دانلود مقاله جامعه شناسی

جامعه شناسی جامعه شناسی مطالعه قوانین و فرایندهای اجتماعی است که مردم را نه تنها به عنوان افراد و اشخاص بلکه به عنوان اعضاء انجمنها ،گروهها و نهادهای اجتماعی شناسانده و مورد بررسی قرار می دهد .جامعه شناسی مطالعه زندگی اجتماعی گروهها و جوامع انسانی است.مطالعه ای هیجان انگیز و مجذوب کننده که موضوع اصلی آن رفتار خود ما به عنوان موجودات اجتماعی است .دامنه جامعه شناسی بینهایت وسیع است و از تحلیل برخوردهای گذرا بین افراد در خیابان تا بررسی فرایندهای اجتماعی جهانی را در بر می گیرد.

مقدمه تاریخچه شاخه های اصلی جامعه شناسی حوزه های تخصصی جامعه شناسی مفاهیم کلیدی جامعه شناسی روشهای تحقیق و پژوهش در جامعه شناسی ارتباط جامعه شناسی با علوم دیگر جامعه شناسی و اسلام متفکران و بزرگان جامعه شناسی نظریه جامعه شناسی جامعه شناسی در ایران مقالات مطرح در مورد جامعه شناسی خطوط خارجی مقدمه انسانها بیشتر عمرشان را در گروهها زندگی می کنند؛آنها به عنوان اعضای خانواده ، ساکنان یک محله یا شهر، اعضای یک گروه خاص اجتماعی یا اقتصادی و یا مذهبی و قومی نیز به عنوان شهروندان یک ملت با یکدیگر رابطه دارند.

انسانها حتی اگر خودشان هم آگاه نباشند که اعضای یک گرو هند ، باز به شیوه هایی فکر و عمل می کنند که دست کم بخشی ازآنها را عضویت در گروه تعیین می کند.

نوع لباسی که آدمها می پوشند، نوع خوراک و نحوه خوردن آنها، عقاید و ارزشهایشان و رسومی که رعایت می کنند، همگی تحت تأثیر عضویت آنان در گروههای گوناگون می باشند.

جامعه شناسی را می توان به عنوان بررسی علمی زندگی گروهی انسانها تعریف کرد.جامعه شناسان در واقع می کوشند تا آنجا که ممکن است این نکته را به دقت و به گونه ای عینی توصیف و تبیین کنند که انسانها چرا و چگونه در گروهها با یکدیگر رابطه دارند.

یکی از اهداف عمده جامعه شناسی پیش بینی رفتار اجتماعی و نظارت بر آن است.

این هدف در جامعه نوین بصورتهای گوناگونی تحقق می یابد.

همچنین جامعه شناسی به تخفیف تعصبها و پیشداوریهایی که مانع انعطاف پذیری بیشتر انسانها در برخورد با موقعیتهای تازه می شوند، کمک می کنند.

سرانجام باید گفت که بررسی جامعه شناختی شیوه های نگرش و واکنش نوینی را در برخورد با سیمای پیوسته متغیر واقعیت اجتماعی، برایمان فراهم می آورد.

تاریخچه جامعه شناسی جوان ترین رشته علوم اجتماعی است.

واژه جامعه شناسی را در سال 1838 اگوست کنت فرانسوی در کتاب فلسفه اثباتی اش بدعت گذاشت .کنت را عموما بنیانگذار جامعه شناسی می دانند.

او معتقد بود که علم جامعه شناسی باید بر پایه مشاهده منتظم و طبقه بندی استوار گردد.

هربرت اسپنسر انگلیسی در سال 1876 نظریه تکامل اجتماعی را تحول بخشید که پس از پذیرش و رد اولیه ، اکنون بصورت تعدیل شده دوباره پذیرفته شده است.

اسپنسر نظریه تکاملی داروین را در مورد جوامع بشری به کار بسته بود.

او معتقد بود که جوامع انسانی، از طریق یک تکامل تدریجی، از ابتدایی به صنعتی تکامل می یابند.

او در نوشته هایش یادآور شده بود که این جریان یک فراگرد تکاملی طبیعی استکه انسانها نباید در آن دخالت کنند.

لستر وارد آمریکایی کتاب جامعه شناسی پویا را در سال 1883 منتشر کرد.

او در این کتاب از پیشرفت اجتماعی از طریق کنش اجتماعی با هدایت جامعه شناسان ، هواداری کرد.

امیل دورکیم در 1895 کتاب قواعد روش جامعه شناسی را منتشر کرد و در آن ، روشی را که در بررسی ماندگارش از خودکشی در گروههای گوناگون به عمل آورده بود، به روشنی شرح داد.

دورکیم یکی از پیش گامان تحول جامعه شناسی است.

او سخت بر این باور بود که جوامع بشری با باور داشتها و ارزشهای مشترک اعضایشان انسجام می یابند.

ماکس وِبِر (1920-1864)معتقد بود که روشهای علوم طبیعی را نمی توان درباره مسائل مورد بررسی در علوم اجتماعی بکار بست.

وبر استدلال می کرد که چون دانشمندان اجتماعی جهان اجتماعی محیط زندگی خودشان را بررسی می کنند، همیشه قدری برداشت ذهنی در بررسیهایشان دخالت دارد.

او معتقد بود که جامعه شناسان باید فارغ از ارزشهایشان کار کنند و هرگز نباید اجازه دهند که تمایلات شخصی شان در پژوهشها و نتیجه گیریهایشان دخالت کنند.

درس جامعه شناسی در دهه 1890 در بسیاری از دانشگاهها ارائه شد.

در 1895، مجله آمریکایی جامعه شناسی انتشارش را آغاز کرد و در 1905 انجمن جامعه شناسی آمریکا بنیان گذاشته شد.

شاخه های اصلی جامعه شناسی مکتب کارکردگرایی مکتب تضاد مکتب کنش متقابل نمادین حوزه های تخصصی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ روان شناسی اجتماعی جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی دین جامعه شناسی هنر جامعه شناسی ادبیات جامعه شناسی صنعتی جامعه شناسی شهری جامعه شناسی پزشکی جامعه شناسی قشرها و نابرابریها جامعه شناسی روستایی جامعه شناسی سازمانها جامعه شناسی کار جامعه شناسی خانواده جامعه شناسی آموزش و پرورش جامعه شناسی بررسی مسائل اجتماعی جامعه شناسی تغییرات اجتماعی جامعه شناسی انحرافات جامعه شناسی ارتباطات جامعه شناسی انقلاب جامعه شناسی روستایی جامعه شناسی روستایی شاخه‌ای از جامعه شناسی است که از قواعد ، اصول و روشهای جامعه شناسی پیروی می‌کند.

از ویژگی‌هایش این است که موضوعش محدود می‌شود به پدیده‌های اجتماعی و نوع فرهنگی که به دنیای روستایی تعلق دارد.

نگاه اجمالی بطور کلی جامعه شناسی روستایی به بررسی انواع نظام‌های اجتماعی مانند : خانواده ، جمعیت‌ها ، گروه بندی‌ها ، ارزش‌های اجتماعی ، هنجارهای اجتماعی ، گرایش‌ها ، کارکردها ، تحولات و بالاخره کلیه امور و مسائل جامعه روستایی می‌پردازد که شناخت آن می‌تواند از یک سو برای توسعه ، رفاه اجتماعی و بهبود زندگی روستانشینان سودمند باشد و از سوی دیگر زمینه گسترش جامعه شناس روستایی را به عنوان یک رشته علمی فراهم آورد.

تاریخچه جامعه شناسی روستایی جامعه شناسی روستایی در آمریکا نزدیک یک قرن است که عنوان رشته جداگانه‌ای از جامعه شناسی شناخته شده است.

نخستین انجمن جامعه شناسی روستایی در سال 1937 تشکیل شد و به دنبال آن مجله جامعه شناسی روستایی انتشار یافت که در آن نتایج بررسی‌های انجام شده در زمینه مسایل روستایی منتشر می‌شد.

می‌توان گفت که پیدایش جامعه شناسی روستایی در آمریکا ناشی از مشکلاتی بود که در زندگی مردمان روستایی وجود داشت، به همین جهت بیشتر جنبه کاربردی پیدا کرد.

در اروپا جامعه شناسی روستایی پس از جنگ جهانی دوم روی کار آمد.

اما این امر به معنی آن نیست که جامعه شناسی -روستایی از آمریکا به اروپا صادر شده باشد.

در اروپا از گذشته‌های دور بررسی‌های روستایی در کنار دانش‌هایی چون : جغرافیا ، تاریخ ، مردم شناسی ، اقتصاد کشاورزی در بسیاری از سرزمین‌ها جریان داشته است.

بررسی‌های روستایی ، در اروپا برپایه یک سنت پژوهشی پرسابقه‌ای استوار می‌باشد و میان سالهای 1890 و 1925 تحقیقات روستایی چندی انجام گرفته است.

اما پژوهش‌های گسترده‌تر جامعه شناسی چه در زمینه‌های روستایی و چه شهری به زمان‌های اخیر مربوط می‌شود.

اهداف جامعه شناسی روستایی از جامعه شناس روستایی انتظار می‌رود که مسائل اقتصادی ، فنی ، زیستی ، طبیعی ، و نیز عوامل دیگری که در پذیرش تغییرات و نوآوری‌ها و بطور کلی پذیرش شیوه‌های جدیدی که در پیشرفت اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی موثر است از طریق تحقیق تبیین کند.

جامعه شناس روستایی در وهله نخست یک جامعه شناس است و با همان روشی به بررسی پدیده‌های اجتماعی جامعه روستایی می‌پردازد که جامعه شناس دیگر در زمینه مسائل اجتماعی جامعه‌های شهری ، صنعتی ، خانواده ، آموزش و پرورش و زمینه‌های مشابه دیگر بکار می‌برند.

درک معنی جامعه شناسی روستایی با آگاهی از مفهوم جامعه شناسی ، روش‌ها و قوانین آن ارتباط نزدیک دارد به عبارتی دیگر پدیده‌های اجتماعی جامعه روستایی موضوع بررسی رشته خاصی از جامعه شناسی یعنی جامعه شناسی روستایی است.

جی بی تامبار (J.B.Chitambar) هدف جامعه شناس روستایی را شناخت رفتار انسان روستایی می‌داند و عقیده دارد که این امر از لحاظ کاربردی دارای اهمیت خاصی است، زیرا دانشجوی علوم اجتماعی از طریق مطالعه در زمینه‌های جامعه شناسی روستایی می‌تواند درک بیشتری از رفتار انسان روستایی و رفتار خود داشته باشد.

جامعه شناسی روستایی در بررسی جامعه روستایی از دست آوردهای علوم دیگری مدد می‌گیرد، یا اینکه دست کم از روش‌های آن علوم در کار تحقیق استفاده می‌کند.

شهر و ده موضوعهای بررسی پیچیده و شواری را تشکیل می‌دهند که شناخت کامل آن با علوم متعددی ارتباط دارد.

جامعه شناسان روستایی همچنین درباره فرهنگ‌پذیری و چگونگی تغییرات فرهنگ سنتی روستایی به تحقیق می‌پردازند و در این زمینه از دست آوردهای مردم شناسان و روان شناسان اجتماعی بهره می‌گیرند.

بررسیهای جامعه شناسی روستایی زمینه توسعه و پیشرفت روستاها را فراهم می‌آورد.

کسانی که با مسائل روستایی سروکار دارند، کارشناسان روستایی ، مهندسان کشاورزی ، کارکنان خدمات روستایی ، ماموران دولتی ، مشاوران خانواده روستایی ، مروجان و معلمان کشاورزی ، برنامه ریزان توسعه روستایی همه می‌توانند از دست آوردهای جامعه شناسان روستایی بهره مند شوند.

جامعه شناسی خانواده مقدمه مطالعه خانواده و ازدواج یکی از مهمترین حوزه های جامعه شناسی است.عملا در تمام جوامع ،هر کس در زمینه ای خانوادگی پرورش می یابد، و در هر جامعه اکثریت عظیم بزرگسالان متأهل هستند یا بوده اند .ازدواج نهاد اجتماعی بسیار فراگیری است.

با وجود این مانند سایر جنبه های زندگی اجتماعی تفاوتهای زیادی در در الگوهای خانواده و ازدواج در میان فرهنگهای گوناگون وجود دارد .اینکه چه چیزی خانواده محسوب می شود،ارتباطش با خویشاوندان دیگر ،با چه کسانی می توان ازدواج کرد،زن و شوهر چگونه انتخاب می شوند،ارتباطات میان ازدواج و تمایلات جنسی__همه اینها در فرهنگهای گوناگون بسیار متفاوت اند.

ازدواج خانواده گروهی از افراد است که با ارتباطات خویشاوندی مستقیما پیوند یافته اند،و اعضای بزرگسال آن مسئولیت مراقبت از کودکان را به عهده دارند.

پیوندهای خویشاوندی ارتباطات میان افراد است که که یا از طریق ازدواج برقرار گردیده اند،یا از طریق تبار که خویشاوندان خونی (مادران ،پدران،فرزندان دیگر،پدربزرگها و ...)را با یکدیگر مرتبط می سازد.ازدواج می تواند به عنوان پیوند جنسی از نظر اجتماعی به رسمیت شناخته شده و پسندیده بین دو فرد بزرگسال تعریف شود.هنگامی که دو نفر ازدواج می کنند ،با یکدیگر خویشاوند می شوند؛اما پیوند ازدواج شمار زیادتری از خویشاوندان را نیز با همدیگر مرتبط می سازد.والدین،برادران،خواهران و سایر خویشاوندان خونی ،خویشاوند شریک ازدواج می شوند.

تعریف ازدواج همسان همسری انواع ازدواج گزینش همسر ازدواج در ایران خویشاوندی در اکثر جوامع غربی ،ارتباطات خویشاوندی عملا محدود به تعداد محدودی خویشاوندان نزدیک است..برای مثال بیشتر مردم،تنها آگاهی اندکی از خویشاوندان دورتر از درجه اول و دوم دارند.اما در ایران،روابط خویشاوندی اهمیت بسیار زیادی در اکثر حوزه های زندگی دارند.در بعضی از نقاط ایران،همه افراد با دیگران خویشاوند بوده ،یا خود را با دیگران خویشاوند می پندارند.در شهرهای صنعتی و کلان شهر در ایران و جهان محدوده خویشاوندی بسیار محدود می باشد.

انواع خویشاوندی گروههای کلان روابط خانوادگی روابط خانوادگی در گروههای خویشاوندی بزرگتر همیشه شناخته شده است.عملا در همه جوامع می توان آنچه را که جامعه شناسان و مردم شناسان خانواده هسته ای نامیده اند تشخیص داد،که شامل دو بزرگسال است که با هم در خانواده ای با فرزندان خود یا کودکانی که به فرزندی پذیرفته اند زندگی می کنند.

در اکثر جوامع سنتی ،خانواده گسترده وجود دارد.خانواده گسترده را می توان گروهی مرکب از سه نسل یا بیشتر دانست که یا در یک مسکن و یا در نزدیکی یکدیگر زندگی می کنند .این خانواده ممکن است شامل پدربزرگها و مادربزرگها،برادران و همسرانشان،خواهران و شوهرانشان،عمه ها و خاله ها ،عموها و داییها ،خواهرزاده ها و برادرزاده ها باشد.

تک همسری و چند همسری چند شوهری چند زنی تک همسری و چند همسری چند شوهری چند زنی تغییرات در الگوههای خانواده در سراسر جهان انواع گوناگون از شکلهای خانواده در جوامع مختلف در سراسر جهان به جای مانده است .در برخی نواحی ،مانند مناطق دوردست آسیا ،آفریقا یا اقیانوس آرام شکلهای سنتی خانواده شامل خانواده های گسترده ،کلانها ،و چند همسری چندان تغییری نکرده اند.اما در بیشتر کشورهای جهان سوم تغییرات گسترده ای در حال وقوع است.منشأ این تغییرات پیچیده است،اما چند عامل را می توان به عنوان عوامل به ویژه مهم در ایجاد این دگرگونیها برگزید.

این عوامل،در درجه اول همانند دوره های پیشین در غرب،شامل تأثیر صنعت و زندگی شهری امروزی می گردد.به طور کلی این تغییرات حرکتی جهانی در جهت تفوق خانواده هسته ای ،ایجاد می کنندو نظامهای خانوادۀگسترده و انواع دیگر گروههای خویشاوندی را از هم می پاشند.

طلاق و جدایی در ایران و جهان افزایش طلاق مراحل گذار در طلاق طلاق و کودکان ازدواج مجدد و والدین ناتنی ازدواج مجدد خانواده ناتنی رویه تاریک خانواده از آنجا که روابط خانوادگی و خویشاوندی جزئی از وجود هر کسی را تشکیل می دهند،زندگی خانوادگی عملا کلیه انواع تجربه عاطفی را در بر می گیرد.روابط خانوادگیمیان زن و شوهر،پدر و مادر و فرزندان،برادران و خواهران،یا میان خویشاوندان دور می تواند گرم و ارضاء کننده باشد.اما این روابط ممکن است به همان اندازه مملو از تنشهایی باشد که افراد را دستخوش ناامیدی می سازند و یا آنها را سرشار از احساس عمیق اضطراب و گناه می کنند.رویه تاریک زندگی خانوادگی بسیار گسترده است و با تصویرهای خوشبینانه حاکی از هماهنگی که بی وقفه در فیلمهای تجارتی تلویزیون و در جاهای دیگر در رسانه های جمعی مشاهده می کنیم در تناقض است.رویه ناخوشایند خانواده دارای جنبه های متعددی است،از جمله ستیزه ها و دشمنیهایی که به جدایی و طلاق می انجامند،و ارتباط روابط خانوادگی با آغاز بیماری روانی.

جامعه شناسی تغییرات اجتماعی مقدمه نزدیک به نیم میلیون سال است که بشر در روی زمین زندگی می کند.کشاورزی شالوده ضروری یکجانشینی ،تقریباً فقط دوازده هزار سال عمر دارد.تاریخ تمدنها به شش هزار سال یا اندکی بیشتر برمی گردد.اگر تمامی پهنه زندگی انسان را یک روز تصور کنیم ،کشاورزی در ساعت یازده و پنجاه و شش دقیقه بعد از ظهر اختراع شده و تمدنها در ساعت 11 و پنجاه وهفت دقیقه به وجود آمده اند.پیدایش جوامع امروزی درست در ساعت 11 و پنجاه و هفت دقیقه و سی ثانیه تحقق یافته است!با وجود این شاید تغییراتی که در این سی ثانیه آخر "روز انسانی"رخ داده است بیشتر از دگرگونی هایی باشد که در تمامی مدت زمان قبل از آن پدید آمده است.

شتاب دگرگونی در دوران امروزی را می توان با اشاره به میزان توسعه فن و صنعت به آسانی نشان داد.

شیوه های زندگی و نهادهای اجتماعی جهان امروزی حتی با شیوه های زندگی و نهادهای اجتماعی گذشته ای نه چندان دور تفاوت اساسی دارند.فقط در طی دوره ای معادل دو یا سه قرن _یک برهه زمانی کوتاه در بستر تاریخ بشر _زندگی اجتماعی انسان با چرخشی تند از انواع نظم اجتماعی که مردم هزاران سال در آن می زیستند به سرعت فاصله گرفته است .

در طول تقریباً نیم قرن گذشته آهنگ دگرگونی به جای اینکه کند شود ،شتاب گرفته است و ما بیش از هر نسل دیگری پیش از خودمان با آینده ای نامعلوم روبرو هستیم .شرایط زندگی برای نسلهای قبلی همیشه نامطمئن بود:مردم در برابر بلاهای طبیعی ،طاعون و قحطی بی دفاع بودند.امروز در کشورهای صنعتی تا اندازه زیادی از این بلایا مصون هستیم؛عدم احساس امنیت نسبت به آینده در واقع ناشی از نیروهای اجتماعی ای است که ما خودمان مسئول آنها هستیم.

دگرگونی اجتماعی نظریه های دگرگونی اجتماعی دو رویکرد کلی در کوشش برای درک مکانیسمهای عمومی دگرگونی در سراسر تاریخ بشر مهمتر از رویکردهای دیگر بوده اند.

یکی از این دو،رویکرد تکامل گرایی اجتماعی است،که می کوشد بین دگرگونی زیستی و اجتماعی ارتباط برقرار کند.

دیدگاه دوم مربوط به ماتریالیسم تاریخی است_که در اصل توسط کارل مارکس طرح و تنظیم گزردیده،اما بعداً توسط نویسندگان گوناگونی بسط و توسعه یافته است.

نظریه های تکاملی داروینیسم اجتماعی تکامل یک خطی و چند خطی نظریه تکامل پارسونز ماتریالیسم تاریخی عوامل تاثیر گذار بر دگرگونی عوامل موثر بر دگرگونی اجتماعی را می توان تحت سه عنوان جمع بندی کرد:محیط فیزیکی،سازمان سیاسی،و عوامل فرهنگی.

محیط فیزیکی سازمان سیاسی عوامل فرهنگی تحلیل مراحل دگرگونی دگرگونی در گذشته نزدیک چگونه می توان توضیح داد که چرا در دویست سال گذشته یا به عبارتی دوره تجدد،دگرگونی اجتماعی چنین شتاب حیرت انگیزی پیدا کرده است؟بدیهی است که این موضوع بسیار پیچیده ای است.اما نشان دادن بعضی از عواملی که به آن مربوط می شود دشوار نیست .شگفت آور نیست که آنها را می توان در امتداد خطوطی مشابه با عوامل موثر بر دگرگونی اجتماعی در سراسر تاریخ طبقه بندی کرد .ما در تحلیل آنها ،تاثیر محیط طبیعی را در چارچوب اهمیت فراگیر عوامل اقتصادی به طور کلی ،در نظر خواهیم گرفت.

تاثیرات اقتصادی تغییرات جاری و درو نماهای آینده دگرگونی اجتماعی ما را به کجا می برد؟تحولات عمده ای که ممکن است با آغاز قرن بیست و یکم زندگی ما را تحت تاثیر قرار دهند چیست؟جامعه شناسان در مورد پاسخ به این سئوالات،که بی گمان تا اندازه ای متضمن تاملات نظری است،توافق ندارند.

سه دیدگاه مختلف در مورد این مسئله وجود دارد.

نظریه همگرایی نظریه جامعه فراصنعتی نظریه سرمایه داری و سوسیالیسم دگرگونی اجتماعی:نظری به آینده ممکن است ما به سوی نظمی فراصنعتی در حرکت باشیم یا نباشیم ،اما چنین می نمایاند که در دورانی از دگرگونی اجتماعی زندگی می کنیم که حتی با استانداردهای دو قرن گذشته شگفت انگیز است.

ما می دانیم ابعاد مهم این دگرگونی چیست، اگر چه تبیین آنها همچنان مورد تردید است.

این عوامل شامل عواملی هستند که نظریه پردازان جامعه فرا صنعتی و دیگران ذکر کرده اند: 1-آهنگ فوق العاده سریع نوآوری فنی و صنعت،همراه با تاثیر فن آوری اطلاعات و ریز الکترونیک.

2-فرسایش صنایع تولیدی موجود اقتصادهای غربی،همراه با انتقال تولید صنعتی اساسی به سمت شرق.

3-درگیری فزاینده همه جوامع صنعتی در شبکه به هم پیوسته ارتباطات جهانی.

4-تحولات عمده در درون حوزه های خانوادگی و فرهنگی همراه با تغییرات در روابط جنسیت.

5-ادامه اختلافات آشکار ثروت و قدرت بین کشور های صنعتی و کشورهای فقیر جهان سوم .

6-ودر پس زمینه همه اینها ، تعادلی ظریف بین امکان صلح جهانی دیر پای و برخورد هسته ای که میتواند بیشتر جمعیت جهان را از پهنه گیتی محو کند .

هنگامی که از کرانه این قرن به قرن آینده می نگریم نمی توانیم پیش بینی کنیم که آیا یک صد سال آینده با توسعه اجتماعی واقتصادی صلح آمیز همراه خواهد بود ،یا با افزایش مسائل جهانی-که شاید حل آنها فراتر از توانایی بشریت باشد.بر خلاف جامعه شناسان نخستین ،که دویست سال پیش آثار خود را به نگارش درآوردند،ما به روشنی می بینیم که نتایج صنعت ،فن آوری و علم امروزی به هیچ روی کاملاً سودمند نیستند.جهان ما پرجمعیت تر و ثروتمندتر از همیشه است،ما امکاناتی برای کنترل سرنوشت خود و بهتر ساختن زندگیمان داریم که برای نسلهای پیش کاملاً غیر قابل تصور بود.با این حال جهان به فاجعه هسته ای و زیستی نزدیکتر می شود.اظهار این مطالب به هیچ وجه نباید موجب نگرشی نومیدانه و تقدیرگرایانه گردد.اگر یک چیزی وجود داشته باشد که جامعه شناسی به ما عرضه می دارد،آگاهی عمیق از تسلط بشر بر نهادهای اجتماعی است.ما انسانها،آگاه از دستاوردها و محدودیتهایمان،تاریخ خود را می سازیم.برداشت ما از جنبه های تیره تر تغییرات اجتماعی امروزی نباید ما را از داشتن نگرشی واقع گرایانه و امید بخش نسبت به آینده باز دارد.

جامعه شناسی قشرها ونابرابری ها مقدمه: چرا بعضی گروهها در جامعه ثروتمند تر یا قدرتمند تر از دیگران هستند؟جوامع امروزی تا چه اندازه نابرابرند؟تا چه اندازه فردی از یک زمینه اجتماعی فروتر بخت رسیدن به بالای نردبان اقتصادی را دارد؟چرا فقر در کشورهای ثروتمند امروز همچنان وجود دارد؟

مطالعه نابرابریهای اجتماعی یکی از مهمترین حوزه های جامعه شناسی است،زیرا منابع مادی در دسترس مردم تا حد زیادی زندگی آنها را تعیین می کند.

نظامهای قشربندی اجتماعی: نابرابریها در همه انواع جامعه انسانی وجود دارد.حتی در ساده ترین فرهنگها ،که اختلاف در ثروت و دارایی عملا موجود نیست،نابرابری میان افراد،مرد و زن،پیر و جوان وجود دارد.جامعه شناسان برای توصیف نابرابریها ،از وجود قشر بندی اجتماعی سخن می گویند.قشربندی را می توان به عنوان نابرابریهای ساختارمند میان گروهبندیهای مختلف مردم تعریف کرد.می توان قشر بندی را مانند لایه بندی زمین شناسی پوسته زمین تصور کرد.جوامع را می توان متشکل از قشر هایی به صورت سلسله مراتبی در نظر گرفت که قشرهای ممتازتر در بالا و قشرهای کمتر ممتاز نزدیک به پایین قرار گرفته اند.

چهار نظام قشر بندی می توان تشخیص داد(که گاهی این نظامها همراه با یکدیگر یافت می شوند): بردگی کاستی رسته ها طبقه نظریه های قشر بندی در جوامع امروزی: پرنفوذترین رویکردهای نظری نظریه هایی هستند که توسط کارل مارکس(83-1818)و ماکس وبر(1920-1864)عنوان شده اند.بیشتر نظریه های قشربندی سخت مرهون اندیشه های آنها بوده اند.اندیشه های مارکس و وبر تاثیری ژرف بر توسعه جامعه شناسی داشته و بسیاری از حوزه های دیگر این رشته را نیز تحت تاثیر قرار داده اند.

نظریه کارل مارکس مارکس در آلمان متولد گردید،اما بیشتر زندگیش را در انگلستان گذراند.اگرچه نظریه های او بحث برانگیز بوده اند،اما نفوذ جهانی داشته اند.بیشتر آثار مارکس با قشربندی و بیش از همه با طبقه اجتماعی در ارتباط بوده اند.

ماهیت طبقه پیچیدگی نظامهای طبقاتی نظریه ماکس وبر ماکس وبر هم مانند مارکس آلمانی بود.رویکرد وبر در مورد قشربندی اجتماعی برپایه تحلیل مارکس بنا گردیده،اما وی آن را تا اندازه ای تغییر داده و تکمیل کرده است.

دو تفاوت اصلی میان این دو نظریه وجود دارد :1-با آن که وبر این نظر مارکس را می پذیرد که طبقه بر پایه شرایط اقتصادی که به طور واقعی تعیین شده است بنا می گردد،لکن عوامل اقتصادی مختلف بیشتری(شامل مهارتها،مدارک و شرایط خاص)را نسبت به آنچه مارکس شناخته است در شکل گیری طبقه مهم می داند.2-وبر دو جنبه اساسی دیگر قشر بندی را علاوه بر طبقه تشخیص می دهد.او یکی از آنها را پایگاه و دیگری را حزب می نامد.

پایگاه حزب نظریه های اخیر درباره طبقه طبقات در جوامع امروزی: برخی جامعه شناسان استدلال کرده اند که طبقه در جوامع امروزی نسبتا بی اهمیت شده است و مدعی اند که از آن زمان تاکنون نابرابریهای مادی در کشورهای صنعتی تا حد زیادی کاهش یافته است.مالیاتهایی که علیه ثروتمندان وضع گردیده ،همراه با مزایای رفاهی برای کسانی که به آسانی نمی توانند از عهده تامین معیشت خود برآیند بالا و پایین سلسله مراتب نابرابری را هموارکرده اند.به علاوه با گسترش آموزش و پرورش عمومی ،افرادی که از استعداد لازم برخوردارند می توانند به سطوح بالای نظام اجتماعی و اقتصادی راه یابند.

بدبختانه این تصویر دور از واقعیت است.تاثیر طبقه ممکن است کمتر از آن باشد که مارکس تصور می کرد،اما کمتر حوزه ای از زندگی اجتماعی است که اختلافات طبقاتی در آن تاثیر نداشته باشد.حتی اختلافات فیزیکی با عضویت طبقاتی همبسته اند.

افراد طبقه کارگر در مقایسه با کسانی که در گروههای طبقه بالا قرار دارند به طور متوسط وزن کمتری در هنگام تولد دارند ،میزان مرگ و میر کودکان در میان آنها زیادتر است ،در هنگام بلوغ اندام کوچکتری دارند ،کمتر از سلامت برخوردارندو در سن پایین تری می میرند .انواع مهم اختلال روانی و بیماری جسمانی از جمله بیماری قلبی،سرطان،دیابت،ذات الریه و برونشیت همگی در سطوح پایین تر ساخت طبقاتی معمول ترند تا در سطوح بالا.

تفاوتهای ثروت و درآمد ثروت طبقه بالا طبقه متوسط طبقه کارگر وضعیت طبقات در ایران جنسیت و قشربندی: مطالعات قشربندی طی سالهای زیادی جنسیت را نادیده می گرفتند.آنها چنان نوشته می شدند که گویی زنان وجود ندارند ،یا چنانکه گویی به منظور تحلیل تقسیمات قدرت ،ثروت و اعتبار اجتماعی،زنان اهمیتی نداشته و در خور توجه نیستند.هیچ جامعه وجود ندارد که در آن مردان در بعضی جنبه های زندگی اجتماعی ،ثروت و منزلت نفوذ بیشتری از زنان نداشته باشند.

تقسیمات طبقه ای و جنسیت اسلام ،قشر بندی و نابرابری: تحرک اجتماعی: در قشر بندی اجتماعی نه تنها باید اختلافات بین موقعیتهای اقتصادی یا مشاغل را در نظر بگیریم،بلکه باید رخدادهای مربوط به افرادی که آنها را اشغال کرده اند نیز مورد دقت قرار گیرد.

اصطلاح تحرک اجتماعی به حرکت افراد و گروهها بین موقعیتهای اجتماعی-اقتصادی مختلف اطلاق می شود.تحرک عمودی به معنای حرکت به بالا یا پایین نردبان اجتماعی-اقتصادی است.افرادی که دارایی ،درآمد یا پایگاه اجتماعی کسب می کننددارای تحرک صعودی هستند،در حالی که کسانی که در جهت عکس آن حرکت می کنند دارای تحرک نزولی هستند.

درجوامع امروزی میزان زیادی تحرک جانبی نیز وجود دارد که به حرکت جغرافیایی بین نواحی ،شهرها یا مناطق اطلاق می گردد.تحرک عمودی و جانبی اغلب همراه با یکدیگرند.

دو راه برای بررسی تحرک اجتماعی وجود دارد:1-مشاغل آنها را در نظر بگیریم(تحرک درون نسلی)2-تا چه اندازه فرزندان وارد همان شغل پدران یا پدر بزرگهایشان می شوند(تحرک میان نسلی).

تحرک نزولی فرصتهای تحرک تحرک اجتماعی در ایران فقر و نابرابری: درست در پایین نظام طبقاتی،تعداد زیادی از مردم در جهان در شرایط فقر زندگی می کنند.بسیاری از آنان رژیم غذایی مناسبی ندارند و در شرایط غیر بهداشتی زندگی کرده،امید زندگی پایین تری از اکثریت جمعیت دارند.با وجود این افراد مرفه تر اغلب توجهی به وجود فقر نمی کنند.

جامعه شناسی روستایی شاخه‌ای از جامعه شناسی است که از قواعد ، اصول و روشهای جامعه شناسی پیروی می‌کند.