دانلود مقاله اختلالات نارسایی

مقدمه کاملا عادیست که کودکان جنب وجوش داشته باشند و از بازی کردن لذت می برند .

گاهی مادران به درمانگاه یا روان شناس مراجعه کرده و اظهار می کنند که فرزندشان بخصوص پسرشان بسیار بی قرار ، زیاد فعال ، حواس پرت ، بی ثبات و تکانشی است .

معلمان معمولا چنین دانش آموزانی را خوب می شناسند .

افرادی که به نحوی با بیماران روانی ، عقب ماندگان ذهنی ، معتادین به مواد مخدر ، الکل سروکار دارند به این امر اعتقاد دارند .

مشکلات روانی مختص به یک قشر یاگروه خاصی نبوده و تمام طبقات جامعه را شامل می شود .

کارگر ، کارمند ، معلم ، دانشجو ، دانش آموز و غیره .

.

را نمی شناسد و به عبارت دیگر امکان ابتلا به ناراحتی های روانی برای همه افراد وجود دارد و در این میان دانش آموزان از ارزش بالاتری برخوردار می باشند زیراکه امیدهای آینده این جامعه می باشند و یکی از بیماری های روانی که آنها را تهدید می کند اختلال کمبود توجه / بیش فعالی می باشد که یکی از متداولترین اختلال های دوران کودکی می باشد که میزان مراجعه به مراکز درمانی به علت آن بیش از سایر اختلال های دیگر می باشد .

‍‍‍[1] درمورد این اختلال هنوز دانش کافی بدست نیامده است و پرسش های زیادی در مورد این اختلال وجود دارد که پاسخی برای آنها یافت نشده است .

برای همین پژوهش های زیادی در این مورد انجام گرفته است تا علل آن مشخص شود .

مثلا همین تحقیق که در مورد بررسی رابطه این اختلال با اشتغال مادران در خارج از خانه می باشد که احتمالا بین آنها نیز رابطه معناداری وجود دارد که در بین مدارس ابتدایی به عمل آمده است .

واما اشتغال مادران در خارج از خانه به خانواده که یکی از ارکان آن فرزندان می باشند تأثیر به سزایی دارد .

اشتغال زنان که بیش از هرچیز به سبب نیاز اقتصادی پدید آمده است، پس از بروز جنگ های دراز مدت در مغرب زمین و کمبود نیروی انسانی ، دامنه وسیعی پیدا کرد و با به کارگرفتن زنان در واحدهای تولیدی ، زمینه اجتماعی اشتغال آنان در عرصه های گوناگون ، فراهم آمد .

[2] از مطالعات به عمل آمده ، برمی آید که اشتغال زنان به ویژه زنان دارای همسر و فرزند به وظایف و مناسبات درون خانواده تأثیر قابل ملاحظه ای می گذارد و این تأثیر به نوبه خود در روابط و کارکردهای زندگی اجتماعی ( بیرون از کانون خانوادگی ) آنان منعکس می گردد .

هر چند اشتغال زنان به مرور زمان ، تا حدود زیادی ، در جامعه پذیرفته شده است ، ولی قول فرهنگی لازم جهت برقراری هماهنگی میان این اشتغال و تقسیم وظایف و مسؤولیت ها در موزه خانواده ، کاملا تعفق نیافته است .

[3] بیان مسئله نتیجه ی پژوهش های انجام شده در مرکزهای پژوهشی و دانشگاهی در سراسر جهان ، شناخت و آگاهی بسیار جدیدی از ویژگی ها و سبب شناسی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی به دست داده اند .

این آگاهی از واپسین سال های دهه ی 80 میلادی [4].

و به ویژه یک دهه بعد ، یعنی زمانی که بار کلی در سال 1997 مقاله ای در مورد این اختلال نوشت ، نمود پیدا کرد ، بر این اساس ، دانشمندان آنچه را که درباره ی سبب شناسی این اختلال می دانستند بازنگری کردند و به نظر می رسد الگوی جدیدی در این زمینه در حال شکل گیری و گسترش است .

در این الگوی جدید ، تأکید بر تکانشگری ناشی از نارسایی بازداری است که به شکل ( نارسایی در کنترل حرکتی ) ظاهر می شود .[5] در این پژوهش سعی شده که رابطه کمبود توجه یا بیش فعالی کودکان مدارس ابتدایی با اشتغال مادران در خارج از خانه مورد بررسی قرار بگیرد تا معلوم شود که آیا بین اشتغال مادران در خارج از خانه با این اختلال رابطه ای وجود دارد یا خیر .

افرادی که دارای بیش فعالی می باشند در زندگی روزمره دچار مشکلاتی می باشند که در بعضی موارد می تواند کار آنها را مختل کند .

بار دیگر اهمیت توجه به اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی را به پژوهشگران ، دانشجویان و مسئولان بهداشت و درمان جامعه یادآور می شویم .

پرسش های زیادی در مورد این اختلال وجود دارد که هنوز پاسخ مناسبی برای آنها یافت نشده است .

در جامعه ایران ، این پرسش ها که به شیوع ، ویژگی ها و ارزیابی این اختلال و نیز چگونگی تعامل کودکان مبتلا با والدین ، معلمان و دوستان و انواع کمبودها مربوطند ، همچنان بدون پاسخ مانده اند و با توجه به شیوع زیاد این اختلال ، ضروری است تا این اختلال و دانش آموزان دارای این اختلال را از یاد نبریم .

اهمیت و ضرورت تحقیق اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی یکی از متداولترین اختلال های دوران کودکی است که میزان مراجعه افراد به مراکز درمانی به علت آن ، بیش از سایر اختلال های دیگر می باشد .

امروزه ، این اختلال به دلیل های گوناگونی مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران قرار گرفته است .

نخست آنکه این اختلال که اولین یا دومین اختلال فراوان در دوران کودکی و نوجوانی است برای بسیاری از دانش آموزان مشکل های قابل توجهی ایجاد می کند .

و برعملکرد شناختی ، اجتماعی ، هیجانی ، خانوادگی آنان و سپس در بزرگسالی ، بر عملکرد شغلی و زناشویی آنها تأثیر می گذارد .

( تذکر 1 ) [6] تذکر دوم ، سبب شناسی و درمان این اختلال هنوز به طورکامل مشخص نشده است .

تذکر سوم ، به نظر می رسد شناخت بهتر اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ، به شناخت بهتر بسیاری دیگر از اختلال های کمبود هم چون اختلال سلوک ، اختلال نافرمانی ستیزشی و ناتوانی یادگیری کمک می کند .

[7] لذا پژوهشگر قصد دارد پیرامون این موضوع ، تحقیقی را صورت دهد تا از این طریق مسائل و مشکلات دانش آموزان مدارس ابتدایی و همچنین آشنایی بهتر با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی و تأثیر اشتغال زنان در این زمینه مشخص شده و دیدگاه بهتر و روشن تری را روی افراد گذاشته شود .

اهداف تحقیق هدف کلی از این پژوهش بررسی رابطه بین اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی کودکان مدارس ابتدایی با اشتغال مادران در خارج از خانه می باشد .

اهداف جزئی 1- مشخص نمودن افراد دارای اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی در بین دانش آموزان مدارس ابتدایی .

2- مشخص نمودن وضعیت اشتغال مادران آنها .

3- توصیف نمرات دانش آموزان مدارس ابتدایی شهرستان خمین و مقایسه نمرات افراد دارای مادران شاغل و غیرشاغل و همچنین ایجاد انگیزه بیشتر جهت پژوهش هایی از این نمونه .

4- زمینه ی را فراهم کنیم برای اجرای تحقیقات آینده و در نهایت به عنوان یک فاکتور بهداشتی در جهت پیش گیری یا به حداقل رساندن اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی در جوامع و گروه های بخصوص در بین دانش آموزان .

فرضیه بین اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی و اشتغال مادران در خارج از خانه رابطه معناداری وجود دارد .

میزان اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی در بین کودکان دارای مادران غیر شاغل بیشتر از کودکان دارای مادران شاغل است .

تعاریف مفهومی و عملیاتی الف ) تعریف مفهومی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ( ADHD ) : بیش فعالی عبارت است از اختلال رشدی در توجه ، کنترل تکانش ، بی قراری و هدایت رفتار که به طور طبیعی ایجاد می شود و ناشی از اختلال های عصب شناختی بزرگ حسی ، حرکتی یا هیجانی نیست .

زنان شاغل : به پرسنل شاغل زنان ، که طبق قانون کار یا به صورت استخدام کشوری یا پیمانی روزانه بین 6 تا 8 ساعت یا بیشتر از این زمان را در ادارات دولتی یا غیر دولتی اعم از آموزش و پرورش ، بیمارستان یا درمانگاه و غیره .

و یا به صورت شاغل آزاد در مغازه یا آرایشگاه و غیره .

وقت خود را صرف به مردم بکار می گیرند .

ب ) تعریف عملیاتی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی : اختلالی است که در این تحقیق به وسیله مقیاس درجه بندی کانرز برای والدین و معلمان تشخیص داده می شود .

اگرچه آزمون های متعددی برای ارزیابی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ساخته شده است ولی شاید هیچ کدام به اندازه دو مقایسی که توسط کیت کانرز برای والدین و معلمان ساخته شده مورد استفاده قرار نگرفته است .

فصل دوم الف ) مبانی نظری ب ) تحقیقات انجام شده ( پیشینه ی تحقیق ) تعاریف بیش فعالی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی به شکل های مختلف و با نام های متفاوتی تعریف شده و تقریبا هیچ گاه توافقی در این زمینه وجود نداشته است .

برخی از مؤلفان ، تعریف های ویژه ی خود را ارائه می کنند .

و برخی دیگر از افراد یا برخی از انجمن ها ، معیارهای خاصی را برای تعریف این اختلال به صورت بالینی ، خود در نظرمی گیرند .

والدین و مربیان کودکان اغلب اصطلاح بیش فعال را جهت توصیف کودکانی به کارمی برند که سرزنده ، خستگی ناپذیر ، بسیار فعال و پرجنب وجوش هستند .

این اختلال معمولا با ویژگی هایی چون بیش فعالی ، تکانشگری ، بی توجهی ، پرتحرک ، بی قرار ، پریشان و مانند اینها توصیف شده و اغلب این نگرش وجود داشته است که آن را ناشی از عوامل زیستی ، آسیب مغزی یادداشت بدانند .

در این میان ، درمانگران به تعریفی عملیاتی احتیاج دارند تا در کارهایشان به آن مراجعه کنند .

زیرا بدون در اختیار داشتن تعریف عملیاتی مجبور می شوند براساس مفاهیم نه چندان مشخصی هم چون آسیب مغزی ، مشکل های عاطفی ، محرومیت های محیطی و توصیف های مقوله ای گوناگون کارکنند .

معمولا تعریف های متعددی که ارایه شده هرکدام برجنبه ای تأکید داشته اند .

برای مثال ، وری ( 1968 ) .

در تعریف خود ، بر فعالیت حرکتی بیش از حد تأکید می کند : ( فعالیت حرکتی روزانه ، که به طور معناداری بیشتر ازحد عادی است ) .

گاهی براساس نیاز فردی که تعریفی از این اختلال عرضه می کند ، تعریف های متفاوتی از آن به عمل آمده است .

برای مثال ، کنت ( 1994 ) .

در واژه نامه ی ورزشی خود این اختلال را : ( فعالیت حرکتی بیش از حد ) تعریف می کند .

بارکلی ( 1982 ) می نویسد اگرچه برسد نشانه ها و ویژگی های بیش فعالی معمولا اتفاق نظر وجود دارد ، ولی هنوز برسر تعریف آن ، چنین توفقی حاصل نشده است .

برای مثال ، بسیاری از دانشمندان معتقدند که بیش فعالی فراگیر در تکانشگری بیش فعالی و بی توجهی است .

بارکلی ( 1982 ) تعریف زیر را پیشنهاد می کند : ( بیش فعالی عبارتست از اختلال رشدی در توجه ، کنترل تکانش ، بی قراری و هدایت رفتار که بطور طبیعی ایجاد می شود و ناشی از اختلال های عصب شناختی بزرگ ، حسی ، حرکتی یا هیجانی نیست ) .

تیلور به این تعاریف اشاره کرده است 1- پرجنب وجوش عبارت است از فعالیت بدنی زیاد .

کودک پرجنب وجوش بیش از کودک معمولی تحرک دارد .

حرکاتش ناگهانی است و به دشواری می تواند مدتی سرجایش بنشیند .

این کودکان با وجود آنکه پرتحرکند .

ولی به هنگامی که توجهشان به چیزی جلب می شود می توانند حواسشان را متمرکز کنند .

به طورکلی این گونه کودکان پرتوان و پرانرژی اند ، اما گاهی این فعالیت زیاد از اضطراب و عصبانیت ناشی می شود .

معمولا این گونه کودکان را نافرمان می دانند چون وقتی به آنان می گویند سرجایشان بنشینند گوش نمی کنند .

این رفتار از لحاظ کودکان مشکلی به حساب نمی آید هرچند که ممکن است والدین را خسته کند .

2- بی قراری یا اختلال در میزان دقت و توجه درکودکی دیده می شود که به دلیل داشتن آستانه دقت کوتاه مدت بیش از حد تحرک دارد و نامنظم و آشفته است .

3- تحرک یا فعالیت بیش از حد نشانه روانی درکودکانی است که بی قرارند و نمی توانند حواسشان را برچیزی متمرکز کنند .

همان گونه که اشاره کردیم تعریف مشخصی از بیش فعالی وجود ندارد که مورد پذیرش همگانی صاحب نظران باشد .

بسیاری از پژوهشگران و درمانگران ترجیح می دهند تعریف و معیار تشخیصی وآماری اختلال های روانی ( 1994 ) .

را مورد استفاده قرار می دهند که از پذیرش بسیاری برخوردار است .

نظریه ها و دیدگاهها در پیشینه پژوهشی مربوط به سبب شناسی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی دو الگو یا نظریه اصلی در این باره وجود دارد .

1- نظریه ی ساز وکار برانگیختگی در این نظریه ادعا می شود که اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ناشی از نابهنجاری هایی در ساز وکارهای برانگیختگی مغز در افراد دارای این اختلال است .

در این نظریه سعی می شود چگونگی پاسخ دهی مغز مطالعه می شود و مشخص شود که چه مشکلی در دستگاه عصبی این کودکان وجود دارد که در پاسخ دهی آنها به محرک های بیرونی و درونی ، مشکل ایجاد می کند .

در رویکرد برانگیختگی ، ساز وکارهای برانگیختگی از دو جنبه مورد پژوهش قرار می گیرند .

جنبه اول ، بیش برانگیختگی و جنبه دوم کم برانگیختگی است ، و می توان رفتار کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی را از هرکدام از این دو جنبه بررسی کرد .

رویکرد بیش برانگیختگی بیانگر آن است که این اختلال درکودکان ناشی از این وضعیت است که فزون شلوغی داده ها ، امکان تصفیه و انتخاب محرک ها را نمی دهد .

در مقابل دیدگاه کم برانگیختگی معتقد است که میزان برانگیختگی پایین و ناکافی بودن میزان فعالیت ساز وکارهای کنترل بازداری باعث به وجود آمدن حواس پرتی و در نتیجه اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی می شود .

مطالعه دقیق در سال های اخیر این یافته های شگفت آور را نشان می دهد که زمانی که کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ، در معرض تحریک پذیری بالایی ، مثل موسیقی ، قرارمی گیرند ، عملکرد بهتری در ریاضیات از خود نشان می دهند .

این پژوهشگران معتقدند که تأثیر تسهیل گر تحریک پذیری شنیداری ، باعث عملکرد بهتر آنها در ریاضیات می شود .

این یافته نشان می دهد که نظریه ی کم برانگیختگی می تواند به درک بهتری در سبب شناسی این اختلال کمک کند .

2- الگوی کارکردهای هماهنگ ساز الگوی کارکردهای هماهنگ ساز تلاشی است برای تدوین نظریه ای سبب شناسی تا بتوان از این رهگذر ، پژوهش های مربوط به اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی را یک موضوع اساسی متمرکز ساخت .

این الگو براین باور استوار شده است که نارسایی توجه در این اختلال ، نارسایی ثانویه ای است که از ضعف در بازداری رفتاری یا خود تنظیمی ناشی می شود .

بارکلی معتقد است که نارسایی در بازداری پاسخ ، باعث آسیب رسیدن به چهار توانایی عصبی – روانی شناختی می شود .

این آسیب ، از راه اطلاعات بازنمایی شده و عمل های خود جهت دهی ، به کاهش کنترل حرکتی منجر می شود .

علت بیماری ( سبب شناسی ) دانشمندان نمی توانند به طور قطعی مشخص کنند که علت اصلی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی چیست .

برخی از علت های احتمالی را در این قسمت مرور خواهیم کرد .

اما همچنان لازم است تا علت های این امر مورد بررسی و پژوهش قرار بگیرند .

در این بررسی سعی می کنیم رویکرد زیستی – روانی – اجتماعی داشته باشیم .

امروزه بیشتر پژوهشگران برنظرگاه زیستی تأکید می ورزند .

ولی همواره باید توجه داشت که عوامل روانی اجتماعی نیز از نظر دور نمانند .

1- عوامل ژنتیکی در بررسی های انجام شده در مورد تأثیر عوامل ژنتیکی در اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی معمولا از سه روش مورد استفاده قرار می گیرد : مطالعه ی هم شکمان و مطالعه فرزند خوانده ها .

مطالعه خانواده به بررسی تأثیر عوامل خانوادگی مربوط می شود .

در حالی که مطالعه هم شکمان و فرزند خوانده ها برای این منظور به کار می رود تا روشن شود که آیا اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی منشاء خانوادگی و محیطی دارد یا ژنتیکی .

مطالعه ی هم شکمان و فرزند خوانده ها در مورد این کودکان ، نشانگر رابطه ای قوی بین عوامل ژنتیکی و وجود این اختلال است .

بیدرمن و همکاران ( 1990 ) .

عوامل خانوادگی – ژنتیکی و عوامل روانی اجتماعی را در میان خویشاوندان درجه ی اول کودکان و نوجوانان دارای این اختلال مطالعه کردند و دریافتند که در این خویشاوندان ، احتمال وجود اختلالی مشابه ، بسیار زیاد است .

از این رو تأثیر عوامل خانوادگی – ژنتیکی مورد تأیید قرار می گیرد .

در بررسی دیگری که از چهار جفت دوقلوی یک تخمکی به عمل آمده ، روشن شد که هر دو کودک دوقلو به سندرم تحرک بیش ازحد دچار بودند .

درحالی که این نتیجه در تنها یک جفت از شش جفت دوقلوی دوتخمکی مورد مطالعه دیده شد .

بارکلی ( 1996 ) اظهار می دارد که هیچ گونه نابهنجاری کر و موزی شبیه آنچه که در نشانگان داون یا ایکس شکننده وجود دارد ، در این اختلال مشاهده نشده است .

در زمینه ی احتمال وجود رابطه با یک ژن تنها نیز نتیجه ی مطالعه فاراوان و همکاران ( 1992 ) از رابطه ی بین جهش کر و موز م 3 در ژن B ( HTRB ) گیرنده ی تیرویید با این اختلال حکایت می کند .

2- عوامل عصب شناختی و عصبی – شیمیایی از سال های نخست قرن بیستم اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی را به عنوان اختلال عصب شناختی مورد توجه قرار دادند و طولی نکشید که آن را نتیجه نوعی آسیب یا بد کارکردی مغزی فرض کردند .

از آنجا که تعداد زیادی ازکودکانی که در رشد تأخیر دارند دچار بیش فعالی اند و از آنجا که این گروه کودکان بیش از کودکان دیگر دچار آسیب مغزی اند از این رو شاید بتوان گفت این خصوصیات با آسیب مغزی ارتباط دارد .

البته همه کودکانی که دچار آسیب مغزی اند دچار بیش فعالی نیستند .

گازانیکا و همکاران ( 1979 ) گزارش کردند که درکودکان بیش فعال مقدار امواج آهسته ( معمولا تتا ) که برای کودکان خردسال طبیعی است ، به میزان کمتری مشاهده می شود .

از سوی دیگر پژوهشگران بررسی هایی را روی کارکرد نیمکره های مغز انجام داده اند و دریافتند که هوشیاری و توجه به طور عمده ای تابع نیمکره راست است و آسیب به این نیمکره ، نارسایی هایی را در هوشیاری و توجه ایجاد می کند و درکنار آن ، فعالیت حرکتی عمدی فردکاهش می یابد و فرد به تکانشگری مبتلا می شود .

( حمید علیزاده ، اختلال نارسایی توجه / فزون جنبشی ، تهران ، انتشارات رشد ، صفحه 49 ) .

دستگاه فعال ساز شبکه ای دیگر از منطقه هایی است که در زمینه عملکرد توجه اهمیت دارد .

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد درکودکان دارائی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی این دستگاه به درستی کارنمی کند .

قطعه ی پیشانی یکی دیگر از نقاطی است که مورد توجه قرارگرفته است بطوری که بارکلی ( 1982 ) توضیح می دهدکه هرگاه در منطقه ی پیش پیشانی ، آسیبی وجود داشته باشد ، پیامدهای این آسیب در انسان و حیوان مشابه است .

( آسیب در این منطقه در میمون ها باعث بروز بیش فعالی شده است ) و تأکید می کند که قطعه ی پیش پیشانی نقش بسیار مهمی درکنترل ( توجه پایدار ) باز می کند افرادی که مغز آنها در این منطقه آسیب دیده باشد .

به ویژه در بزرگسالان ، ویژگی های نوعی و مشخص این اختلال را نشان می دهند .

بررسی های سوخت و سازی نیز نشان داده است که این کودکان در شیمی عصبی مغز دارای مشکل هایی هستند .

که چند فرضیه دراین باره مطرح شده است یکی از آنها فرضیه دوپامین است که بنابه آن ، درکارکرد دوپامین در این کودکان مشکلی وجود دارد و از سوی دیگر فرضیه سروتوتین نیز مورد مطالعه قرارگرفته است که دراین افراد هر دو آنها کم می باشد .

3- سم های محیطی دانشمندان عوامل محیطی بسیاری را در دوره های پیش یا پس از تولد کودک مورد مطالعه قرار دادنده اند تا شاید بتوانند رابطه ای بین سم های محیطی و اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی پیدا کنند .

سرب یکی ازموادی است که بدون آنکه هیچ گونه ارزش زیستی داشته باشد .

می تواند از راه خوردن یا تنفس ، موجب آسیب مغزی شود .

سرب ممکن است از دودکش کارخانه ها و اگزوز اتومبیل ها خارج شود که در حال حاضر مهم ترین عامل آلودگی هوا است .

دیوید و همکارانش ( 1976 ) نشان دادند کودکان بیش فعالی که با عامل کاهش دهنده سرب در خون ، تحت درمان قرارگرفتند قدری بهبود یافتند .

بارکلی ( 1982 ) می نویسد که 30 % از کودکانی که میزان سرب در خون آنها زیاد است ، نشانه های بیش فعالی را نشان می دهند .

او معتقد است که چون کودکان بیش فعال بسیار مستعد حادثه هستند در معرض خطر بیشتری هستند .

عامل دیگر گرچه با اهمیت کمتر ، روشنایی لامپ های مهتابی است که به عنوان یکی از علل به وجود آورنده بیش فعالی به آن توجه شده است در پی انتشار این موضوع که مجاورت با اشعه X موجب به وجود آمدن تحرک بیش از حد درموش ها شد ، یک زیست شناس نوری با نام آت ( OTT ) این فرضیه را ارائه داد که روشنایی لامپ های مهتابی که مقداری اشعه X در خود دارد ، می تواند بگونه ای مشابه عمل کند .

ولی در حال حاضر هیچ دلیل قانع کننده ای برای وجود نقش این عامل در بیش فعالی در دست نیست .

4- عوامل مربوط به تغذیه انسان برای زندگی ، به غذای خوب احتیاج دارد .

از سال های میانه دهه 1970 ، دانشمندان به نقش غذا در ایجاد بیش فعالی علاقه مند شدند .

فین گولد ( 1976 ) معتقد بود که بعضی از غذاها اثر سویی دارند .

برای مثال ، رنگ های مصنوعی غذاها ، افزودنی ها وسالیسیلات های طبیعی که در بعضی از خوراکی ها مثل گوجه فرنگی و پرتقال وجود دارند .

فین گولد نشان داد که وقتی کودکان بی قرار را تحت رژیم غذایی بدون سالیسیلات قرار داد 30 % پیشرفت چشم گیری داشتند .

این تحقیق واکنش گسترده ای به دنبال داشت و براساس آن تحقیقات بسیاری انجام گرفت .

البته از بعضی از تحقیقات یافته هایی مشابه یافته های فین گولد به دست نیامد .

تحقیق در زمینه واکنش های آلرژیک به غذا نشان داده است که رژیم غذایی در بیش فعالی کودک تأثیر بسیاری دارد .

غذاهایی که حاوی اسیدبنزوئیک و کارترازین ( جوش شیرین ) است معمولا باعث ایجاد اختلالات رفتاری می شود که معمولا آنها با هم هستند وکودکان به تنهایی نسبت به یکی از آنها عکس العمل نشان نمی دادند .

5- عوامل روان شناختی : تعامل طبیعت – تربیت از لحظه های نخست پس از تولد کودکان نه تنها به مراقبت احتیاج دارند ، بلکه نیازمند رابطه ای سالم نیز هستند که بتواند دلبستگی ایمن برای آنها به وجود بیاورد .

چراکه جدایی کودکان از والدین و پرورش یافتن درموسسه ها حتی پس از جایگزینی آنها درخانواده های آرام می تواند به انواع مشکل های رفتاری از جمله بیش فعالی بینجامد .

برخی کودکان از همان روزهای پس از تولد دارای خلق متعال هستند ، و بررسی ها نشان داده است که این کودکان ممکن است بیشتر دچار بیش فعالی بشوند .

این نوع خلق می تواند در سازگاری کودک با محیط مشکل بوجود آورد .

پروجز و اسمیت ( 1980 ) دو دیدگاه را در سبب شناختی بیش فعالی مطرح می کنند : عضوی و محیطی – اجتماعی .

شواهدی در دست است که نشان می دهدکودکان طبقه های پایین اجتماعی بسیار در معرض خطر بیش فعالی قرار دارند .

این موضوع احتمالا می تواند با احتمال خطر آسیب های زیستی درمیان طبقه کم درآمد ، یا از هم پاشیدگی و نبود سازمان خوب در خانه ، در ارتباط باشد .

نظریه پردازان یادگیری هیچ گاه بطور اخص اظهار نداشته اند که سندرم بیش فعالی الکتمبالی است اما روشن است که رفتارهای مربوط به این سندرم در محیط شکل می گیرد و باقی می ماند .

اینکه دیده می شود محیط های بخصوص در بیش فعالی اثر دارد بی تردید بدان معنی نیست که ویژگی این محیط سبب بروز آن شده است .

بلکه ، آن بررسی ها نشانگر قدرت محیط برای برجسته کردن و نگه داری چنین رفتاری است ، شاید برخی مواقع بتوان بیش فعالی را از آمادگی خطری برای فعالیت زیاد ناشی دانست یا آن را پاسخی به شرایط محیط به حساب آورد که این گرایش را شدت می بخشد .

6- رفتار والدین تعامل بین کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی با والدینشان ، موضوع بسیار مهمی است که نباید مورد غفلت پژوهشگران و درمانگران قرار بگیرد .

گاهی در خانواده های این کودکان ، مشکل کودک نشانگر مشکلی است که در روابط اعضا وجود دارد .

این کودکان معمولا در خانواده های غیرعادی متولد می شوند و مشکل های روان شناختی و جسمانی بسیاری در این خانواده ها گزارش شده است .

مطالعه ی تعامل والدین – فرزند در بین خانواده های کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی در ایران ، نشان داده است که این والدین بیشتر از والدین عادی ، از شیوه های فرزند پروری خودکامه استفاده می کند ، دارای اعتماد به نفس کمتری هستند ، از شیوه های تنبیهی بیشتری استفاده می کنند و روابط گرم کمتری با فرزندشان دارند .

این تعامل می تواند بطور قابل توجهی زیر تأثیر عوامل فرهنگی و جامعه شناختی ای باشد که کودک و والدین او در آن زندگی می کند .

اما بطور کلی باید بگوئید که والدین مسئوول به وجود آمدن این اختلال درکودکان نیستند .

نوعی رابطه متقابل بین فرزند پروری والدین ، محیط خانواده و اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی وجود دارد که با آسیب پذیری زیستی کودک نیز رابطه دارد .

میزان شیوع تقریبا ناممکن یا بسیار دشوار است که بتوان عدد مشخصی را برای شیوع اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی تعیین کرد .

عوامل متعددی همچون گوناگون بودن تعریف ها و ارزیابی توسط افراد متفاوت ، از قبیل والدین یا معلمان ، برپیچیدگی موضوع می افزاید .

به نظرمی رسد که برای فرد ارزیابی کننده تعیین کردن حد فاصلی بین خیلی فعال بودن و بی توجهی طبیعی و غیرطبیعی ، کار دشواری می باشد .

عوامل گوناگونی به شیوع این اختلال اثر می گذارند .

برای مثال ، تحقیق ترایتز ( 1979 ) نشان دادکه پایگاه اجتماعی – اقتصادی ، با شیوع وشدت این اختلال همبستگی دارد .

بین معناکه درطبقه های اجتماعی پایین تر ، میزان شیوع و شدت نشانه ها بیشتر است .

گزارش های متفاوتی در مورد شیوع اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ارایه شده است .

شیوع بالای این اختلال درخانواده های مبتلایان نشان دهنده تأثیر عوامل ژنتیکی قوی اختلال می باشد .

وجود اختلال های همراه در مبتلایان وشیوع بالای اختلال های خلقی و اضطرابی در خانواده بیماران مبتلا به این اختلال می تواند نشان دهنده یک زمینه ژنتیکی مشترک بین این اختلال ها در زیرگروه هایی از اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی باشد که از نظر عوامل خطر ، سبب شناسی و پاسخ درمانی متفاوت است .

گزارش های متفاوتی در مورد آمار شیوع این اختلال در دست است از جمله گفته شده که مورد 2 تا 4 % کودکان ، در حد متوسط تا شدید به این اختلال مبتلا هستند .

البته میزان شیوع درجات خفیف تر آن ، بیشتر از این حد است ، و پسران 3 تا 9 برابر بیشتر از دختران ، به این اختلال مبتلا می شوند .

شایویتز ( 1988 ) ، معتقد است که حدود 10 تا 20 درصد ازکودکان مدرسه رو ، به این اختلال مبتلا هستند .

گلداستین ( 1988 ) می نویسد که حدود 3 تا 5 درصد کودکان ، با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی هستند و 20 تا 30 درصد این تعداد فقط نارسایی توجه دارند ، بدون آنکه در تکانشگری یا بیش فعالی مشکلی داشته باشند .

براساس مطالعات انجام شده ( AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION) در حدود 20 درصد از جمعیت کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال کمبود توجه هستند .

این اختلال درگروه سنی 8 تا 10 سال شیوع بیشتری دارد .

تشخیص اختلال کمبود توجه درکودکان خردسال در غالب موارد بیانگر جدی بودن این اختلال است .

علائم و نشانه ها(ویژگیهای کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه /بیش فعال ) تاکنون در ارتباط با ویژگی ها یا مشخصه های قابل توجه کودکانی که دچار اختلال در نارسایی توجه هستند ، مطالعات نسبتا قابل توجهی توسط محققان انجام شده است .

در این میان جامع ترین بررسی و مطالعه ، توسط انجمن آمریکایی روانپزشکی ، طراحی و اجرا گردیده است .

از سال ( 1980 ) تاکنون از سوی انجمن مزبور و غالب مجامع علمی زیربط متخصصان و روان شناسان مختلف ، ملاک های زیر را جهت تشخیص اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی مورد استفاده قرار داده اند .

الف ) بی توجهی ( عدم توجه) حداقل در سه مورد از موارد زیر در رفتارکودک یا دانش آموز مبتلا قابل مشاهده است : 1- در اغلب مواقع در تمام کردن کارهایی که خود شروع نموده است با شکست و ناکامی مواجه می گردد .

2- غالبا به نظر می رسد که به موضوع مورد نظر گوش نمی دهد .

3- همواره به آسانی آشفته و دچار حواس پرتی می شود .

4- در تمرکز حواس پرتی تکالیف مدرسه و یاکارهایی که نیاز به توجه جدی دارد ، با مشکل مواجه است .

5- در انجام فعالیت های مربوط به بازی نیز با مشکل روبرو می شود .

نارسایی توجه مشخص ترین مشکل کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی و نخستین معیار تشخیص و آماری اختلال روانی ( 1994 ) است .

سیفر و آلن ( 1976 ) معتقدند که نارسایی توجه بزرگترین مشکل این کودکان است .

ب ) برانگیختگی سریع درکودکی که دچار اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی است ، حداقل شش مورد زیر قابل ملاحظه است : 1- اغلب قبل از فکرکردن کاری را شروع کنید ( همین که چیزی به نظرش می رسد ، بلافاصله مشغول آن می شود ) .

2- به طور افراطی از یک فعالیت به فعالیت دیگر می پردازد نمی تواند برای مدت نسبتا قابل توجهی به یک کار خاص مشغول شود .