هاری چیست ؟
یک بیماری ویروسی حاد ، قابل انتقال بین انسان و جانوران خونگرم است که آن را می توان صد در صد کشنده به شمار آورد .
مخزن بیماری چه حیواناتی هستند ؟
کلیه حیوانات خونگرم پستاندار چه اهلی و چه وحشی به این بیماری حساس می باشند : حیوانات خانگی : مانند سگ ، گربه ، گوسفند ،گاو ، الاغ ،اسب و شتر و … حیوانات وحشی : مانند روباه ، شغال ، گرگ … جوندگان : مانند موش خرما ،سمور.
پرندگان : مانند خفاش .
عمده ترین راه های سرایت بیماری : به وسیله گاز گرفتن یا پنجه کشیدن حیوانات هار .
به وسیله مخاط و پوست : اگر خراش یا زخمی در پوست وجود داشته باشد و فرد با ویروس یا مخزن بیماری در تماس باشد بیماری قابل سرایت است .
ضمنا سگ ها و گربه های به ظاهر سالم که در اواخر دوره کمون بیماری هستند می توانند از طریق لیسیدن لب ، چشم و بینی افرادی که یا آن ها بازی می کنند بیماری را انتقال دهند .
علائم بیماری هاری : الف – دوره نهفتگی : این دوره در انسان بین 2 تا 8 هفته و گاهی سریع تا 5 روز و به طور نادر تا یکسال و بیشتر می باشد .
دوره مقدماتی بیماری : بعد از دوره نهفتگی ظاهر می شود .
مدت این دوره 3 تا 2 روز و مهم ترین نشانه های آن ، خستگی ، بی اشتهایی ، افسردگی .
بیقراری ، سوزش و خارش در محل زخم ، تف اندازی ، بی خوابی و تحریک پذیری میباشد .
ج- دوره برانگیختگی یا ظهور علائم واقعی بیماری : مهم ترین علائم این دوره تحریک پذیری شدید بیمار نسبت به کلیه محرک ها می باشد .
ترس از آب ، جریان هوا ، نور و سایر محرک ها بیمار را به شدت متشنج کرده به طوری که دچار انقباضات شدید عضلانی شده و خود را به در و دیوار می کوبد ، کف اطراف دهان را می پوشاند و بالاخره بیمار با افزایش انقباضات عضلانی ، نخوردن غذا و نیاشامیدن آب و بالاخره در اثر انقباض عضله قلب و فلج دستگاه تنفس فوت می نماید .
علائم بیماری در حیوان : در سگ یا به صورت هاری ساکت است که حیوان به گوشه ای پناه برده و در اثر فلج اندام ها و فلج دستگاه تنفسی فوت می نماید یا به صورت هاری خشمگین است که خانه خود را ترک کرده و به هر کس و به هر چیز که سر راه حیوان باشد حمله می کند و آن را گاز می گیرد ،کف از دهانش سرازیر شده و مرتب به زمین می خورد و صدایش خشن و ناموزون می شود و بالاخره در اثر فلج دستگاه تنفس می میرد .
گربه معمولا به محل تاریکی می رود و از نور گریزان است پنجه های الوده گربه مثل دندان سگ عمل می کند .
حیوانات نشخوار کننده همگی مشکلاتی از نظر بلع دارند و آب و کف از دهانشان سرازیر می شود که در این موارد نباید دست داخل دهان حیوان کرد بزاقی که توسط گرگ دفع می شود خطرناک تر و سریع الانتقال تر از گزش حیوانات اهلی است .
راه های پیشگیری از بیماری هاری : مراجعه فوری به مرکز درمان پیشگیری هاری به محض وقوع هر گونه گزش توسط حیوانات .
شستشوی فوری محل زخم با آب فراوان و صابون حداقل به مدت 5 تا 10 دقیقه .
خارج کردن کف صابون از لا بلای زخم به وسیله شیلنگ آب یا پیستوله آب پاش .
ضد عفونی زخم با الکل 70درصد یا محلول بتادین 1 درصد .
تزریق واکسن هاری و در صورت نیاز تزریق سرم بیماری .
اقدامات پیشگیری جهت بیماری کزاز .
از بین بردن حیوانات ولگرد .
واکسیناسیون ، قلاده گذاری و استفاده از پوزه بند برای سگ های صاحب دار .
نام بیماری : سالک سالک چست ؟
یک بیماری پوستی طولانی مدت بدون درد و تب می باشد که از دیر باز در کشور ما به صورت بومی وجود داشته و در بسیاری از مناطق استان خراسان نیز مشاهده می گردد .
انواع بیماری : بیماری سالک به دو شکل زیر وجود دارد : الف - نوع شهری یا سالک خشک : حدود 2 تا 8 ماه پس از گزش ، برآمدگی قرمز رنگ و بدون درد در محل گزش پیدا شده و کم کم بزرگ و زخمی می شود .
اندازه زخم چند میلیمتر تا چند سانتیمتر می باشد که معمولا در مناطق باز بدن مانند صورت ، دست و پا دیده می شود .
ضایعه به آهستگی و طی مدت 6 ماه تا یکسال بهبود می یابد که در صورت عدم درمان مناسب ، در محل زخم یک جوشگاه فرو رفته و دائمی باقی می ماند که به زیبایی لطمه می زند .
مخزن بیماری در نوع شهری انسان است و سگ نیز به طور اتفاقی مبتلا ومی تواند به عنوان مخزن عمل نماید .
ب- نوع روستایی یا سالک مرطوب : چند هفته پس از گزش پشه ( بسته به تعداد محل گزش ) زخم های متعددی در نقاط باز بدن که مورد گزش قرار گرفته اند پیدا می شود .
ضایعات معمولا ترشح دار و مرطوب هستند و معمولا پس از 4 تا 6 ماه بهبود می یابند و از خود جوشگاه و آثار پوستی پایدار و نا مناسبی به جای میگذارند .
مخزن اصلی بیماری سالک روستایی جوندگان از جمله موش های صحرایی می باشند .
راه انتقال بیماری : عامل بیماری یک انگل خونی بسیار ریز به نام لیشمانیا می باشد که توسط ناقل یعنی پشه خاکی از انسان به انسان یا حیوان به انسان و بالعکس منتقل می شود .
مشخصات ناقل : طول پشه خاکی حدود 2 تا 3 میلیمتر است .
بنابراین از تورهای با قطر بیش از یک میلیمتر عبور میکند .
پشه پرواز های کوتاه داشته و حداکثر تا ارتفاع یک تا دو متر به صورت جهشی پروازمیکند.
بیشترین فعالیت پشه هنگام غروب و بعد از آن بوده که از خون انسان و سایر حیوانات و خصوصا زخم های سالکی تغذیه می کند و پس از حدود یک هفته می تواند عامل بیماری را به دیگری انتقال دهد .
بیشترین انتقال در فصول گرم سال صورت می گیرد محل زندگی پشه خاکی : بهترین محل رشد و تکثیر پشه خاکی مناطق گرم ، تاریک ، مرطوب و سایه مانند ،شکاف های عمیق دیوارها ، اماکن متروکه و مخروبه ، محل تجمع طولانی مدت زباله ها ، کودهای حیوانی ، خاک و نخاله های ساختمانی مرطوب و پوسیده و محل نگهداری دام و طیور می باشد .
روش های پیشگیری و مبارزه با بیماری : الف – حذف عوامل مساعد کننده : بهسازی و ترمیم شکاف دیوارها در مناطق مسکونی و نگهداری دام و طیور .
بهسازی کانالهای روباز ، دفع صحیح فاضلاب و نخاله های ساختمانی .
جمع آوری و دفع صحیح و به موقع زباله های خانگی .
اتلاف سگ های ولگرد و مبارزه با جوندگان .
تخریب و تسطیح اماکن مخروبه و متروکه .
ب- محافظت در برابر نیش پشه : نصب توری ریز بر روی پنجره ها و درب های ورودی .
استفاده از پشه بند معمولی و ترجیحا آغشته به حشره کش برای مدت طولانی اثر آن باقی بماند .
استفاده از پمادها و مواد دور کننده حشرات هنگام استراحت و خواب در مناطق آلوده .
پوشانیدن زخم های سالکی به منظور جلوگیری از آلوده شدن پشه خاکی های جدید و انتشار بیماری به دیگران .
سمپاشی : با توجه به عوارض زیست محیطی سم و تاثیر کم آن در کنترل بیماری فقط در نوع شهری می توان در کنار دیگر اقدامات بهسازی و پیشگیری در شرایط خاص گاهی از این روش استفاده نمود .
معمولا سمپاشی موجب مهاجرت پشه ها به مناطق مجاور و پیدا شدن انواع مقاوم ناقل می شود و بهترین راه برای از بین بردن رشد و تکثیر پشه خاکی بهسازی محیط است .
نام بیماری : کیست هیداتیک مقدمه : کیست هیداتیکاز قدیمی ترین بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوانات است که اولین بار به عنوان “ کیسه پر از آب ” از آن یاد شده است .
ارسطو و جالینوس در قرن اول میلادی و رازی در قرن نهم به این بیماری اشاراتی داشته اند .
انگل در اکثر مناطق گرم سیری و نیمه گرم سیری کشور باعث ایجاد بیماری شده و استان خراسان در ردیف استان هایی است که بیشترین آلودگی را در سطح کشور دارا می باشد .
کرم بالغ در روده سگ و بعضی از گوشت خواران اهلی و وحشی به سر می برد .
کرم در روده سگ به سرعت رشد کرده و تولید تخم می نماید .
تخم ها از طریق مدفوع سگ در محیط خارج منتشر شده و همراه علوفه ، آب ، سبزی ها ی تازه وارد بدن میزبان می گردد .
مرحله قبل از بیماری زایی : تنیا اکینوکوک : کرم پهن نواری شکل کوچکی است که به طول 3 تا 6 میلیمتر دارای چهار گونه است که بیشتر دو گونه آن در انسان باعث بیماری می شود .
گونه اول : اکینو کوکوس گرانولوزوس Echinococcus granulosus گونه دوم : اکینو کوکوس مولتی لوکولاریس Echinococcus multiculalis این کرم در روده سگ و سگ سانان زندگی می کند و معمولا دارای سه بند یا حلقه می باشد .
حلقه آخر کرم محتوی تعداد زیادی تخم است ، سگ تخم های رسیده را با مدفوع دفع و محیط زیست از جمله آب ، سبزیجات و علوفه را آلوده می سازد .
باد و حشرات نیز به طور غیر مستقیم می توانند در جابجایی تخم ها و آلودگی محیط نقش داشته باشند ضمنا موهای بدن سگ نیز در هنگام دفع تخم آلوده می گردند .
علائم بیماری در انسان : علائم کیست در انسان بستگی به اندازه و محل جایگزینی آن دارد .
( حدود 90 درصد کیست ها در ریه و کبد تشکیل می شود .
) اگر نسج اطراف کیست نرم باشد کیست می تواند بزرگ و حتی به اندازه یک توپ فوتبال نیز برسد .
کیست تشکیل شده در استخوان معمولا کوچک و مایع داخلی آن کم و عمدتا حفره میانی استخوان را موردتهاجم قرار داده و باعث فرسودگی و شکستگی استخوان می گردد.
درکیستهای کبدی علائمی مثل بزرگی کبد، قولنج کبدی و زردی دیده می شود.
در کیستهای ریه علائم مختلفی از جمله سرفه، تنگی نفس، دردهای قفسه سینه و خلط خونی دیده می شود.
کیست در مغز موجب اختلات عصبی ، تاری دید ، لرزش و صرع می گردد .
کیست در کلیه با سوزش ادرار و وجود خون در ادرار خودنمایی می نماید .
کیست قلبی ممکن است باعث تپش قلب، تنگی نفس، اختلال عمل قلب گردد.
در پاره ای ازموارد به علت ضربه ممکن است کیست پاره شده و محتویات آن وارد خون شده و شوک آنافیلا کتیک ایجاد کند که خود موجب سقوط سریع فشار خون و مرگ بیمار می گردد.
چرخه انتقال بیماری: ذبح غیر بهداشتی دام، بیرون انداختن امعاء و احشاء آلوده به کیست و قرار گرفتن این ندامها در دسترس سگ و سگ سانان خوردن کیستهای حاوی جنین های متعدد توسط سگ و تبدیل جنین ها به کرمهای پهن نواری شکل در روده سگ 3-رشد کرمها(تنیااکینوکوک)در روده سگ و دفع تخمهای متعدد توسط مدفوع سگ در محیط 4-خوردن علوفه و آب آلوده به تخمهای دفع شده سگ توسط دامها(گوسفند ، گاو، شتر…) 5-تبدیل تخمها به جنین های مختلف و تبدیل جنین ها به کیست هیداتیک در اندامهای مختلف دام 6-مجددا با ذبح غیر بهداشتی دام و بیرون انداختن امعاء و احشاء آلوده به کیست و فرار گرفتن این اندامها در دسترس سگ ها چرخه انتقال بیماری تکرار می گردد.
قطع زنجیره انتقال بیماری : افزایش آگاهی عموم مردم در جلوگیری از ابتلا به بیماری .
خود داری از کشتار دام در خارج از کشتارگاه ها .
3- نظارت بر کشتارگاه ها و دفع صحیح فضولات ، امعاء و احشاء آلوده به کیست .
4- حصارکشی اطراف کشتارگاه ها برای جلوگیری از ورود سگ ها و سایر گوشت خواران .
اتلاف سگ های ولگرد .
آموزش قصابان در مورد خطر احشاء آلوده .
انتقال بیماری در انسان انسان به عنوان میزبان اتفاقی و تنها از طریق تخم تنیا اکینوکوک از طریق ذیل مبتلا می گردد : الف – خوردن سبزیجات ، صیفیجات ، و آب آلوده شده به تخم کرم تنیا اکینوکوک .
ب- نشستن دست ها بعد از پاک کردن سبزیجات و خوردن مواد غذایی در این حالت و یا دادن مواد غذایی با دستهای آلوده به کودکان .
ج- میوه و سر درخت هایی که به صورت غیر بهداشتی و در روی زمین خشک و جمع آوری می شود چنان چه به وسیله باد و حشرات با مدفوع و تخم های دفع شده سگ آلوده شوند می توانند منشا آلودگی باشند .
د- تماس نزدیک با سگ .
پیشگیری بیماری در انسان : استفاده از دستکش در هنگام پاک کردن سبزیجات .
مصرف سبزیجات به روش صحیح و بهداشتی شامل : الف – مرحله گل و لای زدایی سبزی : سبزیجات را پاک کرده وبا آب فراوان گل و لای آنرا بر طرف نمائید .
ب- مرحله انگل زدایی : سه تا پنج قطره مایع ظرف شویی در یک ظرف 5 لیتری آب ریخته و سبزی را به مدت 5 دقیقه در کف آب قرار داده و سپس کاملا آن را آب کشی نمائید .
ج- مرحله ضد عفونی نمودن سبزی : یک گرم یا نصف قاشق چای خوری پودر پرکلرین را در یک ظرف 5 لیتری آب ریخته و سبزی را به مدت 5 دقیقه در محلول مذکور قرار دهید و سپس آن را آب کشی نمائید .
مصرف آب آشامیدنی تصفیه و ضد عفونی شده دقت لازم در تماس نزدیک با سگ ها .
معاینه دوره سگ های صاحب دار و خانگی توسط دامپزشک .
درمان و دادن داروهای ضد انگل با نظر دامپزشک به سگ های صاحب دار و خانگی .
ممانعت از ورود سگ به منطقه سبزی کاری مورد مصرف انسان .
درمان بیماری کیست هیداتیک : تنها راه درمان بیماران استفاده از عمل جراحی و خارج کردن کیست از داخل بدن می باشد .
این عمل با ظرافت و دقت زیاد انجام می گیرد زیرا اگر در هنگام جراحی مایع موجود در کیست ها و یا قطعاتی از آن در بدن پخش شود کیست های ثانویه و جدید ایجاد می گردد .
گاهی به علت گسترش کیست ها در اعضاء مختلف بدن و یا وجود کیست در منطقه حساس و خطر ناک که دسترسی به عمل جراحی آن مشکل است از داروی آلبندازول جهت درمان استفاده می شود .
ضمنا بعد از اعمال جراحی نیز برای حذف کامل کیست ها از داروی فوق استفاده می گردد .
نکته ها ……………… نکته ها …………… نکته ها بیماری کیست هیداتیک در استان خراسان در مقایسه با سایر استان های کشور از میزان بروز بالاتری برخوردار می باشد .
سالیانه حدود 150 –200 نفر به علت این بیماری در بیمارستان های استان مورد عمل جراحی قرار می گیرند .
حدود 40% بیماران ساکن مناطق شهری و بر اساس اطلاعات موجود عمده ترین راه انتقال در آنها مصرف سبزیجات آلوده و نشستن دستها با آب و صابون بعد از پاک کردن سبزی و قبل از غذا خوردن می باشد .
بر اساس آمار و اطلاعات اداره کل دامپزشکی استان خراسان درصد آلودگی به کیست هیداتیک در دام های ذبح شده در گوسفند حدود 10- 5 درصد در گاو و گوساله حدود 30-20 درصد و در شتر حدود 40 –20 درصد گزارش شده است .
بیشترین اندام های آلوده به کیست در دام های ذبح شده را ریه و کبد حیوانات تشکیل می دهد .
با توجه به میزان بالای آلودگی در دام ها چنان چه در هنگام ذبح اندام های آلوده در دسترس سگ ها قرار گیرد چرخه انتقال بیماری برقرار و سالیانه ده ها نفر گرفتار این بیماری می گردند .
شناسایی قصاب های محلی و آموزش آن هادر رابطه با دفن بهداشتی و یا سوزاندن اندام های آلوده از ضروریات برنامه مبارزه با بیماری را تشکیل می دهد .
بر اساس بررسی های انجام شده 20-50 درصد سگ ها آلوده به تنیا اکینو کوک می باشند و افرادی که با سگ ها تماس مستقیم و بیشتری دارند حدود 20-15 بار بیشتر از سایر افراد به این بیماری مبتلا می گردند .
خوردن گوشت آلوده به کیست در انسان تولید بیماری نمیکند ولی خوردن آن توسط سگ و سگ سانان باعث ادامه چرخه انتقال بیماری می گردد .
گاهی در اثر ضربه ،تصادفات و فشار زیاد کیست های داخل بدن پاره شده و علاوه بر شوک آنافیلاکتیک کیست های ثانویه و جدید در بدن ایجاد می شود .
به طور همزمان در یک فرد ممکن است یک یا چند کیست در اعضاء مختلف بدن تشکیل و معمولا هیچ اندامی از هجوم این انگل در امان نمی باشد .
ضمنا این بیماری از فردی به فرد دیگر منتقل نمی گردد .
تعداد موارد کیست هیداتیک در شهرستان های تابع استان در سال 1381 موضوع : بیماری های مشترک حیوان و انسان گرد آورنده : زهرا درخشان مربی امداد کمک های اولیه واحد قوچان کارشناسی پرستاری جمعیت هلال احمر قوچان تابستان 83 نام بیماری : طاعون طاعون چیست ؟
یک بیماری مشترک بین انسان و حیوان است که جوندگان و کک آن ها نیز آلوده شده و به این وسیله عفونت باکتری ها به سایر حیوانات و انسان منتقل می شود.
نشانه های بالینی : تب و لرز بی قراری درد عضلانی عرق گلودرد و سر درد تهوع معمولا بزرگی غدد لنفاوی ناحیه که کک گزیده اولین نشانه ابتلا به این بیماری است .
این شکل از بیماری به طاعون خیارکی مشهور است که بیشتر در غدد کشاله ران ( 90% و با نسبت کمتری در زیر بغل یا گردن ظاهر می شود .
غدد لنفاوی ابتدا متورم و سپس ملتهب و حساس و چرکی می شود .
تشخیص احتمالی : آزمایش مستقیم میکروسکوپی ترشحات خیارک ، آب دهان ،مایع نخاع ،دیدن باکتری بیضی شکل دو قطبی گرم منفی ( مثل سنجاق قفلی ) انجام داد .
کشت باکتری از مایعات سرولوژیکی عامل بیماری : باسیل طاعون یا یرسینیا پستیس مخزن : جوندگان وحشی ، راسوی زمینی از مخازن حیوانی مهره دار و باسیل طاعون است .
خرگوش اهلی و وحشی ، گوشت خواران وحشی و اهلی و گربه ممکن است منشا آلودگی باشند .
این عامل بیماری برای چند هفته در آب و مواد غذایی مرطوب .
حبوبات زنده می ماند .
ولی بیش از چند ساعت در مقابل آفتاب مقاومت ندارد .
روش انتقال : طاعون انسانی یا نتیجه درگیر شدن انسان در چرخه انتقال حیوانی بیماری به هنگام بروز همه گیری های حیوانی و یا بعد از خاموشی این همه گیری ها بوده که این شکل از انتقال را انتقال وحشی باسیل می نامند و یا این که در اثر ورود حیوانات وحشی آلوده یا کک های آن ها به اجتماعهات انسانی که منجر به آلودگی جوندگان مساکن انسانی و کک های آن ها شده و می تواند به همه گیری حیوانی این بیماری در موش های خانگی بیانجامد اتفاق می افتد ممکن است حیوانمات خانگی ، سگ و گربه آلوده و سپس بیماری انتقال یابد و با گاز گرفتن و ایجاد خراش باسیل طاعون به انسان منتقل شود .
دوره کمون : از یک تا هفت روز متغیر بوده ممکن است برای افراد واکسینه چند روز طولانی تر باشد دوره کمون طاعون ریوی اولیه معمولا کوتاه تر و بین 1 تا 4 روز می باشد .
دوره واگیری : در شرایط مناسب حرارت ممکن است برای ماه ها آلوده بماند طاعون خیارکی از یک شخص به شخص دیگر است مگر در اثر تماس با چرک خیارک منتقل نمی شود .
در شرایط اقلیمی و اجتماعی خاص ممکن است طاعون ریوی به سرعت منتشر شود .
تراکم جمعیت انتقال را سرعت می بخشد .
حساسیت و مقاومت : حساسیت این بیماری عمومیت دارد بعد از بهبودی ایمنی نسبی ایجاد میشود .
ممکن است در مقابل برخورد با مقدار زیاد باسیل مقاومت نداشته باشد .
کنترل : کاهش گزیده شدن انسان به وسیله کک آلوده .
2-نداشتن تماس با بافت ها و ترشحات آلوده به طور مستقیم 3-از بین بردن صحیح زباله ها و مواد زائد .
4 – در موفع شکار از دستکش استفاده کنند .
5- واکسیناسیون .
6- گزارش به مقامات بهداشتی محل و موارد مشکوک به طاعون .
جداسازی بیماران به خصوص لوازم و لباس های آن ها .
استفاده از حشره کش ها برای از بین بردن کک ها .
گند زدایی کردن و شستشوی نهایی .
قرنطینه کردن افراد مبتلا .
11-درمان اختصاصی ، استرتپویاسین ، داروی انتخابی برای درمان طاعون می باشد .
تتراساکلین و مفنیکل داروهای جایگزین هستند .
نام بیماری : بروسلوز ( تب مالت یا تب مواج یا تب مدیترانه ای ) بروسلوزچیست ؟
بروسلوزیک بیماری باکتریایی است که به صورت حاد یاتحت حاد با نشانه های تب مداوم متناوب و یا نا منظم به مدت متفاوت ، سردرد ، ضعف ، عرق زیاد ، درد مفاصل ، افسردگی ، کاهش وزن درد عمومی بدن تظاهر می کند .
ممکن است در اندام های بدن از جمله کبد و طحال – عفونت های چرکی موضعی ایجاد شود .
در 20 تا 60 درصد موارد عوارض مفصلی و استخوانی دیده می شود .
وقوع : بروسلوزیک بیماری همه جایی است و بیشتر یک بیماری شغلی است و نزد کسانی که با حیوانات آلوده و بافت های آن ها کار می کنند به خصوص کارگران کشاورزی ، دام پزشکان و یا کارگران کشتارگاه ها دیده می شود و به این دلیل نزد مردان بیشتر از زن ها شایع است .
بیشتر کسانی که شیر و فرآورده های پاستوریزه نشده گاو ، گوسفند ، بز را می خورند و به صورت تک گیر و یا همه گیر شایع می گردد .
مخزن : گاو ، بز ، گوسفند مخزن این عامل عفونی هستند .
ممکن است انواع مختلفی از حیوانات نشخوار کننده و گوزن ها مخزن این باکتری باشند .
روش انتقال: انتقال بوسیله تماس با بافت ها ، خون ، ادرار ، ترشحات مهبلی جنین سقط شده و به خصوص جفت آلوده و یا خوردن شیر خام ، فرآورده های شیری .
دوره کمون : 5تا 60 روز گاهی به چند ماه هم می رسد .
دوره واگیری : دلیلی برای انتقال بیماری از انسان به انسان در دست نیست .
راه های پیشگیری : باید به مردم توصیه شود که از خوردن شیر حرارت ندیده احتراز کنند .
آموزش دادن کشتارگاهها و کارخانجات بسته بندی از وجود بروسلوز .
به شکارچیان توصیه می شود که به هنگام پوست کندن خوک وحشی و سایر حیوانات از دستکش استفاده کنند .
شیر و محصولات شیری گاو ، گوسفند ، بز باید پاستوریزه مصرف شوند .
محل های آلوده را گند زدایی کرد .
شهرستانتعداد موارداسفراین6بجنورد4بردسکن3تایباد1تربت جام14تربت حیدریه8جاجرم2چناران5خواف3درگز0سرخس1شیروان4فردوس0مانه و سملقان0فریمان5قاین0قوچان4کاشمر5مشهد39نیشابور10