود مقاله بلوغ

مقدمه در طول زندگی یک فرد، وقایعی، رخ می دهند که از اهمیت خاصی برخوردارند و به عنوان نقاط عطفی در زندگی از آنها یاد می شود، یکی از این وقایع بلوغ است.

از نظر لغوی، بلوغ یعنی کامل شدن و به حد کمال رسیدن، بلوغ دوره بحرانی انتقال از مرحله کودکی به بزرگسالی و زمان کسب قدرت باروری است.

در این دوره تغییرات دینامیک در مغز و غدد بدن باعث تغییرات جسمانی، روانی و رفتاری می شود.

ثبات و تکوین شخصیت نوجوان در این دوره صورت می گیرد.

بلوغ یک مرحله بحرانی است که در گذر از این دوره، زیربنای زندگی بزرگسالی فرد پی ریزی می شود و ممکن است بسیاری از مشکلات روانی، بیماری های عفونی، ازدواجهای ناموفق، حاملگی های زودرس و مخاطره آمیز، صدمات و مرگ میر مادر و کودک و در نهایت مشکلات عدیده جسمی و روحی رشته در این دوران داشته باشند.

سن شروع بلوغ: با توجه به ابعاد مختلف جسمانی، روانی و اجتماعی بلوغ سن شروع و مسائل خاص هر یک از آنها نیز دارای مشخصه خاص خود می‌باشد که قابل بررسی و پیگیری است که در زیر مورد بررسی قرار می گیرد: بلوغ جسمی: از 10 تا 12 سالگی بلوغ جسمی آغاز می شود.

بلوغ روانی: تقریباً 2 تا 4 سال بعد از بلوغ جسمی نیز بلوغ روانی بوجود می آید.

بلوغ اجتماعی: دو سال بعد از بلوغ روانی هم بلوغ اجتماعی ایجاد می شود.

حدود سنین 9 تا 10 سالگی، پیر، دختر و پسر از نظر جسمی بجز اختلاف در اندامهای جنسی، تفاوت زیادی وجود ندارد، اما با شروع بلوغ و کامل شدن آنها یک نوجوان پسر، شکل مردانه و یک نوجوان دختر شکل زنانه پیدا می‌کند.

عوامل تأثیرگذار در سن بلوغ، وراثت: وراثت یکی از عوامل مهم در سن شروع بلوغ می‌باشد است.

محیط: انگیزاننده های محیطی نظیر ارتباطات اجتماعی، رسانه های فرهنگی و تبلیغی، تغذیه، تماس با نور و…) در شروع آن تأثیر دارند.

سن شروع بلوغ در دو جنس دختر و پسر متفاوت است بطوریکه: سن شروع بلوغ در پسرها: در پسرها تغییرات جسمی بلوغ 3 سال دیرتر از دخترهاست.

دامنه سن، شروع بلوغ در پسران 10 تا 14 سالگی است و طول مدت رشد در پسرها نیز طولانی تر از دختران بوده و قد پسرها نیز معمولاُ بلندتر از دختران است.

سن شروع بلوغ در دختران: در دختران نیز شروع بلوغ از 8 تا 12 سالگی است.

تغییرات جسمی دوران بلوغ، بلوغ جزئی از فرایند و نمو است و در این دوره از حیات انسانی، مجموعه ای تغییرات جسمی و روانی گردیده می شوند.

در این بخش فقط تغییرات جسمی بلوغ توضیح داده می شوند، بروز این تغییارت معمولاً با بروز نگرانیها و سؤالاتی در فرد شروع می شود از قبیل اینکه آیا من طبیعی هستم؟

چه اتفاقی دارد برای من می افتد؟

آیا گاهی این تغییرات در افراد دیگر هم اتفاق می افتد؟

خودآگاهی از چنین تغییرات جسمی و پاسخگویی درست و مناسب به سؤالات نوجوان، باعث خواهد شد تا حد زیادی از نگرانیهای که نوجوان در مورد تغییرات بدن خود دارد، کاسته شود.

تغییرات جسمی پسران در دوران بلوغ: تغییراتی که در دوران بلوغ یک پسر اتفاق می افتد به ترتیب عبارتند از: افزایش ناگهانی قد بزرگ شدن بیضه ها رشد موهای ضخیم و ریز در ناحیه شرمگاهی (زهار) احتلام و انزال (خروج منی از آلت تناسلی) افزایش ناگهانی قد و رشد اندامها، رشد تنه، رشد آلت تناسلی تغییر صدا(کلفت شدن) رویش موهای زیربغل و افزایش مو در سرتاسر بدن فعال شدن غدد چربی و عرق موجود در پوست روش مو در صورت حال به توضیح هر کدام از موارد فوق می پردازیم: رشد بیضه ها بیضه ها غدد جنسی و تولیدمثل مرد می باشند.

این غدد سلول زایای مذکر (اسپرم) و هورمون مردانه (تستوسترون) را تولید می کنند.

تولید اسپرم از زمان بلوغ شروع تا آخر عمر ادامه دارد.

بدین ترتیب یک مرد تا آخر عمر توانایی باروری دارد، شروع بلوغ پسران، با بزرگ شدن قابل توجه بیضه های آنها مشخص می شود بطوری که در عرض سه سال حجم آنها تا 8 برابر افزایش می یابد.

این رشد از سن 10 تا 13/5 سالگی شروع می شود.

بطور طبیعی بیضه سمت راست کمی بالاتر از بیضه سمت چپ می‌باشد، ممکن است بعضی اوقات شخص احساس کند که بیضه های پائین تر از مواقع قبل قرار دارد.

علت این امر آن است که آنها در دمایی کمتر از دمای بدن بهتر فعالیت می کنند، لذا هنگامی که درجه حرارت شخص بالا می رود و یا هوا گرم می شود آنها از بدن فاصله گرفته، و وقتی هوا سردتر می شود، به بدن نزدیکتر می شوند.

آنچه مهم است، این است که فرد باید بتواند آنها را بخوبی لمس کند و در صورتی که یکی از آنها را لمش نکند، یا در لمس آنها علاوه بر بیضه ها توده ای دیگر بدست او برخورد کند، حتماً باید به پزشک مراجعه نماید.

رویش موهای زهار (ناحیه شرمگاهی) این موها ابتدای بلوغ در سن 15 تا 20 سالگی و قبل از انزال ظاهر می شوند و زمان رویش آنها در ارتباط نزدیک با زمان افزایش حجم بیضه ها می‌باشد.

این موها بزرگتر و ضخیم تر از موهای سایر قسمتهای بدن می باشند.

بهتر است این موها بطور مرتب برطرف شوند و بهداشت این ناحیه رعایت گردد.

احتلام و اولین انزال(خروج منی) در قسمتی از دستگاه تناسلی، محلی برای ذخیره منی وجود دارد.

منی مایعی حاوی سلولهای زایای مردانه (اسپرم)و ترشحات غدد دستگاه تناسلی است، با تحریک جنسی، آلت تناسلی، افزایش حجم پیدا کرده، بزرگ و سفت می شود.

علت این امر احتباس و تجمع خون در آن می‌باشد.

به این حالت نعوظ گفته می شود.

بعد از نعوظ ممکن است بطور غیر ارادی، منی خارج شود که به آن انزال گفته می‌شود.

اولین انزال معمولاً حدود یک سال بعد از شروع رشد بیضه ها اتفاق می افتد، معمولاً انزال (احتلام) در هنگام خواب یک نوجوان بالغ رخ می‌دهد.

ممکن است یک فرد مذکر، در طول خواب نعوظ های مکرر و بدون انزال داشته باشد حتی گاهی در هنگام بیدار شدن نیز نعوظ داشته باشد که امری طبیعی است و نشانه سلامت دستگاه باروری او است.

نوجوان پسر ممکن است با بروز اولین انزال که به آن احتلام نیز گفته می شود متعجب یا نگران شود.

او باید بداند این پدیده آیت و نشانه ای از قدرت پروردگار یکتاست که با ایجاد دستگاه تناسلی و بروز این حالت در دوران بلوغ، نوید آمادگی پدر شدن را به منظور بقای نسل به او می‌دهد.

افزایش قد و رشد اندامها (رشد تنه، رشد آلت تناسلی) جهش قدی، در پسرها دیرتز از دخترها و در سن 11 تا 13 سالگی اتفاق می افتد، سن متوسط افزایش قد 14 سالگی است.

در طول سالهای رشد، ممکن است در طول یکسال 13 سانتیمتر به قد یک نوجوان اضافه شود بطوری که یک نوجوان پسر در 16 سالگی 98% رشد قدی خود را بدست می آورد.

اما انداها یکسان رشد نمی کنند بطوریکه ابتدا پاها به حداکثر رشد خود رسیده، کشیده تز می شوند.

و تقریباً یکسال بعد طول و عرض و تنه افزایش می یابند.

همچنین قسمتهای مختلف پا نیز همزمان رشد نمی کنند ابتدا خود پا (تا مچ پا) سپس ساقی و بعد رانها رشد می کنند.

این نوع رشد، باعث می شود که یک نوجوان در ابتدای دوران رشد نمی کنند ابتدا خود پا (تا مچ پا) سپس ساق و بعد رانها رشد می کنند.

این نوع رشد، باعث می شود که یک نوجوان در ابتدای دوران رشد خود ظاهر ناموزونی داشته باشد و در انجام کارها به گونه ای دچار عدم تعادل و بی دقتی شود که این امر می تواند موجب نگرانی او شود، در پسرها بر خلاف دخترها شانه ها سریعتر از لگن رشد کرده و پهن تر و عریض تر از لگن می شوند، بدن و اندامهای پسرها نیز عضلانی تر از دخترها می شوند.

رشد قابل توجه آلت تناسلی، در پسرها بطور طبیعی از سن 10/5 تا 14/5 سالگی شروع می شود.

بنابراین سن شروع رشد آن در بین افراد می تواند متفاوت باشد.

یکی از نگرانیهایی که ممکن است در این زمینه ایجاد شود اندازه آلت تناسلی است، اندازه آن مانند سایر اندامها از فردی به فردی دیگر متفاوت است و این تفاوت در اندازه، تأثیری در مردانگی و قدرت باروری فرد ندارد.

تغییر صدا (کلفت شدن صدا) کلفت شدن صدا به علت بزرگ شدن جنجره و رشد طنابهای صوتی است.

این امر بعد از ظاهر شدن موهای زیر بغل و حداکثر رشد اتفاق می افتد و نوجوان پسر به تدریج صدای مردانه پیدا می‌کند.

بنابراین ممکن است در ابتدای این تغییر، او صدای ناهنجار و خشن داشته باشد.

رویش موی زیربغل، افزایش موی بدن، رویش مو در صورتگ رویش این موها معمولاً بعد از ظهر موهای زهار اتفاق می افتد، و معمولاً رویش موی زیربغل و صورت همزمان صورت می گیرد، بعضی پسرها پر مو تر از دیگران هستند و در بعضی ممکن است موهای روی قفسه سینه زیاد نباشند یا اصلاً مویی رشد نکند، لازم است زیر بغل و ناحیه شرمگاهی تمیز نگاه داشته شده و ضمن برطرف کردن موهای زاید بهداشت آنها نیز رعایت گردد.

رویش این موها معمولاً بعد از ظهر موهای زهار اتفاق می افتد، و معمولاً رویش موی زیربغل و صورت همزمان صورت می گیرد، بعضی پسرها پر مو تر از دیگران هستند و در بعضی ممکن است موهای روی قفسه سینه زیاد نباشند یا اصلاً مویی رشد نکند، لازم است زیر بغل و ناحیه شرمگاهی تمیز نگاه داشته شده و ضمن برطرف کردن موهای زاید بهداشت آنها نیز رعایت گردد.

افزایش فعالیت غدد چربی و عرق از دیگر تغییرات بدن پسرها که تحت تأثیر هورمون جنسی مردانه (تستوسترون) روی می دهد، افزایش فعالیت غدد چربی و عرق پوست بدن است.

این تغییرات در دخترها نیز بوجود می آیند، در این حالت ترشح آنها زیادتر شده و منافذشان بزرگتر می شوند، در نتیجه پوست بدن چرب و بدن بوی خاصی می گیرد.

جوش جوانی یا آکنه: در اثر افزایش فعالیت غدد چربی ممکن است جوشهایی روی پوست بدن ظاهر شوند که به آنها آکنه گفته می شود، بنابراین توصیه می شود به هیچ عنوان دستکاری شوند.

زیرا در غیر اینصورت ممکن است بعد از بهبودی فرورفتگی هایی در محل آنها باقی بماند، در صورت التهاب و یا حرکی شدن و یا تعداد زیاد آنها فرد به پزشک مراجعه کند، در صورت ابتلا به این جوشها، بهتر است از غذاهای چرب و شیرینی جات کمتر استفاده شود و به ورزش بیشتر پرداخته شود و شستشو بطور مکرر انجام گیرد.

بلوغ روانی و اجتماعی: یکی از ابعاد بسیار مهم بلوغ، بلوغ روانی و عاطفی است که تقریباً 3 تا 4 سال بعد از بلوغ جسمی یعنی در حدود سنین 14-18 سال بوقوع می پیوندد.

منظور از بلوغ روانی دانستن رشد عاطفی و عقلی است، فرد در این سنین از نظر عاطفی می تواند احساسات خود را بشناسد و توانایی کنترل آن را داشته باشد، احساسات قوی در این سنین معنی دارند از دوره های قبلی است، گریه، خشم، محبت و شادمانی و… او توسط خودش با آگاهی و کنترل در می آید، نوجوانی که از نظر عاطفی و روانی بالغ شده باشد با شکست های کوچک و یا به کوچک ترین انتقاد دیگران پرخاش، داد و فریاد، گریه و یا قهر نکرده بلکه سعی در کنترل اوضاع دارد، بنابراین با بلوغ عاطفی، احساسات نوجوانان نشیب و تمایل های عاطفی عالی و مخصوص این سن، زودرنجی، حساس و پرتوفعی و… از ویژگیهای بارز می باشد، نوجوان در این مرحله بلوغ به خودآرایی، فعالیت و جنب و جوش بیشتر، پذیرفته شدن در جمع دوستان و همسالان، یافته دوستان جدید و تمایل به جنس مخالف، حضور بیشتر در جمع همسالان و… اهمیت می‌دهد.

بلوغ عقلی: اما در مورد بلوغ عقلی باید چنین بحث کرد که نوجوان در سنین بین 14-18 سال بایستی توانایی درک، فهم، تفکر، پیش بینی، تجریه و تحلیل و نتیجه گیری از وضهیت و موقعیتهای مختلف را کسب کرده باشد، همچنین با اتکاء به تفکر و مهارت تجزیه، تحلیل و استنباط درست بتواند تا حدود زیادی آینده را پیش بینی و نسبت به تعیین اهداف زندگی آینده و تعیین راهکارهای منطقی و مورد نیاز برای رسیدن به آنها اقدام نماید.

البته لازم به یادآوری است که رشد عقلی و بلوغ فکری در مسیر زمان و مواجه را موقعیتها و تجربه آنها به صورت تدریجی و کم کم تکمیل می گردد، باز تأکید می شود که طی سالم این مرحله نیاز به هدایت منطقی و راهنمایی افراد صالح و مجرب و معتمد دارد وگرنه شکل انحرافی پیدا می‌کند و سلامت روانی نوجوان به مخاطره می‌افتد.

بر اساس نظر مراجع دینی، پسر پس از اتمام 15 سال قمری بالغ می شود اما اگر قبل از رسیددن به 15 سالگی محتلم شود و یا موی ریز در ناحیه آلت تناسلی او پیدا شود باز مکلف است.

آری او اینک وارد مرحله جدیدی از زندگانی خود شده است و در پیشگاه حضرت حق تعالی مقام و منزلت ویژه ای دارد.

او پا به عرصه تکلیف نهاده پس نماز و روزه بر او واجب و احکام الهی بر او جاری می شوند.

برای اجرای احکام دینی نوجوان بالغ ضمن بررسی بایستی از یک مجتهد جامع الشرایط تقلید نماید.

پس از تقلید و مراجعه به رساله عملیه فرد مورد نظر خود نسبت به انجام واجبات دینی اقدام نماید.

بعد از احتلام مستحب است فرد ادرار نماید و واجب است جهت پاکیزگی و خواندن نماز غسل نماید غسل را به دو صورت ترتیبی و ارتماسی می توان انجام داد: الف- غسل ترتیبی: در غسل ترتیبی بعد از نیت کردن ابتدا سر و گردن سپس نیمه راست و بعد از آن نیمه چپ بدن شسته می شوند.

ب- غصل ارتماسی: در غسل ارتماسی تمام بدن یکباره زیر آب قرار می گیرد.

موارد منع شده برای فرد محتلم: خواندن و لمس کتاب خدا، حضور در مساجد، خواندن نماز و… برای فرد محتلم است و فرد محتلم باید نسبت به غسل و تطهیر مطابق رساله مرجع تقلید خود اقدام نماید.

تغذیه در دوران بلوغ تغذیه در دوران نوجوانی و بلوغ اهمیت زیادی دارد.

زیرا نوجوانان و جوانان به دلیل سوخت و ساز بالای بدن و فعالیت زیاد به انرژی بیشتری نیاز دارند، البته لازم به ذکر است که پرخوری زیاد در این دوران سبب چاقی بیش از حد نوجوان خواهد شد، تا جایی که، گاهی نوجوان برای حفظ تناسب اندام ناچار به رژیم گرفتن می شود.

بنابراین در صورتی که تغذیه مناسب باشد تمام مواد لازم به بدن برسد، هم انرژی مورد نیاز نوجوان به حد کافی تأمین خواهد شد و هم نیازی به رژیم خاص غذایی وجود نخواهد داشت، صبحانه وعده غذایی مهمی برای نوجوانان است، زیرا صبحانه ناکافی یا کم کالری گاهی می تواند زمینه ساز کمبودهای تغذیه ای شود.

توصیه می شود که در برنامه غذایی نوجوانان سه گروه اصلی مواد غذایی شامل: چربی ها، مواد قندی و نشاسته ای و پروتئین ها حتماً وجود داشته باشد.

البته مصرف زیاد قندهای ساده مثل نوشابه های گازدار، شکلات، آب نبات و سایر موادی که فقط انرژی زا هستند و ارزش غذایی ندارند باید محدود شوند و به جای آنها از مواد نشاسته ای مانند برنج، نان و سیب زمینی استفاده شود، همانگونه که اشاره شد یکی از مواد مورد نیاز بدن، پروتئین (حیوانی و گیاهی) است.

نیاز به این ماده در دوران بلوغ به دلیل سریعتر شدن رشد و افزایش حجم عضلات بیشتر می شود.

پروتئین های حیوانی در تخم مرغ، گوشت، پنیر و شیر و پروتئین های گیاهی در غلات و حبوبات وجود دارد.

مصرف روزانه 45 تا 73 گرم پروتئین توصیه می شود.

اهمیت تغذیه دختران: دختران امروز مادران فردا و کلید سلامتی نسل کنونی و آینده می باشند، تمام مطالعات انجام شده نشان داده است که بسیاری از مشکلات دوران بارداری و تولد نوزادان نارس ارتباط مستقیم با وضع تغذیه مادر در زمان قبا از بارداری و سنین قبل از ازدواج دارد.

بطور کلی، دخترانی که زندگی خود را با تغذیه ناکافی در دوران کودکی همراه با بیماری شروع کرده و به دوره نوجوانی پا می گذارند، از یک طرف به علت کمبودهای تغذیه ای با کاهش قدرت یادگیری، افت تحصیلی، افزایش ابتلا به بیماریها و کاهش توانمندی ذهنی و جسمی مواجه هستند و از سوی دیگر، پس از ازدواج نمی‌توانند دوران بارداری شیردهی خوبی داشته باشند.

زیرا در دوران بارداری و شیردهی ذخایر بدنی مادر مصرف می شود و سوء تغذیه او تشدید یافته و علاوه بر مادر سوء تغذیه گریبانگیر فرزندش نیز می شوند، بطور کلی مطالعات انجام شده نشان داده است که در دخترانی که از زمان تولد تا بلوغ غذای متعادل و کافی مصرف کنند در هنگام بارداری و زایمان با مشکلات کمتری روبرو هستند.

اندازه لگن بستگی به قد دارد و لگن در دخترانی که خوب تغذیه شده اند به شکلی است که وضع حمل آسانتر می‌شود، به علت کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن در دختران نوجوان، ذخایر آهن بدن آنها تخلیه می شود.

این دختران پس از ازدواج و در دوران بارداری از کمبود آهن شدید رنج می برند و در این مادران نه تنها خطر مرگ و میر به علت خونریزی هنگام زایمان افزایش می یابد بلکه نوزادانی که به دنیا می آورند کم وزن و یا نارس بوده و ذخایر آهن کافی ندارند کم خونی فقر آهن در دوران بارداری و 2 سال اول زندگی اثرات جبران ناپذیر بر رشد و تکامل مغزی کودکان دارد و موجب کاهش بهره هوشی به میزان 5 تا 10 درصد می شود.

بر اساس بررسی کشوری شیوع کم خونی فقر آهن در زنان 15-49 ساله که اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت در سال 1374 انجام داده است، بیشترین میزان شیوع کمبود آهن در دختران 19-15 ساله (39 درصد) گزارش شده است.

بررسی سلامت و بیماری که در سال 1378 توسط معاونت پژوهشی وزارت بهداشت انجام شده نیز نشان داده است که شیوع کم خونی در زنان 39-15 ساله و 69-40 ساله تقریباً 2 برابر مردان است.

این ارقام نشان دهنده آسیب پذیری بیشتر زنان و دختران در سنین بلوغ در مقایسه با مردان این گروه سنی می‌باشد.

توزیع افراد بر حسب درجات مختلف ابتلا به کم خونی به تفکیک سن و جنس ویژگی رفتارهای غذایی نوجوانان نامنظم بودن وعده های غذایی: حذف وعده غذایی و برنامه غذایی نامنظم در دوره نوجوانی، یک رفتار غذایی شایع است.

به طور معمول وعده صبحانه و ناهار پیش تر از وعده شام حذف می شود و علت عمده آن برنامه های درسی و فعالیت های اجتماعی نوجوانان در طول روز است.

محققین به نام Daniel در سال 1977 طی مطالعه ای نشان داد که 50 درص نوجوانان دختر و پسر صبحانه نمی خورند، مطالعه دیگری نشان داده است که اگرچه 89 درصد نوجوانان مورد مطالعه و نخوردن صبحانه با دریافت کم مواد مغذی همراه بوده است، مشکل نخوردن صبحانه در دختران بیش تر از پسران مشاهده می شود.

اهمیت توجه به نیازهای نوجوانی نوجوانی مرحله تغییرات اساسی است.

تغییراتی که در ابعاد مختلف جسمی، روانی و اجتماعی نمود پیدا می کنند.

.وجود این تغییرات نیازهای جدیدی را برای وی بوجود می آورد.

برآورده شدن مناسب این نیازها به نوبه خود سازگاری سریعتر و بهتر او را با آنها میسر می سازد.

در کنار بحران و تحولی که نوجوان در این دوره سنی تجربه می‌کند، عدم برآورده شدن این نیازها به شیوه مناسب مشکلات افزون تر را موجب می‌شوند.

از این لحاظ توجه به شناخت این نیازها قدم اساسی در کمک به نوجوان درگذر این دوران است.

خانواده و در سطح گسترده تر اجتماع با کاربست شیوه ها و برنامه ریزیهای مناسب، بهداشت دوران نوجوانی را فراهم آوردن و زندگی و شخصیت سالم تری را برای وی رقم می زند.

نیازهای زیستی دوره نوجوانی رشد جسمی ویژگی بارز دوران بلوغ است.

به دنبال رشد قد، وزن، رشد عضلات و حجم قلب و تغییرات متابولیکی نیازهای تغذیه ای وی تحت الشعاع قرار می گیرد.

در دوران نوجوانی نیازهای غذایی نوجوان هم از لحاظ کمیت (به علت ازدیاد سرعت رشد) و هم از لحاظ کیفیت قابل اهمیت است.

رشد بافتهای عضلانی احتیاج به رژیم غذایی سرشار از مواد پروتئینی دارد.

پس از دوازده سالگی احتیاجات غذایی دختر و پسر متفاوت می‌شود.

بنابراین دستورالعمل درست تغذیه آنها نیز دیگر نمی تواند یکسان باشد.

دختران نوجوان به 2500 کالری و 80 تا 100 گرم پروتئین نیاز دارند که تقریباً 15% کالریها لازم باید از طریق پروتئینها، 25 درصد از طریق چربیها و 60 درصد از طریق گلوسیدها و مواد قندی تأمین شوند.

تغذیه درست دختر نوجوان آماده ساختن او برای توانایی مادر شدن است.

در حدود بلوغ، افزایش وزن پسران با پراشتهایی و سیری ناپذیری آنها نمود پیدا می‌کند.

حتی با یک فعالیت طبیعی مصرف کالری نوجوان پسر به اندازه احتیاجات یک بزرگسال که کارهای سنگین انجام می دهد، خواهد بود.

احتیاجات غذایی، نیاز به کلسیم و پروتئین و مواد معدنی به علت بالا رفتن سرعت رشد نسبت به دیگر دوران افزایش چشمگیر پیدا می‌کند.

عدم ارضا نیازهای تغذیه ای نوجوان صدمات و آسیبهای جدی می تواند به بار آورد.

مقاومت این نوجوان در برابر بیماریهای عفونی معمولاً کمتر است.

توان انجام کارهای سنگین را ندارد و دختران به هنگامی که زن جوانی شده و باردار می شوند، شرائط بارداری را به سختی تحمل می کنند.

نیازهای عاطفی مرحله نوجوانی رشد احساسات و عواطف بخش اصلی ویژگی دوران نوجوانی را تشکیل می‌دهد.

شناخت ویژگیهای این تحولات عاطفی کلید اصلی حل مشکلات عاطفی این دوره است.

با توجه به این که در این دوران بیداری هیجانات زندگی عاطفی نوجوان را در بر می گیرد، وی با نیاز شدید به دوست داشتن و دوست داشته شدن مواجه است، گاه این نیاز به صورت برقراری پیوندهای دوستی و گاه در خیالپردازیها و رویاهای نوجوان نمود پیدا می‌کند.

بر این اساس و با توجه به نیاز مبرم نوجوان به تأمل و تفکر و درونی شدن احساسات وی، لازم است فرصتهای کافی برای اینکه پاره ای از ساعات با خود خلوت کند و به اندیشه فرد رود، در اختیار وی قرار گیرد و والدین و مربیان آگاهانه و ناآگاهانه خلوت مورد نیاز او را بر هم نزنند و با این عمل علاوه بر ارضا نیاز طبیعی او، اعتماد او را نسبت به خود سلب ننمایند.

با این حال با توجه به سرکش بودن عواطف نوجوان و نیاز به کنترل و نظارت بزرگترها، این نظارت نباید به صورت سختگیرانه و بی توجه به نیازها و شرایط نوجوان صورت گرفته و از حد اعتدال خارج شود.

با توجه به بی ثباتی عاطفی این دوران و زودرنجی، نوجوان نیاز دارد که همواره تکیه گاه مطمئنی برای خویش داشته باشد، به بزرگترها اعتماد کند و در مواقع ناامیدی و نگرانی به این پناهگاه مطمئن پناه ببرد.

نوجوان شدیداً نوجو و تازه طلب هستند.

نیاز به تجارب جدید و متنوع دارند.

این نیازها نیز با توجه به شرائط فرهنگی و اعتقادی باید به شیوه مناسب مورد توجه قرار گیرند.

از نمودهای این ویژگی تمایل به مدلهای جدید لباس، آرایش و… است.

ماجراجوئی ویژگی مهم دیگر این دوران است که باید مورد توجه قرار گرفته و نیازهای نوجوان و شرایط و امکانات سالم برای ارضا این نیاز وی فراهم گردد.

فراهم کردن امکانات مناسب از قبیل رمانهای سالم و مهیج، فیلمها، ورزشهای خاص می‌تواند بطور سالم نیاز وی را برآورده کند.

بر خلاف تصوری که خود نوجوان از رشد فکری خود دارد، آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، این است که هنوز تفکرات او رشد کامل و پخته ای نیافته است.

ارائه کمکهای فکری و راهکارهای پیشنهادی برای کمک به تصمیم گیری را به عنوان یک نیاز باید از نظر دور داشت.

نیازهای اجتماعی نوجوان تمایل به برقراری پیوندهای اجتماعی، عضویت در گروههای خاص، پیدا کردن شغل و جایگاه مناسب اجتماعی بسیار مورد توجه نوجوان است.

او نیاز دارد در میان دوستان و همسالان باشد، در گروههای ویژه ای جایگاه و نقشی برای خود داشته باشد و استقلال مالی را تجربه کند.

خانواده و جامعه باید به این دسته از نیازهای نوجوان ارج نهاده و با راهنمایی و نظارت خود نیاز او را به صورت سالم برآورده سازند.

در غیر این صورت عضویت در پیوندهای اجتماعی نامناسب و مصرانه به دنبال جایگاه جمعی بودن مضرات فراوانی می تواند به بار آورد.

اهمیت خانواده در دوران نوجوانی نیازهای مرحله نوجوانی دوران حساس است.

بطوری که در کنار سایر تحولات و تغییراتی که از جنبه های جسمانی و روانی در فرد اتفاق می افتد، ویژگی مشترک و مهم دیگر آن دوران، استقلال طلبی نوجوان در خانواده است.

نوجوان می خواهد به طریقی رشد استقلال خود را به خانواده ثابت کند و بر این اساس شروع به ایجاد فاصله بین خود و خانواده می‌کند و به گروه همسالان نزدیک می شود.

در صورتی که خانواده در این دوران به کارکردهای اساسی خودآشنایی نداشته باشد و همچنین با ویژگیهای دوران نوجوانی آشنا نباشد، نخواهد توانست عملکرد تربیتی خود را به نحو احسن ایفا نماید.

و چه بسا که اقدامات نادرست از سوی خانواده، فضای نامناسب موجود در خانواده و غیره، بیشتر و بیشتر نوجوان را از محیط خانواده دور ساخته و در صورتی که خانواده در گذشته نیز کارکرد تربیتی خود را به شیوه درست اعمال نکرده باشد و فرد از پختگی فکری کاملی برخوردار نباشد با گرایش به زمینه‌های ناسازگارانه مثل عضویت در گروههای افراطی و سایر زمینه ها مشکلات فردی و اجتماعی زیادی را به بار خواهد آورد.

سخت گیری زیاد والدین و خانواده در این دوران و همچنین سهل گیری و آزادگذاری آنها فرزند را موجودی سرکش، طغیانگر و متزلزل بار خواهند آورد.

از این گذشته این دوران، دوران الگوگیری و همانندسازی و لازم است خانواده الگوهای مناسبی را برای نوجوان خود فراهم سازند.

میزان حضور خانواده در اجتماع نیز در این اهمیت بسزایی دارد.

هابز معتقد است که بسیاری از نوجوان پریشان حال و آشفته به خانواده هایی تعلق دارند که از زندگی اجتماعی مجزا و بیگانه اند.

خانواده در عین حال که کوچکترین واحد اجتماعی است، مبنا و پایه هر اجتماع بزرگ است.

افراد سالم جامعه، افراد موفق و افراد فعال اجتماعی از داخل خانواده های سالم بیرون آمده اند و افراد ناسالم پرورش یافته خانواده های ناسالم هستند.

راهبردهای عملی در ارتباط والدین با نوجوان 1-ایجاد ارتباط مناسب: برای ایجاد رابطه ای مناسب بین والدین و کودک ایجاد فضای خانوادگی سالم کاملاً ضرویست، پدر و مادر در ابتدا خود باید سلامت عاطفی، شخصیتی و رفتاری داشته و از ارتباط مناسب منطقی با یکدیکر برخوردار باشند، شیوه های تربیتی مناسبی انتخاب کرده و برخوردها و رفتارهای خود را بر اساس یک شیوه تربیتی مشترک طرح ریزی کنند.

وجود اختلاف بین والدین، تعارض در شیوه تربیتی و… فضای نامناسبی برای ایجاد ارتباط مفید بین والدین و نوجوان فراهم می سازد.

ایجاد ارتباط مفید در بستری از آرامش و آسایش خانوادگی، توانایی اعضا خانواده در حل مسائل به شیوه منطقی و… میسر خواهد بود.

2- عدم ایجاد محدودیت و سخت گیری شدید و همچنین خودداری از سهل گیری و آزادگذاری: در هر دو حالت ذکر شده ارتباط والدین و نوجوان از قاطعیت و استواری برخوردار نخواهد بود.

در شیوه اول نوجوان به دنبال راه گریز از زیر سلطه والدین خواهد بود که در این صورت مجالی برای برقراری ارتباط وجود نخواهد داشت، چرا که فاصله ها به قدری به علت سخت گیری و محدودیت زیاد شده که دیگر مجالی برای پیوند نخواهد بود.

در حالت دوم نیز والدین از اقتدار کافی برای نوجوان برخوردار نخواهند بود و در واقع احساس نیاز به برقراری ارتباط از طرف نوجوان احساس نخواهد شد.

در حالی که چنین نیازی به صورت یک عامل درونی همچنان پابرجاست و خلاهای حاصل از آن دیر یا زود آشکار خواهد شد.

3-عدم اعمال اجبار در پذیرش تفکرات والدین: زمانی که والدین سعی می کنند فرزندان نوجوان خود را با ملاکها و معیارهای شخصی خود که در اغلب موارد برگرفته از شرائط تربیتی شخص خودشان و خواسته ها و تمایلات دوران نوجوانی شان است، موافق کنند، با حالت عناد و سرکشی نوجوان مواجه خواهند شد.

همچنین مواردی تفاهم و همدلی بین والدین و نوجوان را مخدوش خواهد ساخت و نوجوان فاصله عمیقی را بین خواسته های خود و والدین احساس خواهد کرد.

4-ناتوای والدین در کنترل هیجانات خود: اعمال شیوه های تربیتی گاه مستلزم قاطعیت و تحکم است.

در صورتی که این شیوه ها در شرائطی مناسب اعمال شوند، نتایج مفیدی را به بار خواهند آورد.

اما در صورتی که هدف از اعمال آنها تخلیه هیجانات خود والدین باشد، آثار مخربی در روابط نوجوان با والدین خواهند داشت.

هدف از اعمال شیوه های احیاناً تنبیهی نباید تخلیه هیجان پرخاشگری والدین باشد.

5-توجه به ارزشها، استعدادها و تواناییهای نوجوان: توجه به ویژگیهای مثبت و مفید نوجوان و ارزش و بها دادن به آنها بسیاری از نیازهای روحی نوجوان را ارضا می‌کند و در این احساس تشخص و هویت کامل می آفریند، افراد و به ویژه نوجوان بسیار تحت تأثیر توجه مثبت اطرافیان و به ویژه والدین خود قرار می‌گیرند.

6-خودداری از نظارتهای بازپرس گونه: به جای چنین روشهایی که اغلب سبب سلب اعتماد نوجوان نسبت به والدین می شود، با نظارت از راه دور و به صورت غیر مستقیم می توان جهت گیری رفتارهای نوجوان را در نظر داشت و در صورت بروز مشکل او را راهنمایی کرد.

در غیر این صورت نظارتهای شدید و کنترلهای مستمر نتایج سودمندی نخواهد داشت.

7-خودداری از انتقادها ویرانگر و مخرب 8-خودداری از غرور و خودخواهی والدین و تأکید زیاد بر مسأله سن 9-ایجاد فرصتهای مناسب برای درددل نوجوانان 10-آشنایی با روابط دوستانه نوجوان به صورت برقراری ارتباطات خانوادگی علل ناسازگاری در فرزندان از مهمترین و اساسی ترین مسائلی که دختران و پسران جوان ما با آن مواجهند، سازگاری با خویشتن است.

دختران و پسران جوانی که با خود کنار می آیند و در خود احساس آرامش و کمال می نمایند، قادر خواهند بود قدمهای مثبت و مهمی در راه سازگاری با جامعه و با دیگران بردارند، اما دسته ای دیگر از دختران و پسران جوان که از دست خود ناراحتند، زمانی که با خود هستند، گویی از چیزی قرار می کنند، این دسته ممکن است حتی نتوانند ساعاتی را با خود در تنهایی بگذرانند بدون اینکه آسیبی به خود برسانند.

به عبارت بهتر، این قبیل از جوانان، نمی توانند تنهایی خود را به شکل سازنده و مفید سپری نمایند و در نهایت نمی توانند به خود دلگرم باشند زیرا قادر نیستند درست بیندیشند و تصمیم گیری نمایند و چنانچه تصمیمی می گیرند، غالباً اراده کافی برای انجام و اقدام به تصمیمات شان را ندارند.

این قبیل جوانان با خود مسأله دارند؛ به همین دلیل با دیگر اعضای خانواده، آشنایان و همسایه ها و افراد دیگر جامعه مسأله پیدا می کنند.

دختر یا پسری که نمی تواند به تصمسمش عمل کند یا اصولاً تصمیم بگیرد، آدمی دهان بین شده که ممکن است تحت تأثیر تصمیم گرفته ولی پس از مدتی کوتاه، یا آن را عوض و یا به آن عمل نکند، در این خالت پشیمان و ناچار از دست خود گله مند و عصبانی می شود.

دکتر محمدرضا سرگلزایی روانپزشک می گوید: اگر دختر یا پسر شما وقتی تنها هستند و نمی توانند وقت شان را خوب و مفید سپری کنند، قادر نخواهند بود ساعاتی را به شکل سازنده بگذرانند.

آنان به هر صورت ممکن، خود را آویزان چیزی یا کسی می‌کنند تا از آن طریق تنهایی خود را پر کنند.

برای مثال با کشیدن سیگار، تماشای فیلمهای مختلف و یا احیاناً پناه بردن به چیزها و موارد ناپسند و ناشایسته ، سعی خواهد داشت تنهایی خود را پر کنند.