با وجود اینکه سازمان تامین اجتماعی به عنوان بزرگترین سازمان بیمه گر کشور محسوب می شود و با توجه به اینکه یکی از وظایف سازمان های بیمه گر در تمام کشورها حمایت از بیمه گزاران و ارئه تسهیلات لازم برای تامین خواسته های آنهاست، اما به نظر می رسد این سازمان به رغم گنجاندن این وظایف در رئوس اهدافش همچنان در برآورده ساختن آمال و خوسته های اولیه افراد تحت پوشش خود با مشکل مواجه است.
سازمان تامین اجتماعی به عنوان بزرگترین سازمان بیمه گر کشور که جمعیتی بالغ بر 26 میلیون نفر را تحت پوشش خود دارد هم چنان با مشکلات و معظلات فراوانی تا رسیدن به نقطه مطلوب مواجه است.
یکی از معظلات و مشکلات چشم گیر این سازمان مربوط به خدمات درمانی بیمه شدگان است به نحوی که با وجود اینکه سازمان تامین اجتماعی دارای تعداد زیادی بیمارستان ، درمانگاه و پلی کلینیک در سراسر کشور است اما به دلیل عدم ارائه خدمات مطلوب بیمه شد گان ، بیماران مجبورند از مراکز در مانی بخش خصوصی استفاده کنند که در این بیمه سازمان تامین اجتماعی هیچ گونه راهکار حمایتی در این باره اتخاذ نکرده است ضمن اینکه بیمه شدگان خود را ملزم کرده که فقط در شرایط اورژانس می توانند از مراکز خصوصی استفاده کنند.
دکتر بهزاد محمودیه رییس دفتر اسناد پزشکی استان تهران می گوید: بیمه شدگان تامین اجتماعی از ابتدای سال 83 به جز موارد اورژانس نمی توانند برای درمان بیماری خود به مراکز خصوصی مراجعه نمایند و در صورت مراجعه غیر اورژانس بیمه شدگان به مراکز خصوصی درمانی هزینه های درمانی آنها از سوی سازمان تامین اجتماعی پرداخت نخواهد شد.
از سوی دیگر مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی در حالی به قرارداد سازمان یا بیمارستان های خصوصی در استان های کشور به غیر از تهران تاکید می کند که باید اذعان داشت قریب به اتفاق اکثر استانها به ویژه مناطق محروم و بیمارستانهای خصوصی نیز از کیفیت درمانی و خدمات مطلوبی برخوردار نبوده و ادعای این گفته را می توان در حضور بی رویه بیماران شهرستانی در تهران مشاهده نمود.
شریف زادگان کیفیت ارائه خدمات بیمارستان میلاد را حتی از دیگر بیمارستانهای بخش خصوصی نیز بهتر می داند اما به این نکته اشاره نمی کند که بیماران در مراجعه به این بیمارستان باید ماهها پشت نوبت قرار گیرند و حتی برای یک ویزیت معمولی در صفهای طویل به سر برند.
سازمان تامین اجتماعی در بخش بیمه ای نیز با مشکلات و موانع عدیده ای مواجه است، نمونه بارز این مساله در عدم پرداخت معوقه های قبل از سال 79 بازنشستگان تامین اجتماعی است، مساله ای که با توجه به نیاز شدید مالی این افراد می تواند گره گشای بخشی از مشکلات 500 هزار بازنشسته ای باشد که چشم امید شان به دریافت این حق و حقوق به جای مانده است.
متاسفانه با ابلاغی که از سوی دولت در این خصوص صادر شد نیز نوعی ابهام و دوگانگی را در نزد این قشر محروم و زحمتکش جامعه تشدید کرد، چرا که بازنشستگان کشوری و لشکری قبل از سال 79 با تامین اعتباری که از سوی دولت صورت گرفت توانستند حاصل و دسترنج زحمات 30 ساله خود را دریافت کنند، اما بازنشستگان تامین اجتماعی می بایست برای دریافت این حقوق معوقه نگاهشان به حمایت های سازمان تامین اجتماعی باشد که مناسفانه این سازمان نیز هیچ تلاش و اقدامی در این جهت صورت نداده است.
در واقع می توان گفت سازمان تامین اجتماعی برای رسیدن به روزهای درخشان و دست یافتن به اهداف عالیه یک سازمان بیمه گر و خدمات رسان هنوز راه طولانی در پیش دارد چرا که وقتی خدماتی که از سوی این سازمان ارائه می شود با خدماتی که سازمان های همنام در سایر کشورها ارائه می کنند را مقایسه می کنیم، در می یابیم برای رسیدن به آسایش و رفاه در سایه تامین اجتماعی راه طولانی در پیش داریم.
اما با وجود مشکلات بیمه ای که امروزه با آن مواجه هستیم، شاید شروع به کار وزارت رفاه و تامین اجتماعی در گشودن گره ای از هزاران گره کور زندگی اقشار محروم و آسیب پذیر جامعه موثر واقع شود و تحولی در رفاه و امنیت اجتماعی آنان پدید آید.
با توجه به اینکه مردم از نحوه خدمت رسانی سازمان های بیمه ای و حمایتی رضایت چندانی ندارند و با توجه به اینکه درصد بسیاری از مردم زیر خط فقر زندگی می کنند و از خدمات درمانی با کیفیت مطلوب بهره مند نیستند، باید امیدوار بود با تشکیل وزارت رفاه در سه محور امدادی، حمایتی و به خصوص بیمه ای شاهد تحولی در کیفیت ارائه خدمات در کشور باشیم.
تمامی سازمان های بیمه گر با مشکلات جدی مواجه هستند: یک استاد دانشگاه در گفتگو با خبر نگار اجتماعی خبرگزاری مهر در خصوص عملکرد سازمان تامین اجتماعی طی سالهای گذشته می گوید: در طول مجلس ششم6 مورد از قوانین سازمان تامین اجتماعی مورد اصلاح قرار گرفت بنابراین سازمان توانست در بحث رفع مشکلات قانون اقداماتی را انجام دهد.
دکتر مرتضی خیرآبادی در ادامه می افزاید: بر خلاف کشورهای دیگر در چند سال آینده بحث بازنشستگان تامین اجتماعی زیاد خواهد شد و مشکل جدی را در این زمینه خواهیم داشت، چرا که بازنشستگان انتظار دارند سرمایه هایی که به این سازمان داده اند در دوران بازنشستگی از آن استفاده کنند و به طور حتم باید فکری اساسی در این زمینه صورت گیرد تا موجبات نارضایتی قشر بازنشسته فراهم نشود.
وی تاکید می کند: دولت با پرداخت بدهی های سازمان تامین اجتماعی می تواند بهترین کمک را برای رفع مشکلات سازمان انجام دهد تا هر چه بیشتر در جهت رفع مشکلات موجود اقدام شود.
وی تصریح می کند: متاسفانه امروزه در امر درمان با مشکلات جدی مواجه هستیم و این مشکلات در تمامی سازمان های بیمه گر دیده می شود.
وی می گوید: هم پوشانی که در بیمه ها به چشم می خورد یک مشکل جدی در کشور ما است به گونه ای که در حال حاضر 2 میلیون نفر دفترچه بیش از جمعیت کشور صادر شده و این در حالی است که حدود 10 میلیون نفر هنوز تحت پوشش هیچ نوع بیمه ای در کشور نیستند که این امر می تواند یکی از نقاط ضعف سازمان های بیمه گر باشد.
سازمان تامین اجتماعی تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله بسیار دارد.
خیرآبادی خاطر نشان می کند: با توجه به این که بیمه مکمل و پایه به درستی برای مردم مشخص نشده است، همین امر تداخلی را در برنامه های سازمان خدمات درمانی و نیروهای مسلح و سازمان تامین اجتماعی ایجاد کرده است.
وی می افزاید: در قانون وزارت رفاه و تامین ااجتماعی پیش بینی شده که دولت به صورت شفاف مشخص کند فردی که به بیمارستانی مراجعه می کند، بداند از چه طریق و چه نوع بیمه ای می تواند مشکل درمانی خود را حل کند.
وی تصریح می کند: در امر بیمه مکمل حدود 5/1 برابر بیمه پایه هزینه می کنیم اما مردم ناراضی هستند در صورتیکه اگر 50 درصد بیمه مکمل را به بیمه پایه منتقل کنیم، می توانیم اکثریت جامعه را از رفاه نسبی در امر درمان برخوردار کنیم.
استاد دانشگاه تهران خاط نشان می کند: با وجود اینکه سازمان تامین اجتماعی گام هایی را جهت بهبود مسائل و مشکلات بیمه ای و درمانی مردم برداشته است اما تا نقطه مطلوب و رسیدن به رفاه اجتماعی کامل فاصله زیادی دارد.
معاون اجتماعی سازمان مدیریت و برنامه ریزی نیز در این خصوص می گوید: صندوق های تامین اجتماعی باید در همه مقاطع از محل حق بیمه ای که از نسل فعلی دریافت می کنند، آینده اجتماعی نسل آینده را تضمین کنند و لذا تصمیمات دراز مدت و وضعیت تعادل منابع و مصارف در این صندوق ها اهمین فوق العاده ای دارد.
محمد رضا واعظ مهدوی می افزاید: ئر همه جای دنیا فشارهایی از سوی خدمت گیرندگان وجود دارد برای اینکه سطح خدمات و کمیت و کیفیت خدمات را بالاتر ببرند، اما این کار سرنوشت خدمت گیرندگان نسل فردا را به مخاطره می اندازد و به همین دلیل صندوق های تامین اجتماعی همیشه بایستی بین امکانات موجود خود و منابع صندوق هایشان و توقعات و خواسته هایی که خدمت گیرندگان دارند، تعادلی برقرار کند.
سازمان تامین اجتماعی به نسبت منابع در اختیار موفق عمل کرده است.
وی ادامه می دهد: خدمت گیرندگان امروز پرداخت کنندگان دیروز این صندوق ها بوده اند و پرداخت کنندگان امروز این صندوق ها خدمت گیرندگان فردا خواهند بود، بنابراین صندوق های همیشه بایستی تعادلی را در سطح خدمات خود ایجاد کنند که امکان ارائه خدماتشان در آینده نیز وجود داشته باشد و اگر بخواهند به همه خواسته های خدمت گیرندگان امروز تمکین کنند، وضعیت خدمت گیرندگان فردا به مخاطره می افتد.
وی می گوید: سازمان تامین اجتماعی به جهت اینکه توانسته منابع وسیع و گسترده خود را از هر نوع استفاده مجامع مختلف و دستگاهها و بخش های مختلف حفظ کند نسبتا موفق عمل کرده است، چرا که در سطح جهان یکی از مخاطراتی که صندوق های تامین اجتماعی با آن مواجه هستند این است که به جهت اینکه نقدینگی زیاد است مسوولین و سیاست مداران کشورها این صندوق ها را به عنوان صندوق های پر پول تلقی می کنند بدون اینکه به تعهدات آینده این صندوق ها توجه داشته باشد به همین علت در هر زمان دچار کسری بودجه می شوند، گوشه چشمی به این صندوق ها دارد.
در حالی که سازمان تامین اجتماعی مهم ترین بعد کلان فعالیتش این است که این صندوق را حفظ کند.
معرفی سازمان: به منظور اجراء و تصمیم و گسترش انواع بیمه های اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ و متناسب با برنامه های تامین اجتماعی، همچنین تمرکز وجوه و درآمدهای موضوع قانون تامین اجتماعی و سرمایه گذاری و بهره برداری از محل وجوه و ذخائر، سازمان مستقل بنام ((سازمان تامین اجتماعی)) وابسته به وزارت بهداری و بهزیستی که در این قانون ((سازمان)) نامیده می شود تشکیل می گردد.
تامین اجتماعی موضوع این قانون شامل موارد زیر می باشد.
الف) حوادث و بیماریها ب) بارداری ج)غرامت دستمزد د) از کارافتادگی ه) بازنشستگی و) مرگ ضمناً مشمولین این قانون از کمکهای ازدواج و عائله مندی طبق مقررات مربوطه برخوردار خواهند شد.
مشمولین این قانون عبارتند از: الف) افرادی که بهر عنوان در مقابل دریافت مزد با حقوق کار می کنند.
ب) صاحبان حرف و مشاغل آزاد ج) دریافت کنندگان مستمریهای بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت د) مقرری بگیران بیمه بیکاری ه) رانندگان باربری و مسافربری برون شهری این سازمان پس از نیم قرن سابقه بیمه گری در قلمروهای گوناگونی همچون امور بازنشستگی، امور درمان، امور شرکت داری، فعالیتهای اقتصادی صنعتی، امور ساخت و ساز، امور بانکداری و ...
فعالیتهای بسیار متنوع و گسترده ای در پهنه کشور عزیزمان ایران، ایفا می نماید.
این سازمان هم اکنون پوششی به میزان بیش از 26 میلیون نفر از جمعیت نفر از جمعیت کشور را در زیر چتر فراهم ساخته و از حمایتهایی همچون برخورداری از حقوق بازنشستگی، حقوق بازماندگان، حقوق از کارافتادگان، مراقبتهای بهداشتی و درمانی، بیکاری، غرامت دستمزد ایام بیماری، حق اولاد، حق همسر برخوردار هستند ضمناً عملکردهای دیگر این سازمان بشرح زیر می باشد.
اصلاحات و تغییرات نهادی و ساختی ساختار و کارکردهای بخش بیمه گری سازمان راهبردها، جهت گیریها و کارکردهای بخش بیمه گری سازمان راهبردها، جهت گیریها و کارکردهای بخش درمان راهبردها، جهت گیریها و کارکردهای بخش عمرانی راهبردها، جهت گیریها و کارکردهای بخش اقتصادی و سرمایه گذاری راهبردها، جهت گیریها و کارکردهای بخش فرهنگی و اجتماعی راهبردها، جهت گیریها و کارکردهای بخش استاندارد سازی راهبردها، جهت گیریها و کارکردهای بخش اتوماسیون راهبردها، جهت گیریها و کارکردهای بخش عمومی ضمناً بدون تامین اجتماعی تحقق عدالت اجتماعی ممکن نیست و بدون عدالت اجتماعی، توسعه اقتصادی یعنی تولید و اشتغال بیشتر ممکن نخواهد بود.
محورهای توسعه سازمان: دولتها به منظور ایجاد امنیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، ایجاد همبستگی بین مردم و تحقق عدالت اجتماعی نسبت به سازمان قلمرو تامین اجتماعی همت ورزیده اند و در شکل دخی نظام تامین اجتماعی حداقل برای خود سه وظیفه قائل می باشند.
الف) برپایی نظام تامین اجتماعی بعنوان پیش شرط کلیدی برای شکل دهی برنامه توسعه (قبل از هر برنامه توسعه مردم باید از حداقل هایی برخوردار باشند و بر روی آنها سرمایه گذاری شود) ب) تامین اجتماعی به عنوان یکی از قلمروهای مهم و کلیدی هر برنامه توسعه (کمیت و کیفیت سطح زندگی مردم باید در کنار سایر متغیرها همچون رشد، اشتغال، تورم و...
ملاحظه می شود) ج) هدف و نهایت هر برنامه توسعه، رساندن کشور به مدارج بالاتر برخورداری مردم از سطح مناسب تامین اجتماعی است تحقق توسعه در هر کشور در گروه بسط و گسترش فرصت های حسن کار فعالیت و گسترش حق انتخاب افراد می باشد در این صورت تامین اجتماعی یکی از مقوله های اساسی و کلیدی برای تحقق این مهم است زیرا تامین اجتماعی با توامندسازی اقتصادی و اجتماعی که ایجاد می کند موجبات بسط و گسترش فرصت ها و حق انتخاب ها و در نهایت تحقق توسعه را باعث می شود.
تامین اجتماعی مفهومی همه جانبه مستمر و پایدار می باشد.
تامین اجتماعی مفهومی مهم و پیش شرط برای شروع هر برنامه توسعه تامین اجتماعی مفهومی مهم و ابزار کلیدی در هر برنامه تامین اجتماعی مفهومی مهم و هدفی اساسی برای تحقق هر برنامه توسعه تامین اجتماعی یک بخش اقتصادی، اجتماعی و ...
نیست، بلکه یک مقوله فرابخشی (پیش شرط، ابزار کلیدی، هدف اساسی هر برنامه توسعه) است.
آمار و عملکردها: سازمان تامین اجتماعی بابلسر با تحت پوشش قرار دادن 14216 نفر بیمه شده اصلی از جمعیت این شهر و با قلمروهای گسترده بیمه ای و درمانی در ساختار اقتصادی و اجتماعی پیشگام بوده و در ارائه خدمات و کمکهای بلند مدت و کوتاه مدت متعهد می باشد.
بیمه شدگان اجباری 10616 نفر بیمه شدگان مشاغل آزاد 1085 نفر بیمه شدگاه اختیاری 226 نفر بیمه شدگان طرح رانندگان 312 نفر بیمه شدگان بیکاری 366 نفر بازنشستگان 945 نفر از کار افتادگی 106 نفر فوت شدگان 560 نفر