اختلالات اضطرابی جزء شایعترین اختلالات روانپزشکی هستند و براساس مطالعات انجام شده حدود یک پنجم کل جمعیت یک کشور حداقل به یک نوع از اختلالات اضطرابی دچار می‌شوند.
دکتر«جعفر عطاری‌مقدم»متخصص روانپزشکی و دارای بورد تخصصی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)واحد علوم پزشکی ایران، اظهار داشت: متاسفانه در ایران آمار دقیقی در خصوص میزان ابتلا به اختلالات اضطرابی موجود نیست ولی سطح اقتصادی اجتماعی با میزان شیوع برخی اختلال‌های اضطرابی نسبت عکس دارد.
وی‌مراجعه به‌روانپزشک را اولین گام موثر در درمان اختلالات‌اضطرابی‌دانست وتصریح کرد: به‌این‌ترتیب‌روانپزشک‌می‌تواند درخصوص‌درمان‌های دارویی و غیردارویی تصمیم‌گیری نماید.
وی فراگرفتن روش‌های آرام سازی به‌کمک فرد متخصص و ممارست در انجام آنرا در کاستن نشانه های اضطراب بسیار موثر دانست و اظهار کرد: این روش براساس تنفس‌های شکمی انجام میشود و اصول آن عبارتند از عمل دم طی 3ثانیه، سپس عمل بازدم طی 3ثانیه مکث؛ که تمرین فوق باید تا 5 دقیقه در هر مرحله ادامه یابد.
دکتر عطاری مقدم در ادامه عنوان داشت: گاهی افراد از برخی موقعیت‌ها و شرایط اضطراب برانگیز مانند حضور در مکان‌های شلوغ و یا سخنرانی در جمع می‌گریزند؛ درصورتی که ترک این موقعیت‌ها قبل از رفع اضطراب، باعث افزایش اضطراب در مواجهه‌های بعدی خواهد شد.
وی افزود: به این ترتیب چنانچه فرد به کمک روانپزشک یا روانشناس و به روش غیر آسیب رسان و تدریجی با موقعیت ترس‌آور مواجه شود در کاستن اضطراب وی کمک قابل توجهی خواهد شد.
این متخصص همچنین با اعلام این مطلب که افکار منفی و نگران کننده از عوامل دیگر ایجاد کننده اضطراب محسوب می‌شوند تصریح کرد: در این شرایط مشاوره با فردی خارج از موقعیت خود و پرسیدن سوالاتی از خود مانند ’’ آیا باور من صحیح است‘‘ ، ‘‘ آیا هر کس دیگری در چنین شرایطی این عقیده را خواهد داشت’’ ، ‘‘ آیا این عقیده در هر شرایط دیگری صحیح است’’ و سپس جایگزینی افکار منفی با افکار منطقی در آرام سازی و کاهش اضطراب وی نقش بسیار موثری دارد.
دکتر عطاری مقدم در پایان اظهار داشت: افراد باید بدانند وجود اضطراب و نشانه‌های وابسته به آن به خودی خود نشانه بیماری نیست و هر فردی در موقعیت‌های متعددی از زندگی آنها را تجربه می‌کند؛ گاهی سطوح خفیف اضطراب قبل از انجام یک کار، فرد را به نظم و دقت و حساسیت بیشتر در مورد آن کار فرا می‌خواند یعنی به نظر می‌رسد برای موفقیت یک فرد، درجاتی از اضطراب لازم و کمک کننده است.
مقدمه
سندرم نقص ایمنی اکتسابی (AIDS) و اختلالات وابسته به آن به همراه اعتیاد، ماهیت مراقبت های بهداشتی را در سراسر دنیا تغییر داده است0 تیم های بهداشت روانی در سه زمینه با مشکل AIDS درگیر هستند :
1) عوارض مغزی و عصبی
2) سندرم های روانپزشکی کلاسیک (اضطراب، افسردگی، سایکوز) و اختلالات وابسته بهHIV
3) کمک به جامعه و بیمار و خانواده او با اثرات اجتماعی و آموزش درمورد رفتار های جنسی و سوء مصرف مواد0
این پدیده جدید از طیف وسیعی تشکیل شده است که در یک قطب آن سندرم های شدیدAIDS و در قطب دیگر عفونت های بدون علامت مطرح است و این بیماران به تمام اختلالات طبی دیگر نظیر عفونت ، تومور و سندرم های عصبی روانی ، آسیب پذیر هستند . بالاخره این بیماران از یک طرف به خاطر بیماری وعوارض جسمی آن و از طرف دیگر به خاطر اثرات و استرس های اجتماعی روانی آن در رنج هستند که حمایت های اجتمای و درمانی را طلب می کند.
مشاوره درAIDS
چه کسی به طور کلی باید آزمایش شود
چه فرد بخصوصی باید آزمایش شود
نتایج آزمایش چه اهمیتی دارد
مشاوره قبل از آزمایش
مشاوره بعد از آزمایش
علائم بالینیAIDS
1) عوارض و علائم بالینی غیر عصبی .
2) عوارض عصبی و روانپزشکی
عوارض عصبی و روانپزشکی
آنسفالوپاتیHIV
نوعی آنسفالیت تحت حاد است که به دمانس تحت قشری پیشرونده بدون نشانه های عصبی موضعی منجر می شود . فقدان علائم قشری کلاسیک (آفازی) تا مراحل بیماری از علائم این اختلال است . در این بیماران تغییرات خلقی شدید و تغییرات شخصیتی، مسائل مربوط به حافظه و تمرکز و درجاتی از کندی روانی حرکتی ، فقدان احساس ، حواس پرتی، کونفوزیون، احساس ناخوشی ، فقدان لذت و مردم گریزی که با افسردگی اشتباه می شود، عارض میگردد . آنسفالوپاتی HIV به صورت دلیریوم تظاهر می کند که دوره های شبه مانیا و اسکیزوفرنیای خود را نشان می دهد. وجود علائم حرکتی مربوط به دمانس تحت قشری مشتمل بر تشدید رفلکس ها، آتاکسی اسپاستیک راه رفتن، پاراپارزی و افزایش قوای ذهنی، جلب توجه می کند .
علل دمانس درHIV
عفونت های C.N.S نابهنجاری های C.N.S ناشی از اختلال سیستمیک و اختلالات غدد و واکنش های نامطلوب C.N.S به داروها . دمانس علامت پیش آگهی بد است و 75%50% بیماران در عرض 6 ماه فوت می کنند .
دلیریوم :
عللی که باعث دمانس در HIV می گردد باعث دلیریوم به صورت افزایش فعالیت یا کاهش فعالیت می گردد. که نیازمند درمان علامتی و درمان علل زمینه ای است .
اختلالات اضطرابی : (a.d)
بیماران مبتلا به عفونت HIV و AIDS به هر نوع اختلال اضطرابی مبتلا می شوند، اضطراب منتشر، اختلال استرس پس از سانحه و اختلال وسواس جبری نیز شایع هستند .
اضطراب یک احساس ناخوشایند و نامتناسب است که معمولا با علائم فیزیولوژیک همراه است . در اضطراب سندرم های گوناگونی به صورت غالب خود را نشان می دهند. شیوع انواع اختلالات اضطرابی در HIV حدود 28%2% است .
عوامل اضطراب زا در HIV و AIDS
الف) تهدید جدی زندگی با یک بیماری مزمن و کشنده .
ب) عوامل تنش زایی روانی اجتماعی .
ج) مرگ دوستان و افرادی که بیمار به آنها وابسته است .
1) اختلالات اضطراب منتشر (G.A.D)
خلق نگران با علائم جسمی و فیزیولوژیک و حداقل 6 علامت از علائم زیر به مدت 6 ماه در این بیماران که بطور دائمی وجود دارد نشانه این اختلالات است : تحریک پذیری، بی نظمی در به خواب رفتن، کاهش توانایی تمرکز، تنگی نفس، تپش قلب، سرگیجه، تعریق زیاد، خشکی دهان، تکررادرار، تهوع و استفراغ، دردهای عضلانی و احساس بیقراری و خستگی .
درمان :
الف) دارویی : بنزودیازپین ها ، ضد افسردگی های سه حلقه ای ، ضدافسردگی های SSRIS
ب) غیر دارویی : روان درمانی حمایتی ، رفتار درمانی، و مشاوره و000
2) اختلالات اضطرابی (هراس یا حمله پانیک) :
حملات غیر منتظره و بدون علت زمینه ای فیزیولوژیک با علائم جسمی وشناختی که در عرض 10 دقیقه به حداکثر شدت رسیده و به تدریج در عرض یک ساعت از بین می رود . و حداقل 4 علامت از علائم اضطراب وجود داشته باشد .
درمان :
الف) دارویی : بنزودیازپین ها ، ضد افسردگی های سه حلقه ای .
ب) غیر دارویی : آموزش بیمار ، رفتار درمانی ، روان درمانی
3) ترس یا (Phobia)
فوبیا عبارت است از ترس بیمار گونه مداوم و شدید و نامتناسب بامحرک مورد نظر که باعث دوری جستن فرد و اختلال عملکرد شخص می شود .
انواع فوبیا :
الف) ترس اختصاصی: عبارت از ترس بیمار گونه از یک شی خاص (ارتفاع ، خون، زخم، حیوانات 000) .
ب) ترس اجتماعی: اختلال شایعی است که با دوره های اضطراب شدید مشخص می شود که با موقعیت اجتماعی واقعی ایجاد میشود وقتیکه شخص در شرایط اجتماعی (غذا خوردن در جمع، نوشتن در حضور جمع و سخنرانی در شرایط اجتماعی 000) قرار گیرد دچار علائم اضطراب ، تپش قلب ، لرزش ، تعریق و تنگی نفس می شود .
درمان :
الف) دارویی : بتابلوکرها ، بنزودیازپین ها ، دارو های سه حلقه ای .
ب) رفتار درمانی (غرقه سازی و آموزش رهاسازی) Relaxation- Flooding شناخت درمانی و روان درمانی .
4) اختلال استرس پس از ضربه (PTSD)
به دنبال حوادث (تروماتیک) که برای خود شخص یا دیگران تهدیدکننده بوده و خارج از محدوده تجارب طبیعی انسان است (شاهد مرگ ، تهدید به مرگ، تصادف، بلایای طبیعی 000) ایجاد می شود که علائم آن:
1) تجربه مجدد (حادثه، فکر و000)
2) اجتناب دائمی از خاطرات تروما و حملات پانیک 000
3) برانگیختگی شدید با علائم به مدت حداقل یک ماه، اختلال خواب ، انزوای اجتماعی، تغییرات رفتاری و مشکلات جسمی نشان می دهد .
درمان :
الف) دارویی : TCA و بنزودیازپین ها
ب) غیردارویی : گروه های حمایتی، رفتار درمانی