همانطوریکه قبلاً بحث شد، فرایندهای آرامش ثانوی ، حرکات مولکولی در مقیاس کوچک (محدود ) هستند که در حالت شیشهای به هم ریخته ( نا منظم ) رخ میدهند.
اینها میتوانند شامل حرکات محدود زنجیره یا چرخشهای اصلی، ارتعاشات، یا پرتابها ( ضربات ) گروههای Substituent ( جانشینی ) باشند.
یک نمونه یک آرامش ثانوی زنجیره اصلی که مطرح شده ( در نظر گرفته شده ) ، مدل چرخش ( میل لنگ ) Crankshaft Schatzki نشان داده شده در شکل 4 – 3 است.
بر اساس این مدل، پنج پیوند مجاور ( پشت سر هم ) در چرخش در دور زنجیره اصلی شامل پیوندهای C – C متصل می شوند.
یک مدل سادهتر Crankshaft طرح شده توسط Boyer چرخش سه پیوند مجاور را در بر می گیرد.
چنین حرکات محدود یا غیر همکارانه ممکن است در دماهای بسیار پایین ( مثلاً 120 درجه منفی سانتیگراد .
ca ) رخ دهد.
یک مذاکره ( بحث ) حرکات ممکن مولکولی نسبت داده شده به r – آرامش ( r- relaxation ) پلیاتیلن توسط Boyd و Breitling بر اساس محاسبات انرژی ترکیبی ( ساختی ) مورد بحث قرار گرفتهاند.
مجموعههای کارهای مهم گروه ثانوی در انواع منابع داده شدهاند.
مدل Schatzki حرکت میللنگ یک محور اصلی کربن – کربن ( Carbon – carbon ) .
خط تیره محور واقعی که پیوند 2 – 6 دور آن می چرخد را نشان میدهد.
نمونههای دیگر آرامش ثانوی زنجیره اصلی شامل چرخشها یا ضربات ( پرتابها ) حلقههای خوشبو در محور اصلی بعضی پلیمرهای دما – بالا، مثل پلی کربنات ( Poly carbonate ) میشوند.
علاوه بر این حرکات آرامش ثانوی زنجیره – اصلی، گروه های جانشین می توانند در دماهای سرد زیاد در حالت شیشهای بچرخند یا بجنبند.
برای نمونه، حلقه Phenyl پلی استیرن ممکن است در دماهای پایینی مثل 70 کلوین(واحد اندازهگیری دما) بچرخند.
همه این حرکات میتوانند در حالت شیشهای، زیر Tg ، بعنوان یک مقدمه برای آغاز حرکات همکارانه زنجیره – اصلی با دامنه ( برد ) طولانی که انتقال شیشه را نشان میدهند رخ دهند.
انتصاب (assignment ) اندازه ( بزرگی ) و دمای فرایندهای آرامش ثانوی میتواند تأثیر مهمی بر خاصیتهای حالت شیشهای داشته باشد.
برای مثال، حضور ( وجود ) فرایندهای آرامش ثانوی زنجیره – اصلی با قدرت نفوذ و حتی با نفوذپذیری گاز پلیمرهای نامنظم ارتباط داشتهاند.
( بخش 12 را ببینید).
4 .
2 حالت بلوری 4 .
2 .
1 نظم زنجیرههای پلیمر تحت شرایط مطلوب، برخی پلیمرهای سرد شده از ذوب میتوانند در ساختارهای بلوری تشکیل شوند.
چنین پلیمرهای بلوری از بلورهای ترکیبهای با وزن مولکولی کم یا پلیمرهای با وزن مولکولی کم متبلور شده از محلول سازمان دهی کمتر کاملی دارند ( سازمان دهی آنها ناقصتر است ).
واحدهای اساسی ریخت شناسی پلیمر بلوری، lamellae بلوری مرکب از ردیفها ( مجموعهها ) ی زنجیرههای چین خورده را در برمیگیرند.
بازگشت ( ورود مجدد ) هر زنجیره در ساختار چین خورده همانطوریکه در شکل 4 – 4 نشان داده شده میتواند مجاور یا غیر مجاور ( ناهمجور ) باشد.
یک زنجیره شرکت کننده در بازگشت مجاور میتواند یک حلقه فشرده ( تنگ ) ( یا معمولی ) (شکل 4 -4 B ) یا یک زنجیره آزاد ( شل – رها ) ( غیر معمولی ) (شکل 4 -4 B ) را شکل دهد.
ضخامت یک Crystallite (بلور) معمولی، با دلالت بر اینکه فقط یک زنجیره کامل در هر چینخوردگی وجود دارد.
ممکن فقط 100 تا 200 A ( 10 تا 20 nm ) باشد ( مثل 40 تا 80 واحدهای تکراری در مورد پلیاتیلن ).
شکل 4 – 4 سه مدل ایدهآل برای چینخوردگی زنجیرهای در Crystallite های پلیمر.
A .
بازگشت غیرمجاور.
B .
بازگشت مجاور معمولی ( منظم ).
C .
بازگشت مجاور نا معمولی (غیر منظم ) ( تجدید چاپ از R.
Fried , plast J.انگلستان، ژوئن 1982، صفحه 52 با اجازه ناشر ) همانطوریکه پیشتر اشاره شد، انرژی گرمایی بالا (زیاد)، باعث ایجاد تعداد زیادی ساختها (شکلها – ترکیبها ) در ذوب می شود.
وقتی ذوب، خنک میشود، ساختهای انرژی – کمتر ایجاد میشوند، و زنجیرهها برای سازماندهی ( شکلگیری ) درون ساختارهای Lamellar ، آزاد هستند.
برای پلیمرهای بسیاری، ساخت کمترین انرژی، ساخت زنجیره و وسیع یا زیگزاگ Planar است.
چنین پلیمرهایی، شامل پلیاتیلن،پلیمرهای Syndiotactic Vinyl ، و پلیمرهای قادر به پیوند هیدروژن بین زنجیرهها مثل پلی ( وینیل ( Vinyl ) الکل ) و نایلونها هستند.
در مورد پلیمرهایی با گروهای جانشین بیشتر ( بزرگتر )، مانند گروه methyl در Polypropylene ، برای isotactic ترین پلیمرها، و برای پلیمرهای بعضی اتیلنهای disubstituted 1 – 1 مانند polyisobutylene شکل کمترین انرژی یک منحنی ( مارپیچ ) برخی هندسه ( شکل – طرح ) ترجیحی ( ممتاز – مقدم ) است.
برای نمونه Polypropyleneسه واحد تکراری از یک پیچ تک( مجزا ) در منحنی ( یعنی 3 یا 1/3 منحنی ) ؛ درمورد polyoxyethylene 7 واحد تکراری در دو دوره ( یعنی 72 یا 2/7 منحنی ) وجود دارند.
یک بحث مفهوم ساخت ( شکل ) و بعد (اندازه ) زنجیرهای در بخش 3 داده شد.
برای بعضی پلیمرهای متبلور شده از ذوب یا از محلولهای غلیظ شده، Crystallite می توانند در ساختارهای کروی بزرگتر که Spherulite ها نامیده میشوند، همانطوریکه در شکل 4 – 5 نشان داده شدهاند، سازماندهی شوند.
هرSpherulit شامل مجموعههایی از Crystalliteهای Lamellar که معمولاً با خط عمود محور زنجیرهای به جهت ( طرف – راه – مسیر ) شعاعی (پرتوی ) ( رشد ) Spherulite تطبیق میشوند، است.
در چند مورد چنانچه در تبلور Polypropylene رخ میدهد، چینخوردگی زنجیرهای با زنجیره متمایل در طول طرف ( مسیر ) شعاعی، اتفاق خواهد افتاد.
ریخت ( ریختشناسی ) anisotropic یک Seherulite به پیدایش یک تقاطع ( صلیب ) نابودی مخصوص، یا صلیب مالتی، وقتی زیر نور قطبی شده دیده شود، منتج میشود.
در طی مراحل اولیه تبلور، این ساختارهای فرامولکولی ( Super molecular ) کروی هستند، اما وقتی سطح شفافیت ( بلوری بودن ) افزایش مییابد، Spheruliteهای در حال رشد سرانجام به هم میرسند.
برخورد کردن به رشد بلوری نخستین پایان میدهد و حد و مرزهای کروی، از بین میروند.
( به دقت نگریستن ( اسکن کردن ) نمودار الکترون ساختارSpherulitic پلیپروپلین را نشان میدهد.
نمونه با استفاده یک سیم آغشته به کربوراندوم، صیقل داده شده با پودر alumina کربوراندوم(= ترکیبی از کربن و سیلیکون که به عنوان ماده سایا به جای سنباده بکار میرود.) خیل ریز و سرانجام کندهکاری شده با استفاده یک محلول اسید Permanganic که بر روی مناطق نامنظم Spherulite ها برای نشان دادن ساختار Lamellae عمل می کند، قطع شد.
پلیپروپلین به تعداد شکلهای بلوری شامل یک شکل – monoclinic a ( مناطق تاریک ) و یک شکل- B شش ضلعی ( مناطق روشن ) وجود دارند.
ساختار شعاعی Spherulite ها و برخورد کردن Spherulite های مجاور در این نمودار الکترون، به وضوح مشخص هستند.
( مرحمت M .
Aboulfaraj فرانسه Voreppe , de Recherches de centre Pechiney به دلیل اینکه هیچ پلیمری به طور کامل بلوری نیست، حتی بلوریترین پلیمرها شبیه پلیاتیلن غلضت بالا مناطق شبکه نقص دارند که شامل مواد نامنظم و در هم و بر هم هستند.
بنابراین پلیمرهای بلوری ممکن است یک Tg مطابق با حرکات جزئی ( قطعهای ) برد بالا در مناطق نامنظم و یک دمای ذوب – بلوری یا Tm که در آن Crystallite ها از بین می روند و یک ذوب نامنظم و درهم و برهم شکل می گیرد، نشان دهند.
برای پلیمرهای بسیاری، Tg تقریباً یا Tm ( بیان شده در کلوینها ) است به دلیل اینکه هیچ پلیمری به طور کامل بلوری نیست، حتی بلوریترین پلیمرها شبیه پلیاتیلن غلضت بالا مناطق شبکه نقص دارند که شامل مواد نامنظم و در هم و بر هم هستند.
برای پلیمرهای بسیاری، Tg تقریباً یا Tm ( بیان شده در کلوینها ) است.
مقدارهای نمونه Tg و Tm برای بعضی پلیمرهای نیمه بلوری در فهرست ( جدول ) 4 – 3 داده شده اند.
ساختار شیمیایی یک پلیمر مشخص میکند که آن در حالت جامد، بلوری خواهد بود یا نامنظم.
به طور کلی ساختارهای متقارن زنجیرهای که جمع شدن تنگ هم مولکول پلیمر در Lamellae بلوری و ارتباط ویژه بین زنجیرههایی که جهتیابی مولکولی را میسر میسازند، اجازه میدهند، بلوری شدن را امکان پذیر میسازند.
برای مثال، پلی اتیلن و پلیتترا فلورواتیلن خطی ( طولی ) که به طور قرینه جانشین واحدهای تکراری شدهاند، خیلی بلوری هستند.
Atactic Poly ( Vinyl Chloride )( PVC ) با Chlorine به طور نامتقارن قرار گرفتهاش، بسیار نامنظم است.
وقتی دو اتم Cholrine به طور قرینه بر روی اتم کربن یکسان قرار میگیرند، وقتی آنها در پلی ( Viny Lidene Chloride )هستند، بلوری بودن دوباره ایجاد میشود.
جدول 4 -3 انتقال گرمایی بعضی پلیمرهای نیمه بلوری اگرچه atactic – pvc نامنظم است، atactic – poly ( vinil alcohol ) به دلیل وقوع تأثیرات متقابل ویژه درون زنجیرهای ( یعنی پیوند هیدروژن ) ، تا حدودی بلوری است.
چنین تأثیرات متقابل خاص به ویژه در بهبود بخشیدن تبلور ( بلوری بودن ) در مورد نایلونها، که برای آنها پیوندهای هیدروژن میتواند میان یک گروه amid carbonyl روی یک زنجیره و اتم هیدروژن یک گروه amid روی یک زنجیره همجوار شکل بگیرند، مهم هستند.
چنین پیوندهایی در شکل4-6 برای نایلون 6 ، 6- ( hexamethylene adipamide ) poly نشان داده شده است.
Tm نایلون 6 ، 6- در مقایسه با 135 درجه سانتیگراد برای پلیاتیلن، 265 درجه سانتیگراد است که به خاطر نبود گروههای قطبی، برای شرکت کردن در تأثیرات متقابل درون زنجیرهای، ناتوان است.
هم isomerism tacticity و هم isomerism دارای شکل منظم (یعنی یک آرایش (فضایی) trans ) بلوری بودن را میسر میسازد.
برای مثال : cis – polyisoprene نامنظم است، در حالیکه trans – polyisoprene به آسانی بستهبندی شده بلوری است.
اگرچه ( - butadiene 3 و 1 ) poly – 4 و 1 – cis تا حدودی بلوری است، شکل بلوری آن از آرایش ( فضایی ) بهتر ( ترجیح داده شده )، همانطوریکه با Tm کمتر آن ( 2 درجه سانتیگراد ) در مقایسه با ( butadiene-3و1) Poly – 4 و 1 – trans ( 145 درجه سانتیگراد ) نشان داده شده، کمتر مقاوم است.
به طور کلی، پلیمرهای tactic با ساختارهای زنجیرهای بیشتر منظم – stereo خود برای بلوری بودن از همتای tactic خود، مناسب ( مستعد ) تر هستند.
برای مثال : پلیاسترین isotactic ، بلوری است، در حالیکه پلی استیرنatactic نوع تجاری نامنظم است.
PVC نوع تجاری با سوسپانسیون ( تعلیق ) پلیمر شده یک بخش واحدهای تکراری خود در طبقهبندی ( تعیین جا ) syndiotactic دارد و بنابراین مقداری تبلور دارد ( در حدود 11 % ) با کاهش دمای پلیمریزاسیون PVC ، طبقهبندی ( تعیین جای ) syndiotactic امکان پذیر میشود و مقدار بلوری افزایش خواهد یافت.
تحقیق شیمی آلی مهندسی صنایع غذایی استاد مختاری محمد جواد رشیدی پلیمر( C ) Tgدرجه سانتیگراد( C ) Tm درجه سانتیگرادPolycaprolactone60-61پلی اتیلن (غلضت بالا)120-135Poly( vinylidene fluoride )45-172Polyoxymethylene85-195Poly ( vinyl alcohol )85258Poly (hexamethylene adipamide) (نایلون 6 و 6)49265Poly(ethylene terephthalate )69265